سلامت نیوز: هموروئید، به تورم سیاهرگ‌ها در كانال مقعدی گفته می‌شود كه در اثر فشار زیاد بر سیاهرگ‌های ناحیه لگن و مقعد به وجود می‌آید.

در حالت عادی، بافت داخلی مقعد برای كمك به كنترل حركات روده‌ای، پرخون می‌شود. اگر هنگام تخلیه مدفوع، فشار زیادی به مقعد وارد شود، رگ‌های داخل این بافت متورم و كشیده می‌شوند.

چنانچه سیاهرگ‌های داخل كانال مقعدی متورم شوند، هموروئید داخلی را ایجاد می‌كنند و اگر در نزدیكی شكاف مقعد متورم شوند باعث ایجاد هموروئید خارجی می‌شوند.

اسهال یا یبوست مزمن می‌تواند یكی از علل ایجاد هموروئید باشد البته ممكن است علت وراثتی نیز داشته باشد. زنان باردار ممكن است در شش هفته آخر بارداری به علت فشار زیاد به رگ‌های خونی ناحیه لگن، فشار زیاد هنگام زایمان، همچنین اضافه وزن مخصوصا در ناحیه شكمی و لگن نیز دچار هموروئید شوند.

در این میان، برخی از وضعیت‌های پزشكی مانند بیماری قلبی و كبدی دراز مدت باعث جمع شدن خون در ناحیه شكم و لگن و بزرگ شدن سیاهرگ‌ها می‌شود.

لازم به ذكر است تقریبا نیمی از افراد بالای 50 سال هموروئید دارند. این بیماری ممكن است دردناك باشد اما معمولا خطرناك نیست.

شایع‌ترین علائم هموروئید هم در نوع داخلی و خارجی آن عبارتند از: خونریزی هنگام حركات روده‌ای و دیده شدن رگه‌های خون قرمز روشن روی مدفوع یا كاسه توالت، خارش و درد در ناحیه مقعد.

هموروئید خارجی می‌تواند زیر پوست ملتهب و دَلَمه شده و باعث ایجاد یك برآمدگی بسیار دردناك شود كه در این حالت هموروئید ترومبوزی نامیده می‌شود.

در این میان، عواملی ممكن است باعث بدتر شدن هموروئید شوند از جمله نشستن یا ایستادن طولانی مدت كه باعث تجمع خون در ناحیه معقدی و افزایش فشار به سیاهرگ‌ها می‌شود، همچنین بلند كردن مكرر بار سنگین بخصوص نگه داشتن نفس هنگام بلند كردن اشیا می‌تواند باعث فشار زیاد ناگهانی به رگ‌های خونی شود.

لازم به ذكر است برخی از بیماری‌ها مانند سرطان كولون یا ركتوم (راست روده) و سایر بیماری‌ها نیز ممكن است بسیاری از علائم هموروئید را به همراه داشته باشند، بنابراین در صورت وجود علائم دیگر باید به پزشك مراجعه كرد، از جمله خونریزی مقعدی كه در اثر فشار برای تخلیه مدفوع ایجاد نشده باشد و از قرمز روشن به قرمز تیره، تغییر رنگ دهد، مدفوع باریك‌تر از حد معمول (حتی باریك‌تر از یك مداد)، مشكل در تخلیه مدفوع یا اسهال همراه با نفخ شكمی، مدفوع سیاه یا قیرمانند، تب علاوه بر مدفوع خونی، درد شدید در ناحیه مقعد یا برآمدگی داخل مقعد یا شكاف مقعد كه با درد شدید همراه است و پس از سه تا هفت روز درمان خانگی، به حالت طبیعی برنگشته باشد.

هموروئید از تشخیص تا درمان

تشخیص هموروئید براساس سابقه پزشكی و آزمایش‌های فیزیكی است. ابتدا یك آزمایش دیجیتال مقعدی و یك آندوسكوپی ممكن است تنها آزمایش‌های لازم باشد.

برای اطمینان از این كه بیماری‌های دیگری (مانند سرطان كولون) باعث ایجاد علائم نشده باشد، ممكن است آزمایش‌های دیگری مانند سیگموئیدوسكوپی (آندوسكوپی از كولون سیگموئید) نیز مورد نیاز باشد. این آزمایش به پزشك امكان می‌دهد.

قسمت‌های داخلی مقعد، راست‌روده و كولون را برای بررسی موارد غیرطبیعی رؤیت كند. كولونوسكوپی و تنقیه باریوم نیز می‌توانند در این زمینه كمك‌كننده باشند.

در مورد درمان هموروئید باید گفت بیشتر افراد هموروئیدی می‌توانند با تغییرات ساده رژیم غذایی و عادات صحیح حركات روده‌ای بهبود یابند و نیاز به جراحی یا سایر درمان‌ها ندارند، مگر این كه خیلی بزرگ و دردناك شده باشند.

روش‌های درمانی تثبیت‌كننده، روش‌هایی هستند كه مقدار خون را برای هموروئید كاهش می‌دهند تا كوچك شوند یا از بین بروند.

باقی گذاشتن بافت زخم شده در جای خود از پیشرفت هموروئید جلوگیری می‌كند. این روش‌ها شامل بستن هموروئید با یك كش حلقه‌ای، استفاده از گرما، لیزرها یا جریان الكتریكی است.

در روشی موسوم به اسكلروتراپی، با استفاده از تزریق یك ماده به هموروئید به بهبود بیماری كمك می‌شود.

یكی از روش‌هایی كه نوعی جراحی محسوب می‌شود، گشاد كردن اسفنكتر مقعدی است كه با كشیدن كانال مقعد (با فرض این كه افزایش فشار اسفنكتر علت هموروئید است)، انجام می‌شود.

البته از آنجا كه این روش در بسیاری از بیماران، باعث آسیب به اسفنكتر و غیرقابل كنترل شدن مدفوع می‌شود، به ندرت صورت می‌گیرد.

در روش دیگری، از یك آندوسكوپ نوری و با به‌كارگیری یك داپلر كاوشگر، برای سنجش جریان خون در شریان منفردی كه سیاهرگ‌های هموروئیدی را پر می‌كند و پزشكان قادر به تشخیص آن نیستند، استفاده می‌شود و سپس پزشك می‌تواند شریان را ببندد.

این روش پرهزینه است و مزیت اندكی نسبت به روش «رگ‌بندی با كش حلقه‌ای» دارد. از سایر روش‌های جراحی، می‌توان به اسنفكتروتومی اشاره كرد كه در آن قسمت داخلی اسفنكتر مقعدی بریده می‌شود، در این روش نیز، نگرانی در مورد از دست دادن كنترل مدفوع، به عنوان یكی از عوارض بالقوه وجود دارد.

مشكلات پس از جراحی

برداشتن هموروئید از طریق جراحی (هموروئیدكتومی) معمولا برای بیماری درجه سه یا چهار استفاده می‌شود. در این عمل، هموروئید داخلی و خارجی بریده می‌شوند.

زخم‌های به‌جامانده ممكن است بخیه شوند (در تكنیك بسته) یا بازبمانند (در تكنیك باز). درد پس از جراحی یك مساله مهم است و معمولا مخدرهای ضددرد موردنیاز است. بیماران می‌توانند چهار ـ دو هفته بعد به سركارشان بازگردند.

از دیگر عوارض هموروئیدكتومی، مشكل ادرار كردن است كه در پنج درصد از بیماران اتفاق می‌افتد و ممكن است برای تخلیه مثانه، نیاز به سوندگذاری باشد.

در یك تا دو درصد بیماران نیز خونریزی با تاخیر (هفت ـ چهار روز پس از جراحی) اتفاق می‌افتد. همچنین ممكن است باریك شدن مقعد ناشی از اثر زخم، شكاف‌ها، عفونت‌ها و لخته‌های خون پس از جراحی (در هموروئید خارجی) نیز رخ دهد.

جدیدترین تكنیك برای درمان هموروئید، هموروئیدكتومی با روش دوختن است كه یك درمان سریع و كم‌درد است و برای هموروئیدهای درجه 3 (اصولا داخلی) استفاده می‌شود.

در این روش، یك لوله حلقوی و توخالی را به كانال مقعد وارد می‌‌كنند و از طریق این لوله، هموروئید داخلی، بخیه زده می‌شود. عوارض آن مشابه هموروئیدكتومی
معمول است.

به طور كلی درمان‌های غیرجراحی ترجیح داده می‌شود. چرا كه با درد و عوارض كمتری همراه است. گاهی اوقات تركیبی از درمان‌ها (مانند یك روش تثبیت‌كننده و یك هموروئیدكتومی) می‌تواند موثرتر واقع شود، گرچه برای افراد بالای 70 سال و كسانی كه از سلامت كمی برخوردارند، روش‌های تثبیت‌كننده ترجیح داده می‌شوند.

برداشتن هموروئید توسط لیزر نیز یكی از سالم‌ترین و موثرترین روش‌های درمانی شناخته شده، اما مانند هر روش دیگری، مزایا و معایبی دارد.

از مزایای آن، سرعت عمل و ناراحتی كمتر است. دیگر این كه پس از عمل، اثری از آن به جا نمی‌ماند. همچنین به دلیل دقت بالای عمل، بهبودی سریع‌تر صورت می‌گیرد و میزان خونریزی از زخم نیز معمولا اندك است و نیازی به بستری شدن بیماران در بیمارستان، حتی به مدت یك شب نیست. علاوه بر این، بافت‌های اطراف هموروئید، آسیب نمی‌بینند.

از معایب این عمل، پرهزینه بودن آن است و به دلیل جدید بودن روش، ممكن است یافتن متخصصان و جراحان آموزش دیده در این زمینه دشوار باشد.

به‌علاوه جراحی با لیزر ممكن است با عوارض و عفونت‌هایی همراه باشد. از معایب دیگر عمل، این است كه تنها هموروئیدهای خارجی را درمان می‌كند.

با خوردن مواد فیبردار از هموروئید پیشگیری كنید

یكی از راه‌های پیشگیری از هموروئید، جلوگیری از یبوست با خوردن مواد غذایی حاوی فیبر زیاد از جمله میوه‌ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات سبوس‌دار است.

همچنین نوشیدن آب فراوان نیز می‌تواند كمك‌كننده باشد، در صورت لزوم می‌توان از مكمل‌های فیبری مانند سیتروسل یا متاموسیل استفاده كرد.

داشتن عادات سالم و منظم روده‌ای و رفتن به دستشویی به محض احساس فشار برای اجابت مزاج و اجتناب از فشار آوردن زیاد برای تخلیه مدفوع نیز می‌تواند از بروز هموروئید جلوگیری كند.

در این مورد بهتر است راحت باشید و به خودتان زمان بدهید.

از نگه داشتن نفس و مطالعه نیز در این حین خودداری كنید و به محض اتمام حركات روده‌ای، از جایتان بلند شوید.

اگر باردار هستید، روی پهلویتان بخوابید تا فشار كمتری به رگ‌های خونی لگنتان وارد بیاید و از بزرگ‌تر شدن هموروئید جلوگیری كند.

همچنین ورزش روزانه و داشتن فعالیت متوسط حداقل 2.5 ساعت در هفته یا فعالیت شدید حداقل یك و یك‌چهارم ساعت در هفته می‌تواند از ایجاد هموروئید پیشگیری كند.

درمان‌های خانگی می‌تواند شامل استفاده از كرم‌های شیافی هموروئید مانند هیدروكورتیزون یا پدهای حاوی هاماملیس (فرآورده‌ای از برگ و پوست درخت‌ هاماملیس)‌ یا یك عامل بی‌حس‌كننده باشد.

ناحیه مقعد را دو تا سه بار در روز به مدت 15 ـ 10 دقیقه در آب گرم قرار دهید و اطراف آن را پاكیزه نگه دارید. استفاده از صابون ممكن است مشكل را بیشتر كند.

بهتر است پس از توالت، ناحیه را با یك سشوار خشك كنید و از دستمال توالت خشك استفاده نكنید. استفاده از دستمال‌های مرطوب غیرعطری و بدون الكل بلامانع است. برای تسكین تورم مقعدتان می‌توانید از كمپرس‌های سرد یا بسته‌های یخ استفاده كنید.

گفتنی است كه هموروئید می‌تواند عوارضی مانند كم‌خونی را به دنبال داشته باشد، از طرفی از دست دادن مزمن خون، وقتی كه شما به اندازه كافی گلبول قرمز سالم برای حمل اكسیژن به سلول‌هایتان نداشته باشید، منجر به خستگی و ضعف می‌شود.

در این میان، اگر خون‌رسانی به یك هموروئید داخلی قطع شود، هموروئید ممكن است مختنق (دچار اختناق)‌ شود كه منجر به درد زیاد و قانقاریا (مرگ بافتی)‌ می‌شود.

منبع: جام جم آنلاین