سلامت نیوز : گروهی از هورمون‌های بدن و غدد ترشح‌کننده آنها «سیستم غده درون‌ریز» بدن را شکل می‌دهند و هشت غده اصلی در بدن وجود دارند که وظیفه آنها تنظیم فعالیت‌های مهم و حیاتی چون متابولیسم، تولیدمثل، رشد و خواب است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ سیستم غدد درون‌ریز بدن نیز مانند سیستم عصبی یک دستگاه پیشرفته برای سیگنال‌دهی اطلاعاتی است اما با این تفاوت که به جای استفاده از نورون‌ها از فرستنده‌های شیمیایی موسوم‌ به هورمون‌ها استفاده می‌کند که هر کدام کارکرد ویژه خود را دارند.

به گزارش لایوساینس، طبیبان سنتی در چین از بیش از 2000 سال پیش با سیستم غدد درون‌ریز و فعالیت‌های متابولیسمی بدن آشنایی داشتند. علم غدد درون‌ریز و متابولیسم شاخه‌ای از پزشکی و زیست‌شناسی است که بر سیستم غدد درون‌ریز تمرکز دارد.

گاهی اوقات نقص در فعالیت سیستم غدد درون‌ریز بدن عامل بروز پوکی استخوان است

پوکی استخوان یک بیماری شایع در افراد مسن است که باعث کاهش تراکم استخوانی می‌شود و فرد را در معرض خطر شکستگی‌های استخوانی قرار می‌دهد. طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری امراض آمریکا به طور متوسط از هر 10 آمریکایی یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود.

اگرچه بیماری پوکی استخوان اغلب یک اختلال استخوانی شدید در نظر گرفته می‌شود اما عامل بروز آن دلایل هورمونی هستند و از این جهت در حوزه درمان متخصصان غدد قرار می‌گیرد. به طور مشخص بسیاری از زنان پس از یائسگی به این بیماری مبتلا می‌شوند که دلیل آن کاهش سطح هورمون‌ استروژن است. این هورمون در واقع به حفظ تراکم استخوان‌ها کمک می‌کند. در چنین مواردی بیماری پوکی استخوان با روش «هورمون درمانی جایگزین» تحت کنترل قرار می‌گیرد.

این بیماری همچنین ممکن است در اثر سایر اختلالات غدد درون‌ریز از قبیل پرکاری تیروئید بروز کند. افراد مبتلا به چنین بیماری‌هایی‌ به پوکی استخوان ثانویه مبتلا هستند.

واژه «هورمون» تنها حدود یک قرن قدمت دارد

در دهه 1800 میلادی محققان به این باور رسیدند که بین برخی از اعضای بدن نوعی خاصی از ارتباطات شیمیایی وجود دارد اما هنوز به ماهیت دقیق این ارتباط پی نبرده بودند. آنها بعدها تشخیص دادند که برخی اختلالات و بیماری‌های خاص با ترشحات حاصل از بافت‌های درون‌ریز قابل معالجه هستند با این حال واژه هورمون تا اوایل دهه 1900 هنوز ساخته نشده بود.

در سال 1902 میلادی دو فیزیولوژیست انگلیسی به نام‌های «ویلیام بایلیس» و «ارنست استارلینگ» نتیجه گرفتند که مواد شیمیایی که بعدها هورمون نامیدند ترشحات پانکراس را کنترل می‌کنند. این ایده مغایر با دیدگاه رایج پزشکان در آن زمان بود که تصور می‌کردند واکنش‌های عصبی باعث این ترشحات می‌شوند.

در نتیجه دستیابی به واژه جدید هورمون در نیمه اول قرن بیستم میلادی تحقیقات چشمگیری را در زمینه سیستم غدد درون‌ریز بدن موجب شد و پس از آن محققان و دانشمندان علم پزشکی به شناخت و درک فعالیت هورمون‌های مختلف در بدن پرداختند.

همه هورمون‌های بدن از سیستم غدد درون‌ریز منشاء نمی‌گیرند

هشت غده ترشح‌کننده هورمون‌های سیستم غدد درون‌ریز شامل غدد فوق کلیوی، پانکراس، هیپوتالاموس، پاراتیروئید، غده صنوبری، غده هیپوفیز، غدد تولیدمثلی و غده تیروئید هستند.

اما برخی دیگر از اعضا و بافت‌ها که به طور کلی بخشی از سیستم غدد درون‌ریز در نظر گرفته نمی‌شوند نیز هورمون‌هایی را تولید و ترشح می‌کنند. به طور مثال، جفت در زنان باردار مقدار کمی هورمون ازجمله استروژن و پروژسترون ترشح می‌کند و معده نیز هورمون اشتها‌ موسوم به «گرلین» و هورمون «گاسترین» ترشح می‌کند که ترشح اسید گاستریک را به دنبال دارد.

در گذشته بیماری دیابت با آزمایش ادرار تشخیص داده می‌شد. دیابت بیماری است که در آن پانکراس تولید انسولین را متوقف می‌کند. انسولین هورمونی است که تنظیم سطح قندخون را برعهده دارد. این بیماری شایع‌ترین اختلال غدد درون‌ریز در آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای جهان است. امروزه پزشکان با انجام آزمایش خون این بیماری را تشخیص می‌دهند.

بقراط اولین پزشک شناخته شده‌ای است که دیابت را تشخیص داد. روش او چشیدن ادرار بیمار و داشتن طعم شیرینی متفاوت بود.

پانکراس پلی بین دو جهان

در بدن دو نوع غده شامل غدد درون‌ریز و غدد برون‌ریز وجود دارند. غدد برون‌ریز مانند غدد بزاقی، غدد تعریق و غدد شیری که ترشحات خود را از طریق مجراها خارج می‌کنند در حالی که غدد درون‌ریز هورمو‌ن‌های خود را مستقیم به جریان خون می‌فرستند.

این در حالی است که پانکراس هر دو کارکرد غدد درون‌ریز و برون‌ریز را دارد. از یک طرف پانکراس مقداری هورمون از جمله انسولین و «گلوکاگون» را وارد جریان خون می‌کند و از سوی دیگر نیز موادی را ترشح می‌کند که حاوی آنزیم‌های گوارشی مهمی هستند و از طریق مجراها به روده کوچک فرستاده می‌شوند.

استرس، فعالیت سیستم غدد درون‌ریز را به حداکثر می‌رساند

سیستم غدد درون‌ریز بدن در واکنش به استرس به سرعت هورمون‌های مختلفی را بسیار بیشتر از حد طبیعی و به منظور کمک به بدن برای حرکت دادن انرژی بیشتر و سازگاری با شرایط جدید ترشح می‌کند اما با این حال قرار گرفتن در معرض حوادث و رویدادهای تنش‌زا به طور مداوم موجب بروز اختلال‌هایی در عملکرد سیستم غدد درون‌ریز بدن می‌شود.

گیاهان بدون داشتن سیستم غدد درون‌ریز، هورمون ترشح می‌کنند

بر خلاف انسان‌ها و حیوانات، گیاهان دارای سیستم غدد درون‌ریز یا اندامی به عنوان غده نیستند اما با این حال آنها دارای هورمون‌هایی هستند که تاثیرات مختلفی را بر فرایندهای مرتبط با رشد گیاه می‌گذارند.

سلول‌های گیاهی برخی اوقات هورمون‌هایی را برای مصرف داخلی تولید می‌کنند اما ممکن است در عین حال مواد شیمیایی را به بخش‌های دیگری از اندام‌های گیاهی به منظور استفاده‌های دیگر انتقال دهند.