سلامت نیوز: مدیرکل محیط زیست استان تهران گفت: در تهران علاوه بر بیمارستان‌ها حدود 5 هزار مرکز درمانی، کلینیک و پاراکینیک وجود دارد که تولید پسماند پزشکی دارد بدون اینکه هیچ‌گونه محل مناسبی برای استقرار حتی یک دستگاه غیرسوز (دستگاه‌ بی‌خطرساز پسماند پزشکی) داشته باشند.

رسول‌علی اشرفی‌پور در گفت‌وگو با فارس درخصوص پسماندهای بهداشتی اظهار داشت: در استان تهران 158 بیمارستان و در شهر تهران 148 بیمارستان اعم از دولتی، خصوصی و وابسته به مراکز تأمین اجتماعی و زیر نظر نیروهای مسلح تحت پایش زیست محیطی اداره کل محیط زیست استان تهران قرار دارد.

وی ادامه داد: در سطح استان تهران روزانه 70 تُن پسماند پزشکی تولید می‌شود که از این میزان، حدوداً 15 تن عفونی هستند.
 
اشرفی‌پور افزود: میزان سرانه تولید پسماند بیمارستانی به ازای هر تخت روزانه حدود 3 کیلوگرم است که 20 درصد آن جزو پسماندهای ویژه پزشکی شامل پسماندهای عفونی، تیز و برنده و شیمیایی است. همچنین تعداد بیمارستان‌های واجد دستگاه غیرسوز و به عبارت دیگر خنثی کننده پسماندهای بیمارستانی در سطح استان تهران 73  مورد است که 72 دستگاه در بیمارستان‌های تهران مستقرند.

مدیرکل محیط زیست استان تهران عنوان کرد: اگر به فرآیند مدیریت پسماندهای پزشکی توجه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که آئین‌نامه و ضوابط اجرایی مدیریت پسماندهای پزشکی تکاپوی مدیریت صحیح این پسماندها را نمی‌کند و لزوم بازنگری آئین‌نامه اجرایی و ضوابط و روش‌های اجرایی پسماندهای پزشکی امری اجتناب‌ناپذیر است.

شهرهای کوچک و روستاها اصلاً سایت مرکزی بی‌خطرساز پسماند پزشکی ندارند

وی بیان کرد: به عنوان مثال ماده 64 آئین‌نامه اجرایی مدیریت پسماندهای پزشکی، اشاره دارد که بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی و تیز و برنده که باید در شهرهای متوسط و بزرگ در محل تولید انجام شود منجر به بروز مشکلات عدیده شده و نیازمند تجدید نظر است همچنین ماده 65 تصریح دارد در شهرهای کوچک و روستاها و مراکز کوچک پسماندها می‌تواند در سایت مرکزی بی‌خطر شود یا از امکانات بیمارستان‌های مجاور استفاده کند این در حالی است که در شهرهای کوچک و روستاها متأسفانه اصلاً سایت مرکزی بی‌خطری وجود ندارد و تجربه این چند سال نشان داد که تا به حال همّ و غمی برای ایجاد این سایت‌ها وجود نداشته و امکانات بیمارستان‌های مجاور عموماً در شهرهای کوچک از نبود امکانات مدیریت پسماند رنج می‌برند.

اشرفی‌پور گفت: از سوی دیگر به نظر می‌رسد که به دلیل نوع پسماندهای شیمیایی استفاده از خُردکن‌ در فرآیند خنثی‌سازی پسماندهای بیمارستانی باعث ایجاد اختلال در فرآیند بی‌خطرسازی شده و حتی سبب افزایش حجم پسماند می‌شود.

اشرفی‌پور اظهار داشت: ماده 70 آئین‌نامه اجرایی مدیریت پسماندهای پزشکی اشاره می‌کند که نصب هرگونه دستگاه زباله‌سوز ائم از متمرکز و غیرمتمرکز در شهرها ممنوع است این در صورتی است که امروزه بسیاری از کارشناسان محیط زیست و عواملی که در خصوص مدیریت پسماند کار می‌کنند، استفاده از دستگاه‌های زباله‌سوز مناسب را به صورت متمرکز یکی از مطمئن‌ترین شیوه‌های دفع و مدیریت پسماندهای پزشکی می‌دانند و تجربیات آن نیز در برخی از کشورهای موفق در این خصوص وجود دارد.

وی ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به تنوع پسماندها و مخصوصاً وجود پسماندهای شیمیایی دستگاه‌های بی‌خطر سازی پسماندهای پزشکی (غیر سوز) به تنهایی قادر به پاسخگویی خنثی‌سازی پسماندهای پزشکی نیست.

اشرفی‌پور گفت: تمام این موارد باعث شده که امر خنثی‌سازی پسماندهای بیمارستانی به معنی و مفهوم واقعی صورت نگیرد تا جایی که مدیریت اجرایی پسماندهای عادی بر اساس ماده 7 قانون مدیریت پسماند، حاضر نیستند که پسماندهای بیمارستانی را با تعرفه پسماند عادی یا خانگی تحویل بگیرند.

وی بیان کرد: علی‌رغم ضوابط ماده 168 آئین‌نامه مدیریت پسماند پزشکی این موضوع خود به خود هزینه‌های سنگینی را به دوش مدیریت بیمارستان‌ها گذاشته است و از سوی دیگر تکلیف بازیافت پسماندهای بیمارستانی پس از بی‌خطرسازی در این آئین‌نامه تعیین نشده است.

مدیرکل محیط زیست استان تهران افزود: در برنامه سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، تمام پسماندها وارد مرحله پردازش شده و در نهایت قرار است بخش غیر قابل استفاده پسماندها با راه اندازی ریجکت‌سوز در آن قسمت سوزانده شود.

اشرفی‌پور اظهار داشت: نکته بعدی عدم انجام تفکیک کامل پسماندهای پزشکی در برخی از بیمارستان‌ها و عموم مراکز درمانی است ضمن اینکه فراموش نکنیم که در سطح تهران علاوه بر بیمارستان‌ها حدود 5 هزار مرکز درمانی، کلینیک و پاراکینیک وجود دارد که تولید پسماند پزشکی داشته بدون اینکه هیچ گونه محل مناسبی برای استقرار حتی یک دستگاه غیرسوز(دستگاه‌ بی‌خطرساز) داشته باشند و عموم این مراکز هیچ برنامه‌ خاصی برای مدیریت پسماندهای پزشکی ندارند.

مدیرکل محیط زیست استان تهران بیان کرد: اتخاذ شیوه‌های مناسب برای تفکیک صحیح و صددرصد پسماندهای پزشکی ضرورت داشته و نسخه‌هایی که بتواند هزینه‌های مدیریت پسماندهای پزشکی را بین واحدهای درمانی سرشکن کرده و زمینه مشارکت الزام‌آور آنها را فراهم کند، ضروری است.

وی با بیان اینکه در برخی موارد دستگاه بی‌خطرساز با نوع و ظرفیت پسماند پزشکی تولیدی تناسب ندارند، گفت: از سوی دیگر نظارت شایسته و مناسب بر نحوه عملکرد دستگاه‌های بی‌خطرساز و کیفیت پسماندهای بی‌خطر شده توسط ارگان‌های ذیربط یا آزمایشگاه‌ مرجع وجود ندارد.
 
اشرفی‌پور افزود: غیر استاندارد بودن برخی از این دستگاه‌ها و تجهیزات با عملکرد نامناسب و نقص دستگاه در هنگام کار، بر معضلات مدیریت پسماندهای پزشکی افزوده است.
 
وی تصریح کرد: از سوی دیگر چون به شیوه‌های متنوع مدیریت پسماندهای پزشکی توجه نشده است، الگوی مناسبی در اجرای برون سپاری مدیریت این پسماندها به معنای عقد قرارداد با پیمانکاران و شرکت‌ها رشد نکرده و در این خصوص نیز مشکل وجود دارد.

لزوم بازنگری در آئین‌نامه اجرایی مدیریت پسماندهای پزشکی
 
اشرفی‌پور بیان کرد: بنابراین با این تفاسیر لزوم بازنگری در آئین‌نامه اجرایی مدیریت پسماندهای پزشکی و توجه به سیستم‌های مدیریت متمرکز و منطقه‌ای هم در خصوص بیمارستان‌ها و هم در ارتباط با واحدهای کلینیک، مراکز بهداشتی درمانی، مطب‌ها و آزمایشگاه‌ها ضروری است.

ایجاد یک واحد زباله‌سوز بهداشتی در انتهای‌ بزرگراه شهید بابایی

مدیرکل محیط زیست استان تهران اظهار داشت: این مسایل در طی جلسات گذشته در کارگروه مدیریت پسماند استان تهران به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت اعضای این کارگروه بر داشتن یک تا 2 واحد زباله‌سوز مرکزی و استاندارد در اطراف تهران بر اساس ضوابط سازمان‌ حفاظت محیط زیست، مؤسسه استاندارد و وزارت بهداشت تأکید کردند که در این خصوص در نهایت 3 منطقه در جاجرود و دماوند مشخص شد.

وی تأکید کرد: گزارش اجمالی ارزیابی اثرات زیست محیطی این مناطق تهیه و در کارگروه مدیریت پسماند استان تهران ارائه شد که در نهایت یکی از گزینه‌ها در انتهای‌ بزرگراه شهید بابایی در منطقه گود آبعلی که از گذشته محل تخلیه نخاله‌های ساختمانی شهر تهران بوده است، بیشترین امتیاز زیست محیطی را کسب کرد.
 
اشرفی‌پور خاطرنشان کرد: هم‌اکنون متقاضیانی برای این پروژه داوطلب هستند که بعد از بررسی صلاحیت متقاضیان و در چارچوب ضوابط و مقررات و نقطه نظرات سازمان حفاظت محیط زیست، امیدواریم تکلیف این سایت که نقطه عطف جدیدی در مدیریت پسماندهای پزشکی خواهد بود و می‌تواند یک تحول و ورق جدیدی از فرآیند مدیریت این پسماندها محسوب شود، مشخص شود.