حسن طریقت منفرد در گفت و گو با فارس ، در پاسخ به این پرسش که عده ای معتقدند، روش اجرای برنامه پزشک خانواده در دوره شما با تغییراتی که انجام شده است با ماهیت این برنامه که قرار بود سلامت محور باشد و پیشگیری را نسبت به درمان اولویت دهد، فاصله دارد و بیشتر کار پزشکان ویزیت و درمان بیماران مراجعه کننده است، توضیح داد: تناقض پزشک خانواده با آیین نامه های آن صحت ندارد و درست 180 درجه بر عکس آن است.
وی افزود: آنهایی که این حرفها را میزنند غرض دارند و یک مقداری مرض هم قاطی آن است. برای اجرای این برنامه کار کارشناسی شده است و یقیناً برای اولین بار میخواهد در مسیر خودش قرار بگیرد.
وزیر بهداشت در پاسخ به این نکته که آیا نشستن پزشک در مطب و ویزیت بیماران اجرای برنامه پزشک خانواده است، گفت: اجرای این برنامه انواع و روشهای مختلف دارد.
طریقت منفرد همچنین پیش از این در مورد ادامه روند اجرای پزشک خانواده گفته بود: اجرای پزشک خانواده اکنون در 7 استان شروع شده و روند خود را طی می کند. استان بعدی ما برای اجرای این برنامه، استان تهران است اما چون برخی کارشناسان به ما گفتند که هنوز بستر لازم برای اجرای آن در شهر 12 میلیونی تهران فراهم نیست و باید از تجربیات استانهای دیگر بیشتر استفاده شود اندکی اجرای این برنامه را در تهران به تعویق انداختیم.
وی ادامه داد: البته برنامه من این است اجرای این برنامه در تهران در همین دولت آغاز شود بنابراین حداکثر تا آخر تیر اجرای برنامه پزشک خانواده را در تهران شروع میکنیم.
مسعود صالحی،رئیس ستاد اجرایی پزشک خانواده وزارت بهداشت نیز در روز 24 اردیبهشت امسال با اعلام خبر آغاز اجرای این برنامه در 7 استان کشور به خبرنگار فارس گفته بود: ویزیت پزشکان خانواده بین 600 تا هزار تومان و درآمد آنان در ماه بین 7 تا 9 میلیون تومان است. پزشکان خانواده مراجعان را ویزیت میکنند و دیگر تیمی برای رسیدگی به بهداشت و پیشگیری از بیماریها ندارند.
به گفته وی اجرای برنامه پزشک خانواده شهری سال گذشته در دو استان فارس و مازندران شروع شده بود و از امروز(24 اردیبهشت) در 8 استان قزوین، اردیبل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خوزستان، یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان آغاز میشود.
وی ادامه داد: مقدمات کار فراهم شده است و پزشکان خانوادهای که در این استانها برای شرکت در برنامه پزشک خانواده اعلام آمادگی کردهاند از فردا (25 اردیبهشت 92) برای قرارداد به بیمه ها معرفی میشوند و مردم شهرهای این استانها به مرور میتوانند از فردا برای انتخاب پزشک و ویزیت پایه به پزشک خانواده خود مراجعه کنند.
رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده گفت: اجرای برنامه پزشک خانواده در این استانها با اصلاحاتی که بر نسخه 02 اعمال شده است، انجام میشود. البته مهمترین اصلاحاتی که در این نسخه اعمال شده تغییر شیوه و محاسبات مالی و پرداختی است و شکل کار تغییر چندانی ندارد.
تغییرات پزشک خانواده با آمدن طریقت
وی در پاسخ به این پرسش خبرنگار فارس که در نسخه 02 برنامه پزشک خانواده قرار بود یک تیم 17 نفره تیم پزشک خانواده باشند نه یک نفر گفت: تیم 17 نفره پزشک خانواده دیگر حذف شده است و پزشک خانواده به صورت یک نفره به مردم و جمعیت تحت پوشش خود که بین حداقل هر چند نفر و تا سقف 3 هزار نفر (و گاهی بیشتر) است خدمات ویزیت و ارجاع را انجام میدهد و خدمات بهداشتی و پیشگیرانه توسط کارکنان مراکز بهداشتی شبکه بهداشت و درمان وزارت بهداشت طبق روال سابق انجام میشود.
صالحی در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درباره اینکه آیا از مردم برای مراجعه به پزشک خانواده پول و فرانشیزی دریافت می شود یا نه گفت: بله مبلغ فرانشیز و تعرفه خدمات پزشکان خانواده قرار است در شورای عالی بیمه تصویب و ابلاغ شود اما بر اساس آنچه برای تصویب رفته است، ویزیت پزشکان خانواده در بخش دولتی بین 600 تا 700 تومان و برای پزشکان خانواده در بخش خصوصی حدود هزار تومان خواهد بود.
وی افزود: سرانه هر ایرانی در برنامه پزشک خانواده حدود 3 هزار تومان در ماه است. فعلاً برای شروع این برنامه در 8 استان اعلام شده از جمله دو استان فارس و مازندران حدود 120 میلیارد تومان از سال گذشته در اختیار داریم و قرار است ردیف بودجهای به میزان 2 هزار و 25 میلیارد تومان در قانون بودجه امسال برای این برنامه تصویب شود که با تخصیص آن میتوانیم این برنامه را در استانهای دیگر هم اجرایی کنیم.
رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده گفت: ایده آل ما در وزارت بهداشت این است که این طرح تا 4 ماه آینده در 8 استان اعلام شده کامل شود و بعد از آن بتوانیم مراجعه مردم با دفترچه بیمه به پزشکانی غیر از پزشک خانواده را ممنوع کنیم اما این کار بستگی زیادی به پیشرفت برنامه و کامل شدن تعداد پزشکان خانواده و نیز استقبال مردم دارد. البته افراد تحت پوشش نیروهای مسلح هنوز تحت پوشش برنامه پزشک خانواده نیستند.
وی در در پاسخ به پرسش فارس در مورد مشکلات اجرای برنامه پزشک خانواده مانند استقبال نکردن پزشکان یا مردم توضیح داد: به هر حال ما نمیتوانیم رفتار مردم و پزشکان را تخمین بزنیم، کمبود پزشک به هر حال یکی از مشکلات این برنامه است که امیدواریم حل شود ضمن اینکه برای اجرای موفق این برنامه نیازمند فرهنگ سازی بین مردم هستیم که زمانبر است.
اعتراف به کمبود پزشک خانواده
فاطمه رخشانی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در این باره در گفت و گو با خبرنگار فارس که 26 فروردین امسال انجام شد با تأکید بر کمبود پزشک برای اجرای برنامه پزشک خانواده گفت: کارهای زیرساختی و عملیاتی مانند ثبت نام پزشکان و مردم بدون هیچ تغییری نسبت به نسخه قبلی برنامه پزشک خانواده در این استانها انجام میشود و فقط در نسخه جدید این برنامه یک مقدار کارها را سادهتر کردهایم تا همکاران مجری این برنامه منتظر نمانند که همه امکانات فراهم شود و بعد اجرای این برنامه را شروع کنند و با توجه به تجارب به دست آمده از اجرای این برنامه در دو استان فارس و مازندران اجرای این برنامه را سادهتر کردهایم.
معاون وزیر بهداشت ادامه داد: اجرای برنامه پزشک خانواده در این 9 استان شروع شده است اما میزان پیشرفت این برنامه در این استانها ممکن است متفاوت و مختلف باشد. در برخی از از این استانها زیرساختها بیشتر فراهم است و به طور کلی سعی کردهایم از استانهایی که زیرساخت اجرای این برنامه را بیشتر دارند، شروع کنیم.
رخشانی گفت: توقع ما این است که اجرای برنامه پزشک خانواده در همه این استانها در اردیبهشت شروع شده باشد و بتوانیم در آخر این ماه گزارش پیشرفت این برنامه را به مردم اعلام کنیم.
وی اضافه کرد: مردم این استانها در شهرها از همین الان میتوانند برای انتخاب پزشک خانواده خود اقدام کنند و اسامی پزشکانی که برای اجرای این برنامه در هر محدوده جغرافیایی ثبت نام کردهاند، در مراکز بهداشتی-درمانی آن منطقه به اطلاع مردم میرسد.
معاون بهداشتی وزیر بهداشت درباره اعتبار اجرای برنامه پزشک خانواده نیز توضیح داد: اعتبار لازم برای اجرای این برنامه در 9 استان اعلام شده را برای مدت 3 ماه برآورد کردیم که 120 میلیارد تومان است و کل این اعتبار را 28 اسفند به حساب این دانشگاههای علوم پزشکی واریز کردیم که اکنون در حساب آنهاست و از نظر ما برای اجرای 3 سه ماهه کافی است.
رخشانی در پاسخ به این پرسش فارس که برای اجرای برنامه پزشک خانواده در این 9 استان با کمبود پزشک مواجه نیستید،گفت: بله قطعاً با کمبود پزشک مواجه هستیم اما قرار نیست به خاطر کمبود پزشک، برنامه پزشک خانواده را اجرا نکنیم.
وی ادامه داد: مسلماً تعداد کافی و 100درصدی پزشک خانواده برای اجرای این برنامه به این زودیها فراهم نمیشود،بنابراین ما کار را با همین پزشکان علاقهمند و مردمی که میخواهند وارد این ماجرا بشوند، شروع میکنیم.
نظر دستجردی درباره پزشک خانواده
مرضیه وحید دستجردی، وزیر سابق بهداشت نیز در زمان وزارتش در هشتم شهریور 90 درباره برنامه پزشک خانواده به خبرنگار فارس گفته بود که مهمترین و سرآمد برنامههای وزارت بهداشت، برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع است که یک برنامه کشوری است. «این برنامه قرار بود قبلاً در برنامه پنجساله توسعه چهارم اجرا شود که متأسفانه این کار انجام نشد اما خوشبختانه از سال گذشته ما اجرای این برنامه را شروع کردیم.»
اولین وزیر زن پس انقلاب گفته بود: در واقع کار اجرای این برنامه را از سال 89 شروع کردیم، ابتدا در شهرهای 3 استان پایلوت شد، تا به سال 90 رسید و امسال هم بعد از دستور رئیس جمهوری کار را شروع کردیم و اکنون در شهرهای 5 استان اجرای این برنامه شروع شده و در حال توسعه است. 10 استان دیگر هم در نوبت هستند و برای شروع اجرای این برنامه اعلام آمادگی کردهاند که شامل خوزستان، گلستان، گیلان، کرمان، چهارمحال و بختیاری، هرمزگان و... هستند که همه را به ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده ارجاع دادهایم تا زیر ساختها را بررسی کنند و اگر آمادگی و زیرساخت این استانها را تأیید کردند، این برنامه در این استانها هم مستقر میشود.
وحید دستجردی گفته بود: برنامه پزشک خانواده یک برنامه کاملاً عدالت مدار است که هزینههای درمان مردم را هم در قسمت سرپایی و هم در قسمت بستری کم میکند، بیماران را از سرگردانی نجات میدهد زیرا هر فرد یک مسئول سلامت پیدا میکند و هر پزشک مسئولیت سلامت یکسری خانواده را به عهده میگیرد، بنابراین این افراد یکدیگر را به خوبی میشناسند، پزشک بیماریها و سوابق پزشکی و فامیلی افراد زیر پوشش خود را میشناسد. اساس کار هم سلامت است و برنامه پزشک خانواده رویکرد پیشگیری و پیش بینی بیماری و مبارزه با بیماری دارد و تلاش میکند قبل از بروز بیماری آن را کشف و از بروز آن جلوگیری کند و البته اگر هم بیماری ایجاد شد به موقع درمان کند.
«حداقل منفعت برنامه پزشک خانواده این است که هزینههای درمانی مردم در سطح اول که خدمات تیم سلامت پزشک خانواده است و داروهای آن، کاملاً رایگان است و مردم بابت این خدمات هیچ هزینهای پرداخت نمیکنند، در سطح بالاتر که خدمات تخصصی و بستری است و مردم فقط 10 درصد هزینه را به عنوان فرانشیز پرداخت میکنند، در مورد هزینه های آزمایشگاه ،رادیولوژی و غیره هم همین طور است.»
وحید دستجردی اضافه کرد: با اجرای این برنامه آنچه که هدف برنامه توسعه پنجم بود و حتی هدف برنامه چهارم که محقق نشد، محقق میشود و آن این است که سهم هزینه پرداخت از جیب مردم برای سلامت به 30 درصد کاهش پیدا کند.
وزیر سابق بهداشت در پاسخ به این پرسش فارس گفت: هر استانی که زیر پوشش این برنامه برود و این برنامه در شهرها و روستاهای آن مستقر شود، هزینه پرداخت از جیب مردم آن به 30 درصد کاهش پیدا میکند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا واقعاً فکر میکنید بتوانید تا سال آینده به این هدف برسید. گفت: بله،امیدواریم که تا سال آینده همه شهرهای کشور را زیر پوشش این برنامه ببریم و همه روستاها هم زیر پوشش این برنامه بروند و در جاهایی که این برنامه در روستاها اجرا نشده است، آنجاها را هم زیر پوشش ببریم و تکمیل کنیم، ضعفها و مشکلاتی که در اجرا داشتهایم را بر طرف کنیم و امیدواریم در این مدت اجرا بشود. الان امکانش در وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی وجود دارد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال هفته پیش(شهریور 91) من در بندرعباس بودم، در آنجا برای 80 درصد مردم شناسنامه الکترونیک سلامت ایجاد شده است، بیش از 100 درصد پزشکان مورد نیاز برای این برنامه ثبتنام کردهاند یعنی حدود 240 پزشک برای هرمزگان میخواستیم در حالی که 296 پزشک ثبت نام کردهاند، بنابراین هم در پزشکان و هم در مردم برای اجرای این برنامه آمادگی وجود دارد. یعنی سیستم خود را آماده کرده است. مراکز پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان هم آمادهاند. سایر مراکزی هم که از طرف دانشگاه برای این کار لازم بوده، اجاره شده است. دستورالعمل اجرای این برنامه هم ابلاغ شده است.
وحید دستجردی گفته بود: خوشبختانه آمادگی وزارت تعاون،رفاه و تأمین اجتماعی و سازمانهای بیمهگر را هم برای حمایتهای مالی این برنامه داریم، معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری هم حمایتهای لازم را بر اساس تأکیدات رئیس جمهوری انجام خواهد داد و دارند خودشان را آماده میکنند تا از این پروژه پشتیبانیهای لازم را هم از وزارت بهداشت و هم از بیمهها از جنبه های مالی و برنامهای انجام دهند.
بنابراین فرصت و زمینه بسیار مساعدی داریم و امیدواریم ظرف امسال و سال آینده این برنامه در کشور اجرا شود و توسعه یابد. مطالبات مردمی هم در این زمینه وجود دارد، مردم هم خواهان اجرای این برنامه هستند به خصوص اینکه این برنامه دسترسی مردم را به خدمات سلامت بیشتر میکند، پاسخگویی را بالا میبرد،هزینهها را به شدت کم می کند و عدالت را در سلامت برقرار میکند.
وزیر سابق بهداشت گفت: حلقه بعد نیز اختصاص آن بودجه 6هزار میلیارد تومانی است که بر اساس مصوبه مجلس اگر فاز دوم هدفمندی یارانهها اجرا شود،تأمین میشود و اگر این اعتبار به وزارت بهداشت تعلق گیرد دیگر آن هزینه 10 درصدی فرانشیز برای خدمات تخصصی و بستری هم از مردم گرفته نمیشود و به طور کلی رابطه مالی بین پزشک و بیمار به کل قطع میشود.
حداقل از آغاز اجرای برنامه چهارم توسعه کشور در دستور کار دولتها بوده است اما برای اولین بار در تابستان 1384 در زمان وزارت مسعود پزشکان در روستاها کلید خورد و گفته شد که 22 میلیون نفر در روستاها تحت پوشش قرار گرفتند که البته بعدها در زمان وزارت کامران باقری لنکرانی نیز با انتقاد از روش اجرای ان در روستاها مبنی بر اینکه این برنامه در اکثر روستاها عملاً اجرایی نشده و پزشک خانواده حضور ندارد دنبال شد.
انتقادی که در دوره بعدی و زمان وزارت مرضیه وحید دستجردی و حتی تاکنون نیز ادامه و کارشناسان زیادی معتقدند که در عمل در بسیاری از روستاها کار پزشک خانواده اگر حضور داشته باشد مهر کردن دفترچه روستاییان و ارجاع آنان به شهر است.
در شهرها نیز در کامل ترین مدلی که به نسخه 02 برنامه پزشک خانواده مشهور شد قرار شد، یک پزشک به عنوان سر تیم پزشک خانواده 16 نفر همکار دیگر هم داشته باشد که شامل ماما یا پرستار، کاردان یا کارشناس بهداشت محیط،بهداشت خانواده، روانشناس و... نیز بود و در مورد مدل اجرایی آن از این نظر که این افراد همگی در یک ساختمان مستقر باشند یا در بلوکهای 10 هزار نفری پزشکان خانواده را که باید حداکثر 2500 نفر تحت پوشش داشته باشند اختلاف نظر بود.
مدل 02 یا مدل تیم 17 نفره پزشک خانواده هرگز اجرایی نشد و همواره به علل مختلف از جمله اختلاف نظر با بیمهها،کمبود نیرو، نبود مقدمات اجرای این برنامه، مخالفتهای گروههای مختلف پزشکان و پیراپزشکان، نبود سیستم پشتیبانی فنی الکترونیک، تأخیر در پرداختها، آموزش ندیدن پزشکان عمومی برای خدمات پزشک خانواده، نبود حمایت مسئولان عالی رتبه کشور و...روی کاغذ ماند تا امروز به شیوه اصلاح شده به دست آخرین وزیر بهداشت دولت دهم افتاد.
نظر شما