برای پیشگیری از سرطان، بررسی عوامل خطرزا و عوامل محافظ ضروری است. به هرچیزی که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد، عامل خطرزا و به هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد، عامل محافظ میگویند.
برای پیشگیری از سرطان، بررسی عوامل خطرزا و عوامل محافظ ضروری است. به هرچیزی که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد، عامل خطرزا و به هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد، عامل محافظ میگویند.
از برخی عوامل خطرزای سرطان میتوان جلوگیری كرد ولی از بسیاری هم نمیتوان اجتناب کرد؛ مثلاًً، سیگار و برخی ژنهای وراثتی خاص، هر دو عامل خطرزای برخی انواع سرطان هستند، ولی تنها از کشیدن سیگار میتوان اجتناب کرد. اجتناب از عوامل خطرزا و افزایش استفاده از عوامل محافظ ممکن است خطر را کاهش دهد ولی به این معنی نیست که احتمال بروز سرطان كاملاً منتفی شده است.دو گروه عمدة عوامل خطرزا عبارتند از: عوامل خطرزای رفتاری و عوامل خطرزای محیطی.
عوامل رفتاری - به طورتخمینی 50 تا 70 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان به دلیل رفتار و عادتهای ناپسند انسان از جمله استعمال دخانیات، كمبود فعالیت بدنی و عادات تغذیهای نامناسب است.
عوامل محیطی - مواد شیمیایی خاص مانند آفتکشها و دیاکسینها ، عوامل زیستی مانند برخی از ویروسها و باكتریها و مواد سمی از دلایل ایجاد سرطان هستند .
برخی از راههای کاهش دادن خطر سرطان
* عدم استفاده از دخانیات - افراد سیگاری بیش از دیگران در معرض خطر ابتلای به سرطانهای ریه، حنجره، دهان، مری، مثانه، کلیه، حلق، معده، لوزالمعده و دهانة رحم، هستند. استفاده از دخانیات بدون دود (تنباکوی استنشاقی یا جویدنی) خطر ابتلا به سرطان دهان را، افزایش میدهد.
* فعالیت بدنی منظم و حداقل به مدت 30 دقیقه در روز در بیشتر روزهای هفته میتواند سودمند باشد.
* جلوگیری از اضافه وزن و چاقی مركزی - اندازه دور كمر، معیاری برای چربی شكمی است. اندازه دور كمر در مردان نباید بیشتر ازcm 94 و در زنان بیشتر از cm 80 باشد.
* مصرف غذاهای چرب و پرانرژی و نوشیدنیهای حاوی قند را محدود كنید.
* مصرف گوشت قرمز را در هفته به 5/0 كیلوگرم كاهش دهید و از گوشت مرغ، غذاهای دریایی و حبوبات بیشتر استفاده كنید.
* از مصرف گوشتهای فرآوری شده مانند سوسیس و كالباس و مواد غذایی کنسرو شده پرهیزكنید.
* مصرف غذاهای شور و فرآوری شده با سدیم را محدود كنید. روزانه بیشتر از 4/2گرم نمك استفاده نكنید و به جای آن از ادویه استفاده كنید. امروزه، دریافت سدیم بیشتر از طریق مصرف غذاهای فرآوری شده است تا نمكی كه حین پختن غذا به آن اضافه میكنیم.
* از سبزیجات، میوه، آرد كامل و حبوبات نظیر انواع لوبیا بیشتر استفاده كنید. از سبزیجات و میوه با رنگهای متفاوت استفاده كنید مانند اسفناج، زغال اخته، پیاز سفید و سیر
* از مكملها برای پیشگیری ازسرطان استفاده نكنید- غیر از ویتامین D، شواهدی دال بر مفید بودن استفاده از مكملها در پیشگیری از سرطان وجود ندارد.
* نوزاد را تا 6ماه بعد از تولد، بهطور انحصاری با شیر مادرتغذیه كنید و بعد از 6 ماهگی از غذاها و مایعات استفاده كنید.
* ازمصرف مشروبات الكلی اجتناب كنید.
* از بدن در برابر پرتوهای خورشیدی محافظت كنید و از قرارگرفتن در معرض نور مصنوعی یا پرتو فرابنفش خودداری كنید.
* ازعفونتهای ویروسی یا باکتریهایی مانند ویروس هپاتیت B، هپاتیت C و عفونت ناشی از هلیكو باكتر پیلوری پیشگیری كنید.
* از قرار گرفتن مکرر در معرض اشعه ایكس تشخیصی اجتناب كنید و استفاده از محافظ برای حفاظت نمودن از دیگر قسمتهای بدن در طول تصویربرداری را در نظر داشته باشید.
* از تماس بدن با آفت کشها پرهیز كنید. اثرات بالقوهای که بقایای آفت کشها ی موجود در مواد غذایی بر بهداشت مردم دارد نگران کننده است. با تعیین بقایای آفت کشها در میوه، سبزی، و دیگر فرآوردههای کشاورزی، و با کاربرد آفت- کشهایی که سرطان زا نیستند، این خطرات بالقوه کاهش مییابند.
* به هنگام کار با حلالها، مطمئن شوید که اطاق کاملا تهویه میشود. در صورت امکان در بیرون از منزل کار کنید یا پنجرهها را باز کنید.
* از ماسک محافظ مناسب بر روی بینی و دهان در محیطی كه تراکم بالایی از ذرات ریز، الیاف، و گرد و غبار وجود دارد استفاده كنید.
* به هنگام کار با مواد شیمیایی در منزل یا محل کار، از روشهای صحیح انجام کاراستفاده کنید. ازتجهیزات مناسب محافظت کننده استفاده كنید، ریزشها را بلافاصله تمیز کنید، تا حد ممکن سطوح کاری را عاری از گرد و غبار و مواد شیمیایی نگهدارید، و از روشهای تمیز کردن تر(مرطوب) استفاده نمایید تا گرد و غبار ایجاد نشود.
برای كسب اطلاعات بیشتر به پایگاه اینترنتی موسسه تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان به نشانی www.ncii.ir ، مراجعه فرمائید.
نظر شما