سلامت نیوز: روزگاری كه پروژه‌های سدسازی و انتقال آب از سرشاخه‌های كارون اجرا می‌شد،مسئولانی که مجوزهای این پروژه ها را صادر می کردند، هیچ‌گاه تصور نمی‌كردند اجرای این پروژهها از خوزستان، بهشت ایران زمین، جهنمی بسازد كه زندگی در آن برای ساكنانش غیرممكن شود. سال گذشته بحران آب، گرد و غبار و مشكلات ناشی از آن همانند قطع آب و برق، خوزستان را به بحرانی‌ترین استان كشور تبدیل كرد.
به گزارش سلامت نیوز، قانون نوشت: پس از اعتراض شهروندان خوزستانی به بحران خشكسالی در این استان، مجلس طرح تحقیق و تفحص درباره سرشاخه‌های كارون را در دستور كار خود قرار داده است. این شاید مهم‌ترین‌خبری باشد كه از ابتدای سال جاری در حوزه محیط زیست كشور شنیده باشیم.
اردشیر نوریان، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست داخلی مجلس شورای اسلامی از تهیه طرح تحقیق و تفحص در باره سرشاخه های کارون و زاینده‌رود خبر داد و گفت:« این طرح با امضای تعدادی از نمایندگان، به‌زودی در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت».او همچنین درباره ورود تعدادی از نمایندگان استان اصفهان به حوزه انتخاباتی شهرکرد، بن و سامان برای بررسی طرح‌های آبی چهارمحال و بختیاری گفت:«اگرچه این حضور بدون هماهنگی با مدیریت استان ما صورت گرفت و حتی می توانست با التهاب مردم و کشاورزان این سه شهرستان همراه باشد اما مردم استان به‌خوبی با سعه صدر با این مساله برخورد کردند.
اینکه گفته شده است میزان برداشت آب استان‌چهارمحال و بختیاری از زاینده رود 237 میلیون مترمکعب است، اشتباه است زیرا حتی اگر 33 طرح غیر فعال شده حاشیه زاینده رود، طرح ملی بن به بروجن و تمام مجوزهای آبی چهارمحال و بختیاری از ابتدا تاکنون نیز آب مصرف کنند، باز نیز مجموع همه این‌ها روی هم به 218 میلیون مترمعکب نمی‌رسد.
اختصاص237 میلیون مترمکعب برداشت از حوضه آبی برای چهارمحال و بختیاری نیز حتی بی‌مهری به این استان است زیرا طرح های این استان باید سهم بیشتری از آب زاینده رود داشته باشد و تعطیل کردن آن‌ها خلاف شرع، عرف و جفا در حق مردم این استان است». نوریان افزود:« طرح حوضه‌آبی بهشت آباد و اجرای سد و مخزن انتقال آب آن با وضعیت اقلیمی چهارمحال و بختیاری تناسب ندارد و محیط زیست این استان را برهم می زند».
6 دهه مدیریت غلط منابع آبی كشور
داستان پرغصه آب در ایران زمین به چندین دهه قبل باز می‌گردد. از 6 دهه پیش تاكنون مدیریت آب کشور بر پایه یک الگوی ناسازگار با بوم‌شناخت كشور بنا شده است که ساخت و ساز بتنی و سدسازی را تنها شیوه مدیریت آب می‌داند؛ سدسازی تقلیدی كه سبب خشک شدن رودها و سفره‌های زیرزمینی شده است. امروز تقریبا همه رودخانه‌های كشور خاموش شده‌اندو همه تالاب‌ها و دریاچه‌های مهم کشورخشکیده‌اند. هشدارهای كارشناسان و دلسوزان این آب و خاك،کری مصلحتی کارگزاران دولتی، دوستان دانشگاهی و بخش خصوصی آن‌ها اجازه‌شنیدن به هشدارها را نداده است و هم‌اكنون درست در بطن فاجعه قرار داریم . جوامع بومی مولد با مشقت و مصایب فراوان دست به گریبان هستند و بخش بزرگی از کشاورزان ارزشمندو مولدان خوراک و تامین‌کنندگان امنیت خوراک، آواره وبیکارشده‌اند.سفره‌های زیرزمینی افت شدید داشته‌اند؛ گاه تا بیست‌متر و بیشتر که به طور تقریبی در بسیاری از نقاط به فرونشست زمین انجامیده و بنابراین دیگر قابل جبران نیست یا جبران آن بسیار دشوارخواهد‌بود. حتی اگر خسارت‌های جبران‌ناپذیر سدسازی به توان اکولوژیک کشور را در نظر نگیریم و حتی اگر به فجایع محیط زیستی ناشی از اجرای طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای توجهی نکنیم،نمی‌توانیم جراحتی که غلبه تفکر سازه‌ای در مدیریت آب کشور بر رابطه‌ی بین اقوام ایرانی نهاده را فراموش کنیم؛خسارتی بزرگ كه تهدید‌كننده امنیت ملی و همبستگی ایرانیان ناشی از اجرای این طرح‌های آزمندانه و نامتناسب با توان بوم‌شناختی فلات ایران است.
پهناهای آبی خوزستان به یك سوم رسیده
اما داستان بحران آب و پروژه‌های سدسازی و انتقال آب در حوزه كارون چیست؟ براساس آمار منتشر شده دولت در خوزستان، پهناهای آبی این استان به یك سوم رسیده و درحال حاضر كانون تولید گرد و غبار تنها تالاب‌های خشك‌شده نیستند و حدود 2 میلیون هكتار از اراضی كشاورزی كه به‌دلیل كاهش منابع آبی بایر و تبدیل به كانون تولید گرد و غبار شده‌اند. از سوی دیگر وزارت نیرو در اقدامی جالب احداث 16 سد روی كارون‌بزرگ را در دست مطالعه و اجرا دارد، این درحالی‌ست كه پنج سد موجود روی كارون درحال حاضر خالی هستند. به‌گفته كارشناسان احداث سد روی سرشاخه‌های اصلی كارون در استان‌هایی مانند چهارمحال و بختیاری، تیر خلاصی بر كارون بزرگ است.
بهشت‌آباد متوقف نشده است
یكی از این پروژهها انتقال آب بهشت‌آباد از چهارمحال‌و بختیاری به اصفهان است؛ پروژهای كه در مقطعی، سازمان محیط زیست خبر توقف آن را داده‌بود اما شواهد حاكی از آن است كه بهشت‌آباد همچنان در حال اجراست. افراد محلی گفته‌اند كه این پروژه تعطیل نشده و همچنان در حال اجراست ولی به‌نظر نمی‌آید كه پروژه به‌صورت كامل متوقف شده باشد، ممكن‌است كه سرعت اجرای پروژه كند شده باشد و یا اینكه با محدودیت‌هایی در كار و منابع مالی مواجه شده باشند. براساس شواهد این پروژه تاكنون مجوزی نداشته است اما ممنوعیت قانونی و قضایی برای آن نیز اعلام نشده است. تا زمانی‌كه دستور قضایی برای توقف پروژهای صادر نشود، هیچ پیمانكاری پروژه‌اش را تعطیل نمی‌كند مگر اینكه به‌لحاظ قانونی منابع مالی مورد نیاز تامین نشده‌باشد. در پروژه‌های انتقال آب سبزكوه و بهشت‌آباد، مشكل اصلی كمبود بودجه است.
به‌نام شرب به‌كام صنعت
برخی از مسئولان استان اصفهان مدعی هستند كه با پروژه انتقال آب گلاب تا افق 1420 ، نیاز آبی جمعیت اصفهان بزرگ را با جمعیت پنج میلیون نفری تامین می‌كنند. هنگامی‌كه بحث آب شرب مطرح می‌شود، این توجیه منطقی است؛ ولی وقتی پروژه بهشت‌آباد را به بهانه آب شرب اجرا می‌كنند و آنگاه‌پروژ‌ه‌های دیگری در قالب انتقال یك میلیارد متر مكعب آب به اصفهان را در فریدن اصفهان از سرشاخه‌های دز اجرا‌می‌كنند، صورت مساله فرق می‌كند. رودخانه دز از لرستان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از منطقه‌ای كه در مرز اصفهان و چهارمحال و بختیاری قرار دارد، وارد كارون بزرگ در خوزستان می‌شود. یعنی بخش‌هایی از حوزه آبریز این رودخانه در لرستان، اصفهان و چهارمحال قرار دارد. تمامی این پروژهها به‌بهانه انتقال آب شرب رخ می‌دهد؛ معمولا هنگامی كه پروژه‌های انتقال آب را تعریف می‌كنند، یك درصد ناچیزی به عنوان مثال پنج درصد را برای آب شرب اختصاص می‌دهند؛ چراكه آن‌ها نمی‌خواهندمخالف‌سیاست دولت كه اعلام كرده است یعنی اجرای تنها پروژه‌های انتقال آب شرب حركت كنند. مساله‌ای كه در تحقیق‌و‌تفحص باید به آن توجه كرد، توسعه صنایع آب‌بری همانند فولادی و كشاورزی در فلات مركزی ایران است. توسعه‌ای كه تنها توهم آب در این استان به‌وجود آورده و در آینده مردم این استان را با بحران زندگی مواجه می‌كند. استان اصفهان به‌دلیل توسعه صنایعی مانند فولاد، رتبه بالایی در تولید ناخالص‌ملی در كشور دارد كه همین مساله موجب افزایش نرخ مهاجرت به این استان شده است. فرونشست زمین در مناطقی كه صنایع مستقر شده‌اند و توسعه بخش‌كشاورزی، یكی از پیامدهای منفی این توسعه صنعت است. حال پرسش این است چرا تاكنون دولت فریبكاری‌كرده است و به بهانه شرب این همه پروژه برای توسعه صنایع تعریف كرده است. تامین آب شرب را می‌توان تنها با یكی از این پروژهها برای همیشه حل‌كرد. اگر تونل گلاب می‌تواند مشكل را حل كند، چرا این پروژه را اجرا نمی‌كنندو مابقی پروژهها همانند بهشت‌آباد و سرشاخه‌های دز را تعطیل كنند.
تیر خلاص بر كارون با پروژه «ونك»
«ونك» پروژه دیگری است كه تیر خلاص را بر كارون زده است. هدف از اجرای این پروژه انتقال آب از استان چهارمحال و بختیاری به شهر رفسنجان در كرمان است. نكته جالب توجه اینجاست كه مسئولان استان اصفهان نیز به این پروژه اعتراض كرده‌اند. متاسفانه در فلات مركزی كشور، ما یك توسعه اشتباه در كشاورزی و صنایع داشته‌ایم و با توهم وجود منابع‌آبی در یك استان دیگر چشم به كارون بزرگ دوخته‌ایم. تمامی این كارها به نابودی كارون بزرگ و در نهایت نابودی خوزستان ختم می‌شود.
نظر شما