سلامت نیوز :استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها یا همان طب سنتی قدمتی چند هزارساله دارد، هر چند با گذشت زمان و پیشرفت علم و تكنولوژی در برهه‌ای از تاریخ، استفاده از داروهای شیمیایی گوی سبقت را از این شیوه درمان سنتی و گیاهی ربود، اما وقتی حدود 30 سال قبل، سازمان بهداشت جهانی با تاكید بر طب سنتی در كنار طب نوین جان تازه‌ای به آن بخشید نگاه‌ها به این علم متفاوت شد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران ؛ در كشور ما نیز با توجه به سابقه 10‌هزار ساله طب سنتی سرانجام مسئولان كشور و وزارت بهداشت و درمان به این نتیجه رسیدند كه در این زمینه نباید از قافله جهانی عقب بمانیم بنابراین با حمایت‌های مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهوری سرانجام طب سنتی در دولت نهم به‌عنوان یك رشته تخصصی وارد دانشگاه‌ها شد و در دولت دهم نیز وارد نظام سلامت كشور شده است. بدین‌منظور و برای آشنایی بیشتر با اقدامات صورت گرفته در این زمینه با دكتر محمود خدادوست، معاون طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به گفت‌وگو نشستیم.

همزمان با گشایش دانشكده طب سنتی، مقام معظم رهبری این اقدام را به فال نیك گرفته و در این‌باره ابراز خشنودی كردند، با توجه به این پشتوانه باارزش چه اهداف و راهكارهایی برای توسعه طب سنتی در كشور وجود دارد؟

قبل از هر صحبتی باید از حمایت‌ها و اطلاع‌رسانی رسانه‌ها كه بستر را بیش از پیش برای انجام این مهم آماده كردند تشكر كنم. همچنین باید به این نكته اشاره نمایم كه از حدود 30 سال قبل سازمان بهداشت جهانی بر لزوم توجه به طب سنتی و طب مكمل در كنار طب نوین تاكید كرده است اما كشور ما به رغم سابقه و پیشینه بسیار قوی در طب سنتی از سایر كشورهای پیشرفته در این زمینه عقب بود، حال آنكه كشور ما از نگاه سازمان بهداشت جهانی در زمینه طب سنتی دارای مكتب طبی و مبانی مستقل مزاج‌شناسی و اخلاق‌شناسی است ولی متاسفانه در نظام سلامت ما این ظرفیت كمتر به كار گرفته شده است. اما با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری كه به استفاده از ظرفیت طب سنتی اعتقاد و باور جدی دارند و در جهت توسعه این مقوله از هیچ حمایتی دریغ نكردند، خوشبختانه در دولت نهم موفق شدیم طب سنتی را وارد دانشگاه كنیم و به عنوان یك رشته تخصصی در دانشگاه پذیرفته شد. اما هنوز از سوی نظام سلامت كشور این طب پذیرفته نشده بود كه خوشبختانه با حمایت جدی ریاست جمهوری و معاون اول رئیس‌جمهور و تاكیدات وزیر بهداشت امیدواریم در دولت دهم نیز به موفقیت‌هایی در این راستا دست یابیم. اما این‌كه چه اقداماتی باید صورت گیرد تا طب سنتی در سیستم وزارت بهداشت و درمان كشور نهادینه شود و مردم از آن استفاده كنند نخست توجه وزارت بهداشت و درمان است كه متولی سلامت و خدمات درمانی مملكت است اما اگر این ظرفیت‌ها كنترل نشود دچار افراط و تفریط می‌شویم.

به عنوان مثال زمانی بود كه طب سنتی در ایران تكفیر شده و به كل از نظام سلامت كشور كنار گذاشته شد و مردم از این طب محروم شدند. یا برعكس برخی افراد كه آگاهی علمی هم ندارند مدعی درمان بیماری‌هایی از قبیل ایدز و سرطان با داروهای گیاهی می‌شوند. پس به روشنی درمی‌یابیم این گونه افراط و تفریط‌ها به ضرر مردم است. بنابراین وظیفه متولیان سلامت است كه تكلیف مردم را روشن كنند و به آن‌ها بگویند كدام روش صحیح است و كدام روش غلط و اینجاست كه ما ناچاریم ورود كنیم و با ساماندهی و نظارت مردم را راهنمایی كنیم. ما غیر از پزشكان، حكیمانی در كشور داریم كه پزشك نیستند اما دانش بسیار غنی دارند كه سینه به سینه به آن‌ها منتقل شده و دانش آن‌ها باید با شیوه‌های خاص به نظام سلامت كشور انتقال یابد و البته این یكی از اهداف كلان معاونت طب سنتی است.

در بند ب ماده 34 برنامه پنجم توسعه نیز تكلیف شده كه وزارت بهداشت برای استفاده از طب سنتی و فرایند و شیوه تكمیلی در برنامه 5 ساله باید برنامه‌ریزی داشته باشد. پس در دولت بعد هم به طور حتم استفاده از این ظرفیت یك تكلیف قانونی است و ادامه خواهد داشت، اما نكته مهم این است كه در كشور ما طب سنتی 150 سال تكفیر شد و حالا نمی‌توان توقع داشت یك شبه راه صد ساله را طی كنیم پس باید بسترهای آن آماده شود. هر چند كه در دولت نهم و دهم بخش مهمی از آن اتفاق افتاد.

راهكارهای عملی كه در این برنامه قرار دارد شامل چه بخش‌ها یا پیشنهاداتی خواهد بود؟
ما می‌توانیم در بسته‌های آموزشی نظام خانواده توصیه‌هایی از طب سنتی به مردم ارائه دهیم و با ایجاد دانشكده طب سنتی و مراكز تحقیقات طب سنتی در دانشكده‌های پزشكی كشور این نیاز را برآورده سازیم. از پزشكان خانواده هم كه دولت مصمم به اجرای آن است برای طب سنتی و مكمل و توصیه به خانواده‌ها كمك خواهیم گرفت تا در كوتاه‌مدت این طب وارد نظام سلامت كشور شود. همچنین با ایجاد دفاتری در دانشكده‌های پزشكی كشور و معاونت‌های بهداشت و درمان، غذا و دارو تدابیر و توصیه‌های طب سنتی را وارد سیستم بهداشت و درمان كشور خواهیم كرد. در داروخانه‌ها و خانه‌های بهداشت نیز داروهای گیاهی را اضافه می‌نماییم.

تفاوت‌ها و ویژگی‌های طب سنتی در مقایسه با طب نوین چیست؟
باید توجه داشت كه قرار نیست بگوییم طب سنتی ایران همه مشكلات را حل می‌كند، چرا كه این ادعا به‌طور كامل اشتباه است، حتی برخی از شیوه‌های طب مكمل كه از سوی سازمان بهداشت جهانی پذیرفته شده، می‌تواند در كنار طب نوین قرار گیرند و ایجاد ظرفیت كنند، اما یكی از ویژگی‌های طب سنتی كه سازمان بهداشت جهانی هم بر آن تاكید داشته، كلی‌نگر بودن آن است، بر‌خلاف طب نوین كه جزء‌نگر است. كل‌نگر بودن یك قابلیت و توانمندی ایجاد می‌كند، یعنی انسان را به عنوان سیستم یكپارچه درنظر می‌گیرد. به عنوان مثال وقتی كسی به یك متخصص گوارش مراجعه كند و به او بگوید سرم هم درد می‌كند، متخصص به او می‌گوید برای سردردت باید به پزشك دیگری مراجعه كنی، در حالی كه در طب سنتی ما معتقدیم چه‌بسا سردرد فرد ممكن است به سیستم گوارش او ارتباط داشته باشد. سیستم یكپارچه‌نگری در طب سنتی از نگاه سازمان بهداشت جهانی با فرهنگ مردم هر كشوری وابستگی مستقیم دارد و این ریشه‌دار بودن در فرهنگ، پذیرش را برای مردم راحت‌تر می‌كند. وقتی موضوعی در فرهنگ مردم باشد و بومی شده باشد، دسترسی مردم به آن راحت‌تر خواهد بود. در حال حاضر ما تولید انبوه محصولات دارویی گیاهی نداریم، اما خود مردم با توصیه‌های طب سنتی از برخی گیاهان به عنوان دارو استفاده می‌كنند مثل استفاده از سیر در غذاهای ساكنان مناطق شمالی كشور. خلاصه این‌كه طب سنتی و نوین مكمل یكدیگر خواهند بود.