سلامت نیوز :سومین برنامه استراتژیك ملی از برنامه پنج‌ساله در حال اجراست كه اولین برنامه دسترسی به معتادان پرخطر بود كه این دسترسی به كمك كلینیك‌های مثلثی و مراكز كاهش آسیب امكانپذیر شد، اما جمعیت افراد پرخطر مانند زنان خیابانی هنوز به طور كامل كنترل نشده است و بیم آن می‌رود كه به علت عدم دسترسی به آنها ابتلا به ایدز در بین این جمعیت رشد یابد. لذا باید هرچه سریعتر برای جلوگیری از رسیدن به موج سوم ابتلا به ایدز زنان خیابانی و افراد پرخطر جنسی را كنترل كنیم.»
سرانجام هشدار كارشناسان در باب ایدز رنگ واقعیت به خود گرفت و آژیر قرمز موج سوم ایدز به صدا در آمد. پیش از این مرضیه وحید دستجردی از در راه بودن آتشفشان ایدز خبر داده بود كه در صورت فوران، گدازه‌های آن همه جامعه را می‌سوزاند. مسوولان دیگر نیز برنامه‌هایی پیشنهاد داده بودند كه موج سوم قابل پیشگیری باشد. با این همه آنچه مسوولان در باب ایدز هشدار داده بودند رخ داد و این موج از راه رسید.

عباس صداقت، رییس اداره كنترل ایدز وزارت بهداشت از آن دسته بود كه با نگرانی از تغییر الگوی گسترش ایدز گفته بود: «باید بحران‌ها در جوانان و نوجوانان مدیریت شود و در رفتارهای پرخطر همچون اعتیاد و ارتباط جنسی مداخله كنیم تا بتوان موج سوم ایدز قابل پیشگیری باشد.» او هشدار داده بود كه «اگر تا 5 سال آینده مداخلات در این زمینه صورت نگیرد، باید منتظر رسیدن موج سوم انتقال ایدز از ارتباط جنسی غیرایمن باشیم.» حالا در جدیدترین اظهارنظرها دبیر كمیته پیشگیری و كنترل ایدز سازمان بهزیستی كشور از آغاز موج سوم ایدز به دلیل رفتارهای پرخطر جنسی خبر داده است.

دكتر مجید رضازاده با بیان اینكه ایران در كنترل شیوع HIV در معتادان تزریقی موفق بوده است، در عین حال از آغاز موج سوم این بیماری ناشی از انتقال ویروس HIV از طریق رفتارهای پرخطر جنسی ابراز نگرانی كرد و به ایسنا گفت: «طی دهه 70 شروع ایدز در میان معتادان تزریقی روز به روز افزایش می‌یافت. براساس تازه‌ترین گزارش وزارت بهداشت، در سال‌های اخیر چنین وضعیتی را در میان افرادی كه دارای رفتارهای پرخطر جنسی هستند، شاهدیم.» رضازاده ادامه داد: «از آنجا كه تمام گروه‌های آسیب‌دیده اجتماعی مثل دختران فراری و زنان آسیب‌دیده، چنین رفتارهای پرخطری ندارند، نمی‌توان آمار دقیقی از تعداد افراد در معرض HIV از طریق رفتارهای پرخطر جنسی ارایه داد.»


پاییز سال گذشته بود كه وزیر بهداشت در اقدامی بی‌سابقه در برابر دوربین‌های تلویزیونی و خبرنگاران در حاشیه نشست با مدیر اجرایی برنامه مشترك سازمان ملل‌متحد در زمینه «ایدز» اعلام كرد كه آتشفشان ایدز در راه است و با اعداد و ارقام، ادعای خود را مستند كرد. وی بیشترین مبتلایان به ایدز را مربوط به معتادان تزریقی عنوان كرد و گفت: «در حال حاضر 7 درصد از مبتلایان به ایدز را افراد در معرض خطر مسائل اخلاقی و رفتاری تشكیل می‌دهند كه با افزایش رفتارهای پرخطر در آینده ممكن است با آتشفشانی از بیماری ایدز در كشور روبرو شویم، بنابراین لازم است در این زمینه اطلاع‌رسانی لازم به مردم صورت گیرد.»

با این همه او به تغییر رتبه ابتلا به ایدز از طریق سرنگ آلوده اشاره و اعلام كرد كه در صورت ادامه این روند رتبه نخست به رفتارهای پرخطر جنسی اختصاص خواهد یافت. وحید دستجردی اظهار داشت: «خطر ارتباطات جنسی غیرقانونی و غیراخلاقی می‌تواند افراد را به شدت در معرض ابتلا به ایدز قرار دهد و بررسی‌ها نشان داده كه بسیاری از افراد خیابانی مبتلا به ایدز هستند كه می‌توانند دیگران را نیز درگیر این بیماری كنند.»

وی در ادامه با اشاره به شناسایی حدود 22 هزار ایرانی مبتلا به ایدز گفت: «بیش از 80 هزار فرد مبتلا به ایدز در كشور وجود دارد كه یك‌چهارم آنها شناسایی شده‌اند كه البته این میزان نسبت به آمار دنیا، آمار بالایی نیست، اما نسبت به فرهنگ كشور آمار بالایی است.»

رسیدن سومین موج، دور از انتظار نبود. هشدارها نشان می‌داد كه پیشگیری امكانپذیر است، اما تعلل مسوولان سبب شد تا این امر محقق شود. از 24 سال پیش تاكنون كه ابتلای 5 درصد از بیماران تالاسمی و هموفیلی به ویروس HIV به عنوان نخستین مبتلایان ایدز در كشور به ثبت رسید تا امروز، آمار HIV مثبت‌های كشور به بیش از 22 هزار نفر رسیده است.

ابتلای بیماران تالاسمی و هموفیلی، موج نخست ایدز در كشور بود؛ اگرچه به اعتقاد مسوولان ذی‌ربط این تنها آمار رسمی است و مبتلایانی كه به آنها دسترسی وجود ندارد، بسیارند. غربالگری فرآورده‌های خونی نخستین اقدام كمیته كشوری مبارزه با ایدز بود و بیشترین بار این كمیته به دوش وزارت بهداشت، اما امروز نهادهای دیگری نیز پایشان در کمك‌رسانی به مبتلایان به ایدز گیر است. از سازمان بهزیستی گرفته تا ستاد مبارزه با موادمخدر هریك در این امر دخیل هستند.

موج دوم ایدز با ابتلای معتادان تزریقی از طریق استفاده از سرنگ مشترك آلوده بروز كرد و حالا موج سوم از طریق رفتارهای پرخطر جنسی جان گرفته است.

آمارهای وزارت بهداشت نشان می‌داد موارد ابتلا به ایدز از طریق رفتارهای جنسی پرخطر رو به افزایش است و می‌تواند زنگ خطر برای تشدید عواقب ناگوار این بیماری در جامعه باشد. بدون شك در این میان نقش زنان خیابانی پررنگ و برجسته است. زنانی كه میان مجرم بودن و قربانی بودن سرگردانند. چراكه یك روز در رسانه مجرم اعلام می‌شوند و یك روز قربانی. نیروی انتظامی از عدم همكاری بهزیستی درباره آنها سخن می‌گوید و بهزیستی از كمبود امكانات و اعتبارات برای رسیدگی به آنها.

پیش از این نیز رییس انجمن ایدز ایران از ورود به موج سوم ابتلا به ایدز در كشور یعنی ابتلا از طریق مسائل جنسی ابراز نگرانی كرده بود. كارشناسان بسیاری نیز بر ضرورت آموزش‌های گسترده بهداشت جنسی به افراد جامعه تاكید كرده بودند.

حمیدرضا شاعری رییس انجمن ایدز ایران گفته بود: «از 8 سال پیش تاكنون برنامه كاهش آسیب در كشور آغاز شده و این برنامه توانسته است تا حدود زیادی عفونت ایدز را در بین معتادان تزریقی كنترل كند، اما بسیم آن می‌رود كه این موج به موج سوم یعنی سرایت جنسی منتقل شود. اینكه ابتلا به این عارضه به سمت مسائل جنسی برود یك سیر طبیعی در دنیا محسوب می‌شود.»

وی با اشاره به برنامه استراتژیك ملی در خصوص كنترل ایدز خاطرنشان كرد: «سومین برنامه استراتژیك ملی از برنامه پنج‌ساله در حال اجراست كه اولین برنامه دسترسی به معتادان پرخطر بود كه این دسترسی به كمك كلینیك‌های مثلثی و مراكز كاهش آسیب امكانپذیر شد، اما جمعیت افراد پرخطر مانند زنان خیابانی هنوز به طور كامل كنترل نشده است و بیم آن می‌رود كه به علت عدم دسترسی به آنها ابتلا به ایدز در بین این جمعیت رشد یابد. لذا باید هرچه سریعتر برای جلوگیری از رسیدن به موج سوم ابتلا به ایدز زنان خیابانی و افراد پرخطر جنسی را كنترل كنیم.»

با این همه آتشفشان ایدز رو به فوران است. حالا كه پس از رسانه‌یی شدن این خبر مردم با چشم‌هایی نگران به دستان مسوولان خیره شده‌اند انتظار می‌رود تا اقدامی جدی‌تر انجام و كمیته‌یی مشترك بین تمام نهادها تشكیل شود. انتظار می‌رود اعتبارات و امكانات لازم برای درمان زخم جامعه اختصاص یابد.