سلامت نیوز : هیچ‌کس نمی‌داند مقصد بعدی زمین‌لرزه‌ کجاست! یکی از گسل‌های فعال درست از بیخ گوش گنبد سلطانیه می‌گذرد، این درحالی است که اصفهان بدون آنکه منطقه زلزله‌خیزی باشد 7 بار لرزیده است. زلزله 5 دی 82 را همه به‌خاطر دارند، زمین‌لرزه‌ای که جان عده‌ کثیری از بمی‌ها را گرفت و بعد از آن هم هیچ مرهمی‌ نتوانست آن همه تلفات انسانی و مرگ ارگی 2500 ساله را تسلی دهد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ؛ اما تب بم که فروکش کرد و زندگی روند طبیعی‌اش را از سر گرفت. برنامه‌ها و وعده‌ها هم به‌سویی رفت و آن همه آفت و تبعات، در روز 5‌دی تقویم رومیزی خلاصه و به فراموشی سپرده شد. اما حالا پس از زلزله‌های متعدد در استان‌های آذربایجان، بوشهر، سیستان وبلوچستان و اصفهان دوباره تب زمین‌لرزه بالا گرفته است. کارشناسان اعلام می‌کنند، پس از مردم، قربانی اصلی زلزله، بناهای تاریخی هستند. اما تاکنون هیچ کارشناسی به آیین‌نامه بهسازی لرزه‌ای که مختص بناهای تاریخی باشد اشاره‌ای نکرده است.

بعد از بم تب مطالعات فروکش کرد

فرامرز فارسی، مدرس دانشگاه و کارشناس مرمت ابنیه تاریخی، در رابطه با زلزله‌های اخیر و نگرانی‌هایی که درخصوص بناهای تاریخی ارزشمندی که به‌صورت پراکنده در استان‌های مختلف وجود دارد می‌گوید: زلزله‌های اخیر، نگرانی بسیاری از مردم و کارشناسان میراث‌فرهنگی را برانگیخته است. زمین‌لرزه‌هایی که نشان می‌دهند گسل‌ها فعال هستند بدون آنکه میراث‌فرهنگی آمادگی و مقابله با لرزه‌های احتمالی را داشته باشد. این کارشناس مرمت می‌افزاید: باتوجه به اینکه ایران، کشوری زلزله‌خیز است بنابراین زلزله و مقاوم‌سازی در برابر این پدیده طبیعی یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث مرمت‌کاران مطرح می‌شود. اما ازآنجایی که تجربه‌ای در این زمینه‌ صورت نگرفته، تاکنون مرمت‌ بناهای تاریخی توسط سازمان میراث‌فرهنگی و نه بخش خصوصی انجام شده و هر تدبیری هم که برای مقابله با زلزله‌اندیشیده شده در حد رفع آسیب‌های موضعی بوده است.

به‌گفته فارسی، پیش از زلزله بم توجهی به بنای 2500 ساله ارگ بم نمی‌شد، در واقع پس از ریزش آن در مدت زمان چند دقیقه بود که کارشناسان را به‌فکر مطالعات و مقاوم‌سازی آثار تاریخی وادار کرد. اما پس از آنکه مدت کوتاهی از زلزله بم گذشت تب این مطالعات هم فروکش کرد و تمامی‌برنامه‌ها با افزایش کیفیت بنا تنزل پیدا کرد.این کارشناس مرمت اعتقاد دارد، مقاوم سازی بنای تاریخی ضد زلزله مستلزم مداخلات گسترده‌ای است. پس از زلزله بم، آیین‌نامه بهسازی لرزه‌ای در تمامی‌بناها اجرا شد اما درواقع این آیین‌نامه برای بناهای تاریخی تعریف نشده بود. پس از آن آیین‌نامه‌ای با مصالح بنایی که الزام تاریخی نداشت معرفی شد، این آیین‌نامه‌ تقریبا خوب بود چراکه مرمت‌کاران می‌توانستند از پیشنهادات و آسیب‌شناسی‌های کیفی آن حتی در بناهای تاریخی استفاده کنند. درحال‌حاضر با اینکه کارشناسان از آیین‌نامه <سما> استفاده می‌کنند اما آیین‌نامه‌ کلی برای بناهای تاریخی مناطق زلزله‌خیز تهیه نشده است.

اگر نصف‌جهان بلرزد...

آخرین زلزله‌ای که به وقوع پیوست، زمین‌لرزه اصفهان بود و با اینکه خسارت مالی و جانی چندانی نداشت، اما شوک بزرگی را بر مردم و کارشناسان وارد کرد، چراکه یزد و اصفهان اصلا منطقه زلزله خیزی نیستند. اگر نصف جهان بلرزد، سرنوشت پل‌های اصفهان و چهل‌ستون و نصف‌جهان و تمام آثاری که هویت اصفهان را هدایت می‌کند چه می‌شود؟ رئیس سازمان امداد و نجات هلال‌احمر پیش از این درخصوص آخرین وضعیت زمین لرزه‌های استان اصفهان گفته بود: پس از وقوع زلزله 9/4 ریشتری در گلشهر اصفهان 7 پس‌لرزه به وقوع پیوسته که خسارات چندانی در پی نداشته و فقط 6 نفر مصدوم شدند.

اما ناصر طاهری، معاون میراث‌فرهنگی اداره میراث اصفهان در رابطه با میزان مقاومت آثار تاریخی نسبت به وقوع زمین‌لرزه به CHN می‌گوید: بناهای تاریخی اصفهان با هدف زلزله مقاوم‌سازی نشده است اما به‌طور کلی استحکام بناها را با هدف زلزله افزایش نمی‌دهیم. معاون میراث‌فرهنگی اصفهان معتقد است، مشخص نیست وقوع زلزله با چه قدرت و ریشتری پیش می‌آید. درحال‌حاضر ایوان عالی‌قاپو درحال مقاوم‌سازی است، چهل‌ستون استحکام‌بخشی شده و پل‌های تاریخی اصفهان و پایه‌های آنها در دوره‌های مختلف تاریخی مرمت شده‌اند منتها هنوز نمی‌دانیم که این استحکام‌بخشی‌ها چقدر در برابر زلزله نتیجه‌بخش هستند. فارسی اما تاکید می‌کند: حتی اگر هم زلزله‌ای بیاید دیگر کاری از دستمان بر نمی‌آید چراکه نه به‌لحاظ مالی تامین هستیم، نه آیین‌نامه داریم نه تجربه.

تاکنون چندین زلزله کوچک آمده، حتی اصفهان که منطقه زلزله خیزی نیست لرزیده است و از آنجایی‌که خطر زلزله متناسب با قدرت زلزله متفاوت است، در این خصوص لازم است موضوع با زمین‌شناسان مطرح شود به‌طوری که اگر خطر زلزله کم را در اصفهان در‌نظر می‌گیرند نیازی به مداخله در بناهای تاریخی اصفهان نیست و استحکام بخشی ثقلی کفایت می‌کند. این کارشناس با تاکید بر اینکه مسئولان در شهرهای زلزله‌خیز تاکنون کار مطالعاتی نکرده‌اند ادامه می‌دهد، گسل از بیخ گوش بنای جهانی گنبد سلطانیه می‌گذرد اما تاکنون هیچ آیین‌نامه‌ای برای این شهرها تدوین نشده است. این درحالی‌است که آیین‌نامه‌های کشورهای دیگر الزام قانونی ندارد. با تهیه این آیین‌نامه تکلیف مرمت‌کاران و میزان افزایش مقاومت در بناهای تاریخی هم مشخص می‌شود چراکه بنای تاریخی به‌دلیل آنکه کار سخت و گرانقیمتی است به‌راحتی نمی‌توان مطالعه کرد.