عبور اشعهی نامرئی UV از مردمک سبب بروز بیماریهایی مانند AMD، آب مروارید و استحاله ماکولا میگردد. افزایش تعداد بیماران در10 تا 15سال اخیر شاهدی بر این مدعاست.
محدودهی بینUV غیرقابل رؤیت و اشعهی مرئی380 و 400 نانومتر میباشد.
عدسیهای Tint یا رنگی چشمها را فقط از خیرگی محافظت نموده ولی در مقابل اشعهیUV بیتأثیر است.
عدسیهای تیره باعث گشاد شدن مردمک شده و بدون اینکه مانعی بر سر راه اشعهی UV باشد، به راحتی وارد چشم شده و ضایعات فوق الذکر را ایجاد خواهد کرد.
بسیاری از مصرف کنندگان تمایل دارند که عینک آنها هم محافظUV بوده و هم رنگی باشد.
این عدسیها با رنگهای قهوهیی، خاکستری برای عدسیهای تک دید و تدریجی فراهم میباشند.
ماههای سرد سال زمان بحرانی برای چشمان میباشد چرا که در این فصول سال چشمها به علت انعکاس ناشی از سطوح روشن و مرطوب و خصوصاً زمانیکه خورشید کمتر در آسمان دیده میشود، صدمه میبینند.
اشعهی اولتراویوله یا ماورای بنفش (فرابنفش)= UV یک خطر نامرئی بوده که از طول موج کوتاهی برخوردار بوده و به 3 گروه تقسیم میشود. اشعهی UV: UVC (بین 100 تا 280 نانومتر) UVB بین 280 تا 315 nm) و UVA بین 315 تا 400 نانومتر میباشد.
اشعهی مرئی بین400 تا 700 نانومتر و از 700 به بالا مادون قرمز میباشد.
بیش ازUV 90% قادر به نفوذ از ابرها بوده و اثر زیانبار آن در هنگام برف شفاف حدود 80% اشعهی UV را منعکس میکند (آفتاب سوختگی).
ابری بودن و دربارندگی هم قابل نفوذ است و این ضایعات در ماههای زمستانی و هنگام بارش برف، بارندگی و یا ابری بودن قابل ارزیابی نیست.
در مورد برف که قادر به انعکاس نورمرئی نبوده ولی اشعهی UV را به خوبی منعکس میکند، خصوصاً با برف تازه که تا80% اشعه را منعکس میکند و لذا باید در روزهای برفی از قرار گرفتن در برابر خورشید، مستقیماً و یا به طور غیرمستقیم خودداری کنیم (انعکاس اشعهی در برف).
60%از اشعهیUV بین ساعت 10 صبح تا 14 وجود دارد. بازای هر 300 متر ارتفاع 4% به میزان اشعهی UV اضافه میشود (در ارتفاعات).
در افرادی که شغلشان ایجاب میکند که در هوای آزاد باشند، سالیانه 10 تا 20% اشعه دریافت میکنند.
مناطق سایه، تا حدود 50% میزان اشعهیUV را کاهش میدهد.
ماسهی روشن تا حدود 15% اشعهی UVرا انعکاس میدهد.
در استخرهای روباز و دریا در عمق نیممتری 40% اشعهی UV وجود دارد.
UVC در جو کرهی زمین به وسیلهی لایهی اوزون جذب میشود اماUVA ،UVB به سطح زمین رسیده و سبب ضایعات جدی در چشمان محافظت نشده میگردد.
خیرگی ناشی از زیادی اشعه سبب اختلال در دید میشود. بیشتر افرادی که مشاغلشان ایجاب میکند که در معرض نورخورشید و آفتاب باشند برای محافظت چشمهایشان باید از عینکهای محافظ استفاده کنند. آگاهی از اثرات زیانبار آفتاب بر پوست و چشم بر همهی افراد واجب است.
مراجعان کمتر راجع به مضرات نورخورشید آگاهی دارند و همچنین راجع به کیفیت عدسیها (عینک آفتابی) اطلاعات کافی ندارند و به همین علت باید برای آنها توضیحات کافی داده شود.
استفاده از عینک آفتابی، مختص بزرگسالان نبوده بلکه در مورد کودکان و در هر سنی توصیه میشود. عدسی شفاف در فرد جوان حدود 5/7 برابر میزان عدسی زرد رنگ یک فرد بالغ (75% انتقال در سن 10 سالگی و 10 درصد در سن 30 سالگی) اشعهیUV را انتقال میدهد.
ضایعهی ایجاد شده ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعهی UV انباشته شده و لذا محافظت از چشمها هر چه زودتر آغاز شود بهتر است. در رانندگی مسألهی کوری ناشی از خیرگی، مسوول درصد بالایی از تصادفات رانندگی است و لذا استفاده از عینکهای پولاریزه دافع خیرهکنندگی ضرورت دارد.
در مورد قایق سواری و ماهیگیری و دریانوردی، استفاده از عدسیهای پولاریزه سبب راحتی چشمها میگردد. چشمان ما در برابر تابش آفتاب هم اشعهی مرئی و هم نامرئی دریافت میکند.
طیف الکترومغناطیسی بخش مرئی شامل رنگهای سیاه، سفید و خاکستری است. اشعهی نامرئی در مرز نامرئی قرار گرفته، موجهای کوتاه را فرابنفش (UV) و طول موجهای بلند را مادون قرمز (IR) مینامند. خیرگی (مرئی) یا زیادی نور مسألهی جداگانهیی است.
اشعهی نامرئی UVB (اشعهی سوزاننده) سبب ایجاد ضایعات بافتی و چشمی میگردد.
هر دو نوع Bو UVA از عوامل سرطانزای پوست بوده و باعث بازال سل واسکواموس سل و ملانوما میشوند. تنها اشعهی سرطانزای محیط زندگیمان همان UV است.
سالنهای برنزه کردن که مقادیر زیادی اشعهی UV در آنجا تولید میشود، یکی از دلایل افزایش سرطانهای پوست در افراد جوان است.
منابع تولید اشعهی UV، خورشید و انعکاس آب و ماسه و برف است.
خطر بروز آب مروارید، پنگه کولا، ناخنک و کراتیت نوری در تابش اشعهیUV افزایش یافته و همچنین میزان سرطانهای پوست و اطراف چشم را زیادتر میکند و نیز باعث تسریع پیر چشمی، کاهش دید رنگی و صدمات غیرقابل جبران میگردد.
اشعهی مادون قرمز (IR) سبب ایجاد حرارت گردیده و لذا با ایجاد ناراحتی معمولاً از آن دوری میشود. به گفتهی محققان کمتر پیش میآید که اشعهی مادون قرمز بتواند خطری برای چشم ایجاد کند.
اشعهی مرئی، نورآبی و خیرگی:
نور آبی مرئی پر انرژی (HEV) شامل بخش آبی و بنفش طیف نوری مرئی است.
تحقیقات نشان داده که این نور از عوامل مؤثر در بیماری چشمی AMD است.
نورHEV مثل نور آبی در اثر تجمع در طول زندگی قابل توجه بوده، چرا که کوچکترین طول موج طیف مرئی حاوی انرژی بالایی است.
HEV به اندازهی کافی قدرتمند بوده به طوری که به بافتهای انسانی صدمه زده و اساساً در تولید رادیکالهای آزاد اکسیژن دخیل است. این ماده از متابولیسم طبیعی سلولهای شبکیه جلوگیری نموده و باعث آسیب یا مرگ سلولی میشود.
قرار گرفتن مداوم در برابر نور آبی HEV همانند تشعشع UV ممکناست سبب صدمه به چشم و پوست اطراف چشم گردد. خیرگی ناشی از اشعهی مرئی شدید سبب کاهش دید و ناراحتی میگردد.
عینکهای محافظ خیرگی، سبب راحتی بیمار در محیط خارج از منزل بوده و از خیرگی و درد چشم در برابر نور شدید جلوگیری میکند. همچنین در برابر اثرات زیان بار اشعهی UV و نور آبی محافظت میکند که البته با مشاوره با عینکساز خبره و متعهد این کار انجام میشود.
رنگ عدسی قدرت جذب و کدورت آن براساس سن بیمار و نیازهایی که دارد انتخاب میشود. استفاده از عینکهای پولاریزه مانع خیرگی میشود.
عدسیهای پولاریزه باعث فیلترشدن انعکاسهای شدید نوری میشود که در اثر تابش به سطوح صاف پولاریزه شدهاند. لایهی پولاریزه که در لنز تعبیه شده سبب بلوکه شدن امواج افقی منعکس شده میشود در حالی که در عینکهای آفتابی عادی، خیرگی ناشی از انعکاس سطوح، سبب کاهش شفافیت و عبور نور به داخل چشم میگردد.
عدسیهای رنگی:
به وسیلهی یک لایهی یکنواخت رنگ پرداخت میشوند.
عدسیهای فتوکرومیک:
تغییر رنگ میدهند، در شرایط عادی روشن بوده اما در برابر اشعهی UV تاریک میشوند
منبع: هفته نامه پزشکی امروز
نظر شما