سلامت نیوز :گزارش‌های اولیه حکایت از آن داشت که صبح دوشنبه ماشین‌های راه بیش از 250 درخت را در پارک جهان‌نمای کرج قطع کرده‌اند و اندکی بعد از آن جایی که بدون هماهنگی دست به این کار زده‌اند از ادامه فعالیت بازداشته شده‌اند. این اما تمام ماجرا نیست. پارک جنگلی جهان‌نما که به گفته کارشناسان محیط‌زیست حداقل 100 گونه بی‌نظیر جنگلی را در خود جای داده این روزها قربانی شماره یک اتصال آزاده راه همت ـ کرج است و قطعا کوهی که بر سر راه این پروژه قرار گرفته نیز با خوابیدن این غائله و طبق همین سناریو تخریب خواهد شد!

داستان مرگ خاموش درختان جهان‌نما

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ با رسانه‌ای شدن موضوع اما مسئولان موضوع را به پای نهادهای دیگر نوشتند. واکنش‌ها به خبر قطع درختان که روز گذشته از این پارک تحقیقاتی رسید کوتاه و مختصر بود. فرمانده یگان حفاظت جنگل‌ها تا به حال پذیرفته که 100 درخت در حاشیه این پارک قطع شده‌اند و رئیس سازمان محیط‌زیست هم با وجود آن که تایید کرده عبور اتوبان را از این جنگل در سازمانش به تایید رسانده اما اعلام کرده به دلیل قطع درختان، پروژه متوقف شده است. با این همه محمدی زاده نگفته است که مگر قرار بوده که این اتوبان از کجای این پارک عبور کند که قطع درختی به همراه نداشته باشد! چند سال پیش در دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران، تحقیق مهمی انجام شد که نشان می‌داد، ارزش حفاظت از درخت‌های موجود بیشتر از کاشت درختان تازه است! فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها و مراتع پیش از هر چیزی تعداد و عمر درختان قطع شده را تکذیب کرده و گفته است که تنها 100 درخت سوزنی در این پارک قطع شده‌اند که عمری بین 4 تا 10 سال داشته‌اند. سرهنگ سبزعلی یادآوری کرده که «بر اساس توافقات قبلی قرار بود پیش از قطع درختان مکان جدیدی برای کاشت مجدد آنها جانمایی شود که چون وزارت راه به تعهد خود عمل نکرده بود این عملیات متوقف شد.» او دلیل؛ موافقت سازمان متبوعش با قطع این درخت‌ها را تنها در نقش این اتوبان در کاهش ترافیک دانسته و گفته «توسعه اتوبان همت نقش بسیار مهمی در کاهش بار ترافیک این ناحیه از تهران دارد، بنابراین سازمان جنگل‌ها نمی‌تواند جلوی چنین طرح توسعه‌ای کلانی را بگیرد اما بر اساس توافقات مقرر شده که این طرح با کمترین آسیب به منابع طبیعی یعنی پارک تحقیقاتی جهان‌نمای کرج اجرا شود.»

رد دو استدلال قطع درختان

فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها در واکنش به این خبر به دو موضوع مهم اما کلیشه شده در بحث قطع درختان اشاره کرده است. اول این که قرار بوده این درخت‌ها به جای قطع شدن، جابه جا شوند و دوم این که حالا که قطع شده‌اند وزارت راه باید آن‌ها را در جای دیگری بکارد که طبق قانون فضای سبز جدید باید دو برابر مساحتی باشد که درختانش قطع شده اند! اما هر دوی این استدلال‌ها با چالش‌‌هایی در حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست مواجه است. اول آن که آیا اصولا در ایران موضوع جابه‌جایی درخت به صورت علمی امکان پذیر است؟ دکتر حسین آخانی، استاد گیاه‌شناسی دانشگاه تهران در پاسخ به روزنامه آرمان معتقد است که جابه‌جایی درخت در ایران با دیگر کشورهای دنیا متفاوت است؛ «جابه‌جایی درخت امکان پذیر بوده اما شانس موفقیت آن بسیار پایین است. در نظر بگیرید با توجه به نوع خاکی که در کشور داریم یعنی خاک مناطق خشک، ریشه گیاه‌ها در چنین خاکی به شدت گسترش پیدا کرده و همین موضوع شانس جابه‌جایی درخت‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. اما سوال اصلی این است که چرا برای چنین پروژه‌ای ما باید مجبور باشیم جابه‌جایی درخت انجام بدهیم ولی مسیر اتوبان نباید تغییر کند؟» او با اشاره به نقش سازمان‌های مسئول در حفاظت محیط‌زیست و منابع طبیعی تاکید می‌کند که«در شرایط فعلی متاسفانه برخی پروژه‌های عمرانی منابع طبیعی کشور را هدف قرار داده‌اند و در حالی که هدف از «ارزیابی‌های زیست محیطی» جلوگیری از خسارت‌های احتمالی پروژه‌های کلان عمرانی است اما می‌بینیم که در عمل این اتفاق نمی‌افتد.» او حتی به دیدگاه فرمانده یگان حفاظت که توسعه اتوبان همت را یک طرح عمرانی کلان در جهت کاهش ترافیک دانسته هم اعتراض دارد و می‌گوید: «این انتقاد کلی به سیاست‌های شهرداری و وزارت راه وجود دارد که در هر دو جبهه درون شهری و بیرون شهری در جهت توسعه شبکه اتوبانی تلاش می‌کنند اما با وجود این همه توسعه‌ای که در جهت افزایش اتوبان‌ها انجام شده، باز هم همه در ترافیک هستیم و هر چقدر هم که به سطح اتوبان‌های کشور اضافه شود تاثیری ندارد.»

منافع پیمانکاران و خودروسازان

او در واکنش با تایید رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست درباره عبور بزرگراه همت از پارک جهان‌نما می‌گوید: «در حالی که در تمام دنیا توسعه حمل و نقل عمومی به معنای راحتی و کوتاهی مسیر افراد در دسترسی به حمل نقل عمومی است در ایران این ایده با گسترش اتوبان‌ها که به افزایش استفاده از خودروهای شخصی منجر می‌شود، شکلی تبلیغاتی به خود گرفته و شهرداری و وزارت راه هر دو از این راه برای تبلیغات خود استفاده می‌کنند. » آخانی می‌گوید: «متاسفانه وزارت راه دارد کل ایران را اتوبان می‌کند، هیچ کشوری به اندازه ما شبکه اتوبانی ندارد. این‌ها دارند مردم را به استفاده از وسیله شخصی تشویق می‌کنند این در حالی است که باید پول نفت و بیت‌المال صرف گسترش حمل و نقل عمومی شود.» او سیاست‌های کلان کشور را در جهت منافع شرکت‌های خودروسازی و پیمانکاران جاده سازی می‌داند؛ «ایران دارد به سوی بتونیسم پیش می‌رود و این تفکر کشور ما را گرفته چرا که در بتون «نان» هست و قربانی این روش هم قطعا منابع طبیعی خواهد بود.» جالب اما این که راهکار این استاد دانشگاه تهران، آموزش است: «باید کار فرهنگی انجام شود و مدیرانمان را آموزش دهیم که اگر قرار است از محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور حفاظت کنند، باید مانع حیف و میل آن شوند و جلوی زیاده خواهی شرکت‌های پیمانکاری را بگیرند.»