سلامت نیوز:امروزه استفاده از خدمات مهدکودک‌ها برای بسیاری از مادران شاغل گریز‌ناپذیر است. بسیاری از خانواده‌های تک‌فرزند هم ترجیح می‌دهند کودکانشان را برای جامعه پذیری، یادگیری ارتباط و همچنین رشد توانمندی‌ها به مهدکودک‌ها بسپارند. هم اکنون بیش از ۵۰درصد کودکان سن پیش از دبستان از خدمات مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی آموزش و پرورش استفاده می‌کنند. این در حالی است که هنوز در شهرستان‌ها اغلب والدین فرزندان خود را به بستگان می‌سپارند. همچنین در برخی از مناطق کم برخوردار، والدین متقاضی بهره‌مندی از خدمات مهدها قدرت تامین شهریه این مراکز را ندارند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان بر اساس قانون تمامی مهدکودک‌ها تحت نظارت بهزیستی در بخش غیردولتی فعال هستند و فقط ۱۶ مهدکودک برای نمونه در بخش دولتی در کشور فعالیت می‌کنند. در سال‌های اخیر به دلیل بروز اتفاقات ناگوار همچون رسیدگی نکردن مناسب به کودکان، ضرب و شتم کودک در مهدکودک و کودک آزاری در ابعاد مختلف در برخی از مهدکودک‌ها و... فعالان حوزه کودک خواستار راه‌اندازی مهدکودک‌های دولتی در کشور شدند تا به این شکل بتوان نسبت به عملکرد مهدکودک‌ها، سلامت روحی و جسمی نوزادان و کودکان جامعه امیدوار بود. از سوی دیگر در سال‌های اخیر با رشد قارچ گونه مهدکودک‌های غیرمجاز رو‌به‌رو بودیم. این امر کودکان کشور را با مشکلات فراوان رو به رو کرده است. این در حالی است که در برخی از ادارات، کارگاه‌ها و شرکت‌ها بدون اخذ مجوز شاهد راه‌اندازی مهدکودک هستیم. این مقوله شاید به ظاهر برای رفاه حال کارکنان مناسب باشد، اما راه‌اندازی صرف یک مهدکودک بدون توجه به اصول قانونی و به کارگیری مربی با تجربه و باسواد می‌تواند تبعات منفی فراوانی به دنبال داشته باشد. رشد قارچ گونه مهدکودک‌ها بدون اخذ مجوز به حدی است که در برخی گزارشات اخبار فعالیت مردان در مهدکودک‌ها نیز به گوش می‌رسد، در حالی که بر اساس قانون باید تمامی کارکنان در مهدکودک‌ها زن باشند و هیچ‌مرد حق فعالیت در مهدکودک را ندارد.
وقتی اتاق 12 متری مهدکودک می‌شود
یوسف‌نژاد، مربی یکی از مهدکودک‌ها وابسته به شرکت خصوصی واقع در خیابان شهید مطهری تهران است. شرکت تجاری شامل دو واحد صد متری در یک طبقه می‌شود. یکی از اتاق‌ها به ابعاد 12 متر با کفپوش‌های رنگی، استخر توپ و تعدادی اسباب بازی تزئین شده است. این مربی مهدکودک به تازگی دیپلم گرفته و چون خواهرش در این شرکت کارمند است، برای نگهداری فرزندان کارکنان در این شرکت به عنوان پرستار کودک جذب شده است. او می‌گوید هر روز از ساعت 9 تا 17 برای نگهداری دو کودک سه‌ساله و پنج‌ساله به این شرکت می‌آید. این پرستار کودک می‌افزاید: کارمندان از اینکه کودکانشان را در طول روز می‌بینند، خوشحال هستند و آنها دیگر دغدغه رفت و آمد به مهدکودک را ندارند و می‌توانند کودکانشان را به این مرکز آورده و با اتمام ساعت کاری به خانه ببرند.
مهدکودک در زیر زمین یک کارگاه
در حوالی میدان 15 خرداد تهران یک کارگاه خیاطی وجود دارد. زیر زمین این کارگاه محل نگهداری فرزندان کارکنان است. کف سالن محل نگهداری کودکان موکت شده و کودکان نیز به‌طور دسته جمعی در حال انجام بازی‌های گروهی هستند. ساختمان کارگاه از یک خانه کلنگی حیاط‌دار تشکیل شده است. صدای چرخ‌های خیاطی صنعتی با صدای کودکان ترکیب شده و دیگر صدا به صدا نمی‌رسد. یک پرستار کودک به «آرمان» می‌گوید: نگهداری کودکان در این مکان برای والدین آنها مناسب و بدون پرداخت هزینه است، اما این نظارت لحظه‌ای از سوی مادران باعث شده تا آنها برخی مواقع بر سر کودکانشان با یکدیگر بحث کنند. امیری می‌افزاید: هنوز برخی از کودکان توانایی دستشویی رفتن ندارند و بعضی وقت‌ها ناخودآگاه شاهد ادرار کردن کودک هستم، این کارگاه نیروی خدماتی ندارد و مجبور هستم با همکاری مادر کودک این موکت‌ها را جمع‌آوری کرده و شست‌و‌شو دهیم. به گفته او در فصل گرما به دلیل استفاده از قاشق یکدیگر کودکان بیماری‌های خود را به همدیگر سرایت می‌دهند. در فصل سرما نیز فقط کافی است یک کودک سرماخورده و تب داشته باشد، دیگر کودکان هم مریض می‌شوند. این مرکز نگهداری کودکان مجهز نیست و به نسبت بروز و سرایت بیماری‌های پوستی نیز بسیار مشاهده می‌شود. او در پاسخ به این سوال که شما به عنوان پرستار کودک برای جلوگیری از بروز و سرایت بیماری برای کودکان چه اقداماتی انجام می‌دهید، تاکید می‌کند: من نمی‌دانم در صورت بروز بیماری، زمین خوردگی، کوفتگی و دیگر صدمات شایع در کودکان چه اقداماتی انجام دهم. از سوی دیگر مادران این کودکان نیز نسبت به فرزندشان حساس هستند. در این شرایط ترجیح می‌دهم مادر کودک را از وضعیت فرزندش با خبر کنم.
رشد 13درصدی حضور کودکان در مهدکودک
بر اساس آمارهای رسمی، هم اکنون هفت‌هزار و 500 مهد شهری، هفت‌هزار و 500 روستا مهد و‌هزار و 200 تا‌هزار و 300 مهد در حاشیه شهرها در کشور فعالیت دارند. آمار 20 تا 25درصدی از حضور بچه‌ها در مهدکودک در شرایطی اعلام شد که تا همین چند سال قبل، تعداد اندکی از کودکان به مهدکودک می‌رفتند. بر اساس آمارهای رسمی تا کمتر از دو سال قبل این آمار حدود 11درصد بود. با توجه به آمارهای فعلی می‌توانیم بگوییم آمار حضور کودکان در مهدهای کودک به نسبت دو سال پیش، هشت تا 13درصد افزایش پیدا کرده است. در حال حاضر ۱۷هزار مهدکودک در کشور وجود دارد که هشت‌هزار مرکز در مناطق حاشیه‌ای شهری و روستایی تاسیس شده و این رقم تقریبا برابر با یک دوم میزان تمامی مهدهای کودک کشور است. همچنین در جریان احداث این مراکز از سوی سازمان بهزیستی ۱۲۰هزار زن تحصیلکرده در رشته‌های مرتبط علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره، مددکاری و... و حدود ۳۰هزار زن غیرتحصیلکرده نیز در بخش خدمات به این مراکز در محیطی کاملا زنانه صاحب شغل و درآمد شدند. البته رئیس سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: «جمعیت کودکان حاضر در مهدکودک اندک است و باید مشوق‌هایی را فراهم کنیم تا پوشش مهدهای ما فراگیرتر شود. باید در این زمینه به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا در برنامه ششم توسعه، حداقل شش‌درصد به جمعیت پذیرش مهدهای کودک اضافه کنیم. یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش میل والدین به حضور بچه‌ها در مهدکودک، استفاده از نیروهای تخصصی است تا خانواده‌ها با اطمینان خاطر راضی شوند کودکشان را به مهد بسپارند.» انوشیروان محسنی بندپی می‌افزاید: «باید شرایطی را فراهم کنیم تا مربیان و مدیران مهدهای کودک علاوه بر علاقه و انگیزه، تخصص لازم را داشته باشند و فعالیت در مهدها به جای افزایش تئوری‌ها، جنبه بازی و مهارت‌آموزی داشته باشد.» با توجه به اینکه به گفته این مقام مسئول، رشد هوشی کودکان تا چهار سالگی تا 50درصد و تا هفت سالگی تا 75درصد تکامل پیدا می‌کند، بنابراین افزایش آمار 25درصدی حضور بچه‌ها در مهدکودک، تاثیر مستقیم بر رشد هوش کودکان و ارتقای توانمندی‌های اجتماعی آنها دارد.
تشکیل مهدکودک با اخذ مجوز از بهزیستی
مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور درباره تاسیس مهدکودک در ادارات و سازمان‌ها به «آرمان» می‌گوید: در گذشته مقوله‌ای تحت عنوان مهدهای خودکفایی وجود داشت؛ در این شرایط کارکنان کارخانجات، ادارات و بیمارستان‌ها در ساعات اداری و غیر اداری می‌توانستند کودکان خود را در مهدکودک‌های وابسته به ادارات بسپارند. این در حالی است که داشتن فضای مناسب، استانداردهای مورد نظر، شرایط بهداشتی و مسائل آموزشی از جمله شرایط لازم برای ارائه مجوز جهت تاسیس مهدهای کودک خودکفاست. هم اکنون هر نهاد یا دستگاه باید با مراجعه به سازمان بهزیستی از حمایت و امکانات فراوان در این زمینه برخوردار شود. محمد نفریه می‌افزاید: سازمان بهزیستی می‌تواند با آموزش به مراقبان، آنها را از خدمات رسانی مطابق استاندارد در نگهداری کودک بهره‌مند کند. در کشور بسیاری از کارخانجات حتی در شیفت شب نیز از مهدکودک برخوردار هستند. در این شرایط بر اساس قانون هیچ‌یک از سازمان‌ها نباید به شکل مستقل نسبت به ایجاد مهدکودک وارد عمل شوند، در غیر این صورت بر اساس قانون مرتکب اقدام غیرقانونی شده‌اند. به گفته او افراد می‌توانند از طریق سامانه 300012333 سازمان بهزیستی را نسبت به فعالیت مهدهای غیرمجاز آگاه کنند. این در حالی است که در سال گذشته 54 مهدکودک متخلف با همکاری پلیس اماکن پلمب شد. هم اکنون روند نظارت بر مهدکودک‌ها در استان‌های فارس و البرز نیز در حال انجام است. مدیرکل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: والدین باید نسبت به کسب مجوز مهدکودک اطلاعات مورد نظر را کسب کرده و بعد فرزندانشان را به این اماکن بسپارند. باید دانست که بسیاری از مهدهای کودک هزینه‌های معقول را نسبت به خدمات ارائه‌دهنده از خانواده‌ها اخذ می‌کنند. در کشور مهدهای کودک فراوان نیز هستند که استاندارد نیستند و به صورت غیرقانونی و بدون داشتن مجوز فعالیت می‌کنند. به همین دلیل نظارت مناسبی بر فعالیت آنها انجام نمی‌شود و در صورت بروز مشکل و تخلف هیچ‌سازمانی مسئولیت آن را بر عهده نمی‌گیرد. در این شرایط ایجاد احساس مسئولیت در بین والدین نسبت به فعالیت مهدهای کودک می‌تواند در جلوگیری از افزایش قارچ گونه مهدهای کودک غیر استاندارد تاثیرگذار باشد.
نظر شما