سلامت نیوز:برونداد ساختار معیوب عدالت اجتماعی و جدی نگرفتن هشدارهای جمعیتی باعث شده پدیده «پیرمردان‌كار» هم رخ نمایی کند...
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه جوان نوشت: در سنی كه باید یا استراحت كند یا در سفر باشد، در گرمای تابستان كرایه‌كشی می‌كند. یكی دو تا هم نیستند، یكی دو شغل هم نیست، از دستفروشی گرفته تا رانندگی و حتی معلمی در دوران بازنشستگی. اختصاصی به بالا و پایین و تهران و شهرستان هم ندارد، هم در شمالی‌ترین نقاط پایتخت پیرمردان و پیرزنانی در حال كار كردن هستند و هم در دور افتاده‌ترین روستاها پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به جای نشستن زیر بادگیر در كنار نوه و فرزند، برای امرار معاش كار می‌كنند.
جوهر صدایش را پیری با خود برده است. كیسه‌ای پلاستیكی در دست دارد و تا جایی كه آخرین رمق باقیمانده از دوران جوانی برایش اجازه می‌دهد كیسه را از كار دست‌های لرزان و چروكیده‌اش پر كرده است. متاع تجارت لیف‌ها و اسكاچ‌هایی است كه از به هم تنیدن نخ‌ها با میل قلاب‌بافی درست شده‌اند. توان ندارد هم این بار را در كنار بار زندگی بكشد و هم مثل دستفروشان جوان كالایش را با صدای رسا معرفی و توجه مسافران مترو را به خود جلب كند. نگاه ملتمسش اما در میان نگاه‌های مسافران می‌كاود تا از میان نگاه‌های سرد و بی‌تفاوت، آنهایی را كه دل به دلش می‌دهند و دست به جیب می‌شوند تا كمی از خستگی شانه‌هایش برای كشیدن بار زندگی كم كنند، بیابد. این بخشی از سناریوی غم‌انگیز پدیده «پیران كار» است. پدیده‌ای كه حالا با افزایش جمعیت سالمندان و با عنایت به آمار و ارقام سالمندانی كه نه بیمه‌ای دارند و نه تحت حمایت هیچ سازمانی هستند، به شكلی جدی‌تر از پدیده كودكان كار در حال خودنمایی است. با تمام اینها اما انگار هیچ‌‌كس به فكر پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی كه در زمستان عمر و در هنگامه بازنشستگی ناگزیرند كار كنند، نیست. بگذریم از اینكه بسیاری از آنهایی هم كه بازنشسته‌اند كفه ترازوی خرجشان بر دخلشان سنگینی می‌كند و آنها هم ناچارند برای تراز كردن شاقول ترازوی زندگی با موی سپید كار كنند. جمعیت پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های كارگر یا آنهایی كه با فقر درگیرند هم چندان كم نیست و طبق آمار رسمی یك چهارم سالمندان كشور را شامل می‌شود. در كنار پیران كار اما با جوانان بیكاری مواجهیم كه نانخور نان‌آوران پیرند.
ساختارهای اجتماعی كه به هم بریزد همه چیز جابه‌جا می‌شود. پیران نان‌آور و جوانان نانخور می‌شوند و فصل بازنشستگی و استراحت افراد می‌شود فصل تلاشی سخت و طاقت فرسا برای برطرف كردن دغدغه نان.
طبق گزارش بانك مركزی درباره اقتصاد خانواده ایرانی برای سال 94 در بیش از 26 درصد خانوارهای ایرانی هیچ فرد شاغلی وجود ندارد. بر مبنای این گزارش در 55درصد خانوارها یك فرد شاغل وجود دارد. با نگاهی گذرا به خانواده‌هایی كه در اطراف ما زندگی می‌كنند به روشنی می‌توان دید تنها فرد شاغل در 55 درصد خانواده‌ها سرپرست خانواده یعنی پدر یا مادر است و جوانان در اغلب خانواده‌ها با وجود در دست داشتن مدارك تحصیلی كارشناسی و بالاتر شغلی ندارند. طبق آماری كه پریسا طاهری، رئیس سابق اداره سالمندان وزارت بهداشت در این‌باره گفته بود: «تنها در كلانشهر تهران 600 هزار سالمند زندگی می‌كنند كه تحت حمایت هیچ نهادی نیستند و برای گذران زندگی ناگزیرند كار كنند.»
تنها یك سوم سالمندان حقوق بگیرند
سال 93 بود كه تعداد سالمندان 65 سال به بالا از تعداد كودكان كمتر از پنج سال پیشی گرفت. بر این اساس پریسا طاهری، رئیس سابق اداره سالمندان وزارت بهداشت می‌گوید: پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050 این تعداد از شمار كودكان زیر 14 سال پیشی بگیرد. در ایران اما 8.2 درصد از جمعیت را سالمندان تشكیل می‌دهند. در كشور ما تعداد افراد 60 سال به بالا با تعداد كودكان كمتر از چهار سال برابر است. آمار بالای سالمندان در كشورمان در حالی است كه بنا به تأكید طاهری طبق بررسی‌های صورت گرفته، 70.8 درصد سالمندان متأهل‌هستند، 26.6 درصد بیوه و مطلقه، 9 درصد تنها زندگی می‌كنند، 36 درصد حقوق بازنشستگی می‌گیرند، اما در مقابل درصد بسیاری از سالمندان حقوق و بیمه دریافت نمی‌كنند و دچار سوءتغذیه هستند. همچنین 89 درصد از سالمندان واكسن دریافت نكردند. این مسئله بدین معناست كه باید شاهد بروز آسیب‌های اجتماعی متعددی در حوزه سالمندان باشیم.
جنس آسیب‌های اجتماعی حوزه سالمندان اما فرق می‌كند. همین كه سالمندی در ایام كهنسالی و پیری ناگزیر از كار آن هم كارهای كاذبی همچون دستفروشی یا كارهای خدماتی باشد یا حتی به تكدی‌گری روی بیاورد نمادی از تدابیر دولتی برای تأمین معاش و زندگی سالمندان یك جامعه است. به بیان دیگر برونداد ناتوانی دولت از برقراری عدالت اجتماعی خود را به اشكال گوناگونی نمایش می‌دهد كه كودكان و پیران كار نمونه‌هایی از نمایش كارنامه عملكرد دولت‌ها هستند.
ضرورت توجه به «پیران كار»
الهه راستگو، عضو كمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران پدیده پیران كار را پس از كودكان كار مستحق توجه ویژه مسئولان می‌داند و معتقد است: این افراد قربانی شرایط بد اقتصادی هستند كه ضرورت توجه به آنها بیش از پیش احساس می‌شود. وی با بیان اینكه خلأهای قانونی در خصوص بیمه افراد سالخورده امروز این قشر را با چالش بسیاری مواجه ساخته تأكید كرد: دولت باید شرایط برخورداری از بیمه و مستمری را برای این افراد فراهم كند تا این سرمایه‌های اجتماعی كه حداقل مستمری حلال مشكلشان است، بی‌دغدغه حیات خود را تداوم دهند.
رئیس ستاد توان افزایی و حمایت از فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد شهر تهران در ادامه به تشكیل سازمان بهزیستی به موجب لایحه قانونی سال 1359 در جهت تحقق مفاد اصول 3، ٢١ و ٢9 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و برقراری تحقق عدالت اجتماعی اشاره می‌كند و می‌گوید: این در حالی است كه این وظیفه كلیدی و مهم آنچنان كه باید محقق نشده است.
راستگو حضور روز افزون كودكان كار و خیابان را نمونه‌ای از مظاهر فقر و عدم برخورداری از رفاه اجتماعی عنوان می‌كند و معتقد است: اگر تا دیروز مسئله كودكان كار و خیابان و چرایی حضور پیش از موعد آنان در بازار كار مطرح بود، امروز بحث بر سر زنان و مردانی است كه به‌رغم كهنسالی مجبور به اشتغال هستند.
مطابق پیش‌بینی‌های آماری در دو دهه آینده تركیب جمعیتی كشورمان از مرحله جوانی عبور كرده و به سمت كشوری سالمند پیش می‌رود. با استناد به همین اطلاعات آماری، در صورتی كه میزان موالید در كشورمان در سطح متوسط پیش برود در سال 1429 شمسی جمعیت كشورمان به 100 میلیون نفر می‌رسد كه از این میزان ۲۴.۹ درصد افراد بالای 60 سال خواهند بود. این به معنای آن است كه از هر چهار نفر یك فرد سالمند بوده و ما با موج گسترده‌ای از جمعیت سالمندان مواجه خواهیم شد؛ سالمندانی كه بی‌تردید ما هم جزو آنان خواهیم بود. آن دوران شاید بهتر متوجه شویم زمستان عمر فصل كار نیست.
نظر شما