در بدن انسانها تعداد زیادی میکروبهای مفید زندگی میکنند که با توجه به تغییر سبک زندگی، میزان این میکروبها در بدن کم شده و یا کاملا از بین رفتهاند. به همین خاطر لازم است این میکروبها به نحوی به سیستم بدن برگردند. دستهای از این باکتریها، به باکتریهای پروبیوتیک معروفند که لبنیات و میوهها سرشار از این نوع باکتری هستند.
استفاده از آنتی بیوتیکها و استرس یکی از دلایل از دست رفتن باکتریهای مفید بدن انسان است. باکتریهایی که نقش بهسزایی در تامین سلامت انسانها دارند. بیشتر این باکتریها در دستگاه گوارش زندگی میکنند که از طریق غذاها و داروها به سیستم گوارش منتقل میشوند.
مهمترین ویژگی این باکتریها، پیشگیری از تراکم باکتریهای مضر در بدن انسان است. دکترکیانوش خسروی، عضو انستیتو تحقیقات غذایی در تعریف پروبیوتیکها به سینانیوز گفت: «پروبیوتیکها میکروبهای مفیدی هستند که برای حفظ سلامتی و توازن فلور روده ضروریاند.
فلور روده، میکروارگانیسمهایی هستند که به طور طبیعی و مسالمت آمیز در مجاری گوارشی زندگی میکنند. هر جانوری فلور روده مخصوص به خود دارد. جانورانی که در شرایط بدون باکتری پرورش مییابند نسبت به دستهای که فلور آنها شکل گرفته آسیبپذیرترند.»
سال ۱۹۰۸«الی مچنیکف»روسی برای اولین بار گفت که بشر باید از شیر تخمیر شده با لاکتوباسیلوس استفاده کند تا عمر طولانیتری داشته باشد. حالا بعد از حدود صد سال فواید مصرف شیر و ریزسازههای رودهای(پروبیوتیک) به خوبی شناخته شده است.
همچنین دانشمندان پی بردهاند توازن در تعداد میکروبهای دستگاه گوارش به تغذیه سالم بستگی دارد.
دکتر خسروی درباره لزوم استفاده از این مواد گفت: «پروبیوتیکها میتوانند به عنوان جایگزین آنتیبیوتیکها در مبارزه با باکتریهایی مثل استافیلوکوکوس(یک نوع باکتری که معضلی برای بیمارستانهاست)، عمل کنند. به این شکل ما به جای استفاده از دارو برای کشتن یا مهار کردن باکتریهای مضر، از باکتریهای مفید بدن استفاده میکنیم.»
حداقل درمانی
پروبیوتیکها در قالب افزودنیهای غذایی با تعداد زیادی از غذاها ترکیب شدهاند. فرآوردههای لبنی به ویژه ماست نقش مهمی درنگهداری این باکتریها و انتقال آن به روده دارد. مصرف تعداد مناسبی از این سلولهای زنده را «حداقل درمانی» میگویند.
دکتر خسروی با بیان اینکه برخی صنایع غذایی که میتوانند فرآوردههای پروبیوتیک تولید کنند، مورد تایید انستیتو تغذیه هستند، گفت: «اما این باکتریها به شکل کپسول و برخی نوشابهها وارد کشور میشوند. برای انتقال پروبیوتیک به مصرفکننده باید روزانه بیش از ۱۰۰ گرم ماست مصرف شود. ضمن اینکه باید بررسی شود آیا این پروبیوتیکها در مدت نگهداری تا زمان مصرف، زنده مانده اند یا خیر.
چون برخی صنابع غذایی تولید کننده این باکتری، توانایی زنده نگهداشتن این باکتریها را تا زمان مصرف ندارند. در حالیکه ویژگی اصلی این باکتریها این است که در فرآیند گوارش بیشترشان زنده میمانند تا زمانیکه به روده بزرگ برسند.»
دکتر خسروی هم چنین ماست طبیعی را از اولین و قدیمیترین غذاهای سالم دنیا معرفی کرد و افزود: «ماستهای پروبیوتیکی باکتریهای مفید بیشتری دارند. همچنین این نوع ماستها قابلیت تغییر بالایی دارند.»
در حال حاضر ۲۰ درصد از بازار ماست اروپا حاوی فرآوردههای پروبیوتیک است که پیشبینی میشود به زودی این درصد افزایش یابد. یکی از دلایل این کار جلوگیری از اسهال حاد کودکان است چرا که این بیماری در بسیاری از کشورها علت اصلی مرگ کودکان است.
دکتر خسروی در ادامه عنوان کرد: «دلیل کسادی بازار پروبیوتیک در کشور ما جدید بودن این فرآوردههاست. شرکتهای بازاریابی شواهد علمی زیادی دریافت نکردهاند تا بتوانند به تبلیغ این محصولات اقدام کنند.
ضمن اینکه این شرکتها نمیتوانند کشت را به صورت زنده در فرآورده نگه دارند یا اینکه نمیتوانند پروبیوتیکی پرورش دهند تا در دستگاه گوارش زنده بماند. چون وقتی پروبیوتیکها در کنار کشتهای دیگر قرار می گیرند، مصرف می شوند. ما به فناوری قویتری برای ارائه این فرآورده به مصرفکننده نیاز.»
پروبیوتیکها در گذشته چگونه مصرف میشدند؟
دهه ۱۹۶۰ زمانی بود که برای مقابله با مصرف آنتیبیوتیکها و رهایی از پیامدهای مصرف آن، استفاده از مکملهای باکتریایی زنده زیاد شد. کلمه پروبیوتیک نیز در سال ۱۹۶۵ برای توصیف مواد ترش تک یاخته که باعث تحریک رشد ماده دیگر میشد به کار رفت.
احتمالا شیر تخمیر شده اولین غذای حاوی ریزسازواره بوده است. ضمن اینکه مدارکی از نقاشیهای دیواری مربوط به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد موجود است که نشان میدهد سومریها عادت داشتند برای تامین سلامتیشان در شیر تلقیح میکنند تا تخمیر شود.
امروزه از پروبیوتیکها برای درمان و پیشگیری ازعفونتهای رودهای استفاده میشود. همچنین خاصیت ضدمیکروبی پروبیوتیکها جذب لاکتوز را بیشتر میکند، کلسترول سرم خون را کاهش میدهد و فعالیتهای ضدسرطانی آن سیستم ایمنی بدن را تحریک میکند.
منبع:سینا نیوز
نظر شما