سلامت نیوز: «تو بیمارستان كار می‌كنی؟ میتونی برام داروی شیمی‌درمانی، ام‌اس یا داروهای هورمونی بیاری؟» این درخواست دلالان دارو جلوی داروخانه 29فروردین از بود كه خود را در قامت یكی از كاركنان بیمارستان جا زده بود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از شرق، آزادانه، بدون ترس و به قول خودشان تضمین‌‌شده، انواع قرص‌ها، داروها و آمپول‌هایی را که حتی در داروخانههای تخصصی نیز نایاب شده به دستتان می‌رسانند. اگر به آنها بگویی در بیمارستان یا انبار دارو كار می‌كنی، فهرستی بلندبالا برایت ردیف میکنند و قول می‌دهند درآمد خوبی از این راه کسب خواهی کرد.
مردان جلوی داروخانههای مهم دنبال مشتری این‌سو و آن‌سو می‌چرخند و حواسشان به هر تازه‌واردی که می‌آید و هر غریبه‌ای كه با كیسه دارو از داروخانه خارج می‌شود، هست. زیرچشمی آنها را می‌پایند. داخل داروخانه اما چهره بیشتر مردان و زنان سرد و بی‌روح است. گاهی جلوی باجه تحویل نسخه از نبود دارویشان ابراز ناراحتی می‌كنند و با صدای بلند می‌گویند: «از صبح به چندتا داروخانه سر زدم و این چندمین داروخانه‌ای است كه این دارو را ندارد».
نکته تأسف‌‌برانگیز اما حضور بیمارنماهایی است كه برای كسب درآمد به اینجا آمده‌اند و با خروج از داروخانه كیسه پر از دارویشان را می‌فروشند، اما سؤال اینجاست كه این افراد چه كسانی هستند و چه كسی برایشان دارو تجویز كرده است؟
پسر جوانی كه تازه پشت لبش سبز شده، با استرس در صف تحویل نسخه داروهای تخصصی می‌ایستد. بعد از چنددقیقه به جلوی صف می‌رسد و دفترچه را تحویل می‌دهد.
كمی بعد كه داروهایش را تحویل گرفت، با صدای آهسته تلفنی شروع به صحبت می‌كند. چشم از او برنمی‌دارم. چنددقیقه بعد در سمت دیگر سالن در صف تحویل نسخه داروهای تخصصی، عمومی و بیمارستانی قرار میگیرد و هنگامی كه متصدی به او می‌گوید باید برای تأیید بیمه به طبقه بالا بروی، استرس در چهره‌اش نمایان می‌شود و درحالی‌كه تلفن همراهش را از جیب درآورد تا تماس بگیرد، از داروخانه خارج و بعد از چنددقیقه دوباره وارد داروخانه و پس از تایید داروهایش در طبقه بالا از داروخانه خارج می‌شود. مرد جوانی نزدیک می‌شود. با صدایی خراشیده و صورتی آفتاب‌سوخته كارت ویزیتش را به من می‌دهد و می‌پرسد «دارو اضافه داری؟»
به او اطمینان می‌دهم در جایی کار می‌کنم که به داروهای مختلف دسترسی دارم. این را که می‌گویم، لبخند روی لبانش جا خوش میکند و می‌خواهد با او همکاری کنم. «كولستین داری؟ شیمی‌درمانی، ام‌اس، هورمون رشد و اینا، هرچی داشتی بیار».
می‌تونم بیارم. الان بیشتر دنبال چه داروهایی هستی؟
هرسپتین، ای‌وی‌ای‌جی و اوستین.
جعبه هم می‌خری؟
جعبه انسولین داشته باشی می‌گیرم ازت، اما جعبه‌های دیگه نه، اونم دونه‌ای دو هزار تومن.
به كی می‌فروشی؟
من خودم انسولین دونه‌ای می‌خرم، جمع می‌كنم می‌ذارم تو جعبه‌ها، میدم داروخانه‌ها.
یكی دیگر از دلالها نزدیك می‌شود.
جعبه چی داری؟
دارو زیاد می‌گیرم جعبه‌هاشونو می‌تونم بیارم.
چه دارویی؟ شیمی‌درمانی، ام‌اس، دیالیز چی؟
هر دارویی بخواین می‌گیرم.
اضافه داری؟
نه ولی جعبه دارم.
حاج‌خانم جعبه سود نداره، دارو بیار. اصل كار دارو است؛ چی میتونی برامون بیاری؟
آلبومین.
چندتا؟
تعداد بالا نمی‌تونم بیارم.
آلمانی؟ فروختی تا حالا، قیمت داری؟ آلبومین چند؟
آلمانی 85 قیمت دارم.
من دو تومن بیشتر ازت می‌خرم دیگه چی داری؟
مرد سیاه‌پوشی از داروخانه خارج می‌شود. یكی از دلالان از جمعمان خارج می‌شود و بعد از چنددقیقه باز هم به جمعمان می‌آید.
اون آقایی كه دارو دستش بود مشتریتون بود؟
نه فروخت به یكی دیگه، مشتری یكی دیگه‌اس چطور؟
همین‌جوری.
زیاد اینجا صحبت نكنیم، بهتره زنگ بزنی، بیا اینم كارتم.
كارت را می‌گیرم. می‌گویم: «من تازه می‌خوام وارد این كار بشم، برای همین یه سؤال برام پیش اومده؛ اگر در هفته یك‌بار بیام دارو بگیرم بهم گیر نمیدن؟
می‌گوید: نه كاریت ندارن، فقط نباید جلوی داروخانه دارو بفروشی. زنگ می‌زنی قرار می‌ذاریم تو خیابون؛ مثلا دور میدون پاستور و اون‌طرفا.
دفترچه هم داری بدم دكتر دارو بنویسه؟
من خودم ندارم، اما یه رفیق دارم اون دفترچه داره.
چندتا میتونی برام بیاری؟
اول یكی بهت میدم ببینم چی‌كار میتونی بكنی. داروهایی كه سود داره می‌دونی چیه؟ هرسپتین، اوستین، ای‌وی‌ای‌جی و... اینارو بدون پرونده نمیدن. میتونی پرونده تشكیل بدی؟
صحبت می‌كنم بهتون خبر میدم. چند می‌خرین؟
حدود صد تومن، ما نمی‌خریم، اما یه پسره هست اون می‌خره. تماس بگیر برات جور می‌كنم.
اونی كه دفترچه می‌خره می‌تونه پرونده تشكیل بده؟
نه اون انسولین دیفرلین می‌گیره باهاش كلا داروهایی كه پرونده‌ای نباشه میشه تو این دفترچهها نوشت. دكتر می‌نویسه میاد تأیید بیمه میشه.
از او می‌خواهم شماره پسری را كه دفترچهها را خریداری می‌كند به من بدهد اما می‌خواهد از كانال خودش با او ارتباط داشته باشم. وقتی اصرار می‌كنم شماره او را می‌خواهم، با تلفن همراهش شماره‌ای را میگیرد و بعد از چند ثانیه می‌گوید: «تلفنش خاموشه زنگ بزنم، خودم برات ردیف می‌كنم هماهنگ می‌كنم ببینیش باهاش صحبت كنی».
داروها چطور خارج می‌شوند؟
برای پیداكردن این سؤال كه چطور می‌توان دارو را از بیمارستان خارج كرد، با یك متخصص در این زمینه تماس گرفتم. این منبع آگاه با تأیید خروج دارو از بیمارستان ، می‌گوید: «بیشتر داروهایی که به دلالان فروخته می‌شود، توسط برخی كاركنان از بیمارستان‌ها خارج می‌شود به دلیل اینكه اگر كد دارویی در سامانه بیمه ثبت شود، دیگر امكان فروش آن وجود ندارد، اما در بیمارستان‌ها كه بیشترین حجم ویالی دارو آنجا مصرف می‌شود، این اتفاق نمی‌افتد به دلیل اینكه دارو مستقیم به بیمار داده می‌شود و نیاز به ثبت كد بیمه وجود ندارد و این بزرگ‌ترین اشكال در این بخش است.
كادر درمان هیچ وقت برای بیمار كم نمی‌گذارند، اما اگر پزشک در پرونده برای بیمار از یک دارو دو عدد تجویز کند وقتی پرستار می‌خواهد در HIS یا سیستم اطلاعات بیمارستانی آن را ثبت کند، به جای دو عدد، سه را ثبت میکند و داروخانه بر اساس همان اطلاعات ثبت‌شده دارو را تحویل می‌دهد.
یا در روز آخر که بیمار می‌خواهد ترخیص شود تعدادی دارو برای او درخواست میکنند و زمانی که بیمار ترخیص شد دارو را از بیمارستان خارج میکنند. عموما داروهایی كه از بیمارستان خارج می‌شود، داروهای گران‌قیمت مثل ای‌وی‌ای‌جی که هر یك عدد آن نزدیک 960 هزار تومان است، آن را با 20 تا 30 درصد زیر قیمت به دلالان می‌فروشند».
او همچنین درباره فروش جعبه برخی از داروها می‌افزاید: «پیش از این برخی از دلالان ویال هرسپتین خریداری می‌كردند، اما حالا که به داروها برچسب اصالت می‌زنند دیگر قادر نیستند با ویال‌‌های خالی دارو كاری انجام دهند. درمورد جعبه انسولین باید بگویم چون کد داروی انسولین روی جعبه آن ثبت شده، برای همین دلالها جعبه را خریداری میکنند. اینها بخواهند از بیمه استفاده کنند حتما جعبه باید کد داشته باشد».
با این حال، به گفته محمد شریفی‌مقدم، دبیركل خانه پرستار، امكان ندارد پرستاران از بیمارستان دارو خارج كنند. او این ادعا را رد كرد و با بیان اینكه تهیه دارو برای بیمار فرایند مشخصی دارد، می‌گوید: وقتی بیمار بستری می‌شود و پزشك دارو تجویز می‌كند دارو در باكس بیمار جا میگیرد كه طبق آن باید به بیمار دارو داده شود.
معمولا در بیمارستان هر 48 ساعت یك بار می‌توان برای بیمار دارو درخواست كرد و طبق آن دارو به بیمار داده می‌شود. ممكن است بیمار در 48 ساعت آخر 24 ساعت زودتر مرخص شود و بخشی از داروهایش باقی بماند كه قاعدتا این دارو به داروخانه مرجوع و در صورت‌حساب بیمار نیز ثبت می‌شود. به طور كلی در چند كانال این اطلاعات ثبت می‌شود و امكان اینكه دارو در باكس بیمار باقی بماند بسیار ضعیف است. در دنیا بحث مافیای دارو وجود دارد و پس از قاچاق مواد مخدر و اسلحه بیشترین درآمد را دارد.
شما دنبال این مافیا باشید. جاهایی مثل ناصرخسرو و جلوی داروخانه‌ها شبكه‌های بسیار كوچكی هستند كه ارزش چندانی ندارند. پرستاران علی‌رغم اینكه تحت فشار مالی هستند چنین‌كاری نمی‌كنند، اما ممكن است گروه‌های دیگری از كاركنان بیمارستان دست به چنین كارهایی بزنند.
بیمارانی كه دارویشان را می‌فروشند
مرد جوانی از داروخانه خارج می‌شود، یكی از دلالان پشت سرش راه می‌افتد چند متر آن‌طرف‌تر از داروخانه نزدیك جایی كه ما ایستاده‌ایم دارو خرید و فروش می‌شود. مرد جوان نگاهی به من می‌اندازد، از او می‌پرسم: «فروختی آقا». سری به علامت مثبت تكان می‌دهد. می‌گویم: «من تازه افتادم تو این كار چطوری دارو می‌گیری؟» كمی مكث می‌كند: «مریضم بیماری ام‌اس دارم. دارویی كه دكتر برام نوشته رو فروختم. هفت‌ساله مریضم».
چطور وقتی مریضی داروی خودت را می‌فروشی؟
پولشو برای بچه‌ام لازم داشتم.
بچه‌ات مگه چی شده؟
كمی مكث می‌كند و با تردید می‌گوید «بچه‌ام تصادف كرده».
كدوم بیمارستان؟
امام‌حسین.
دلالی كه دارو را به او فروخته بود به ما نزدیك می‌شود و می‌پرسد: «چی شده؟» مرد جوان می‌گوید چیزی نیست و او دور می‌شود.
خودت پیش كدوم دكتر میری؟
دكتر... میدان ونك.
همیشه می‌فروشی؟
نه بعضی وقتا.
اون آقا كه می‌شناختت.
مكث می‌كند. چند بار فروختم بهش. بدبختی اینه كه برای خودمه. اگر من بیفتم كی می‌خواد جواب بده؟
این را می‌گوید و از من دور می‌شود.
این منبع آگاه درباره فروش داروی برخی از بیماران می‌گوید: «تعداد بیمارانی كه به دلیل شرایط مالی دارویشان را می‌فروشند، كم نیست. معمولا بیمارانی که شرایط مالی خوبی ندارند، چند قلم از داروهایشان را به دلالها می‌فروشند و تعدادی از آن را خودشان مصرف می‌كنند».
به گفته او داروهایی كه به صورت قاچاق وارد كشور می‌شوند، در بیمارستان‌ها یافت نمی‌شوند: «یک لیست دارویی مجاز در کشور وجود دارد كه برخی از داروها كه تازه وارد بازار جهانی شده‌اند در آن قرار نگرفته‌اند. از زمانی که دارو وارد بازار جهانی می‌شود تا زمانی که در این لیست قرار بگیرد، تقریبا دو سال طول می‌کشد.
تا زمانی كه این دارو وارد این لیست نشود، کسی اجازه واردات آن را ندارد و معمولا به صورت قاچاق وارد كشور می‌شود مثل داروی كیترودا كه بالای 20 میلیون تومان قیمت دارد. یا داروی پرمصرفی مثل اوپدیوو
Opdivo ساخت شرکت داروسازی Bristol-Myers Squibb که یک شرکت آمریکایی است که هیچ وقت نماینده‌ای در ایران ندارد چون تمایل به حضور در بازار ایران ندارد اما این داروی پرمصرفی است كه به صورت قاچاق وارد ایران می‌شود.
این دارو در بیمارستان‌ها وجود ندارد چون واردات آن قانونی نیست و معمولا بیماران برای تهیه آن به مکان‌هایی مثل ناصرخسرو می‌روند که آن هم اصلا قابل اطمینان نیست. پزشک آن را تجویز میکند و بیماری هم که اطلاعات کافی درباره این دارو ندارد و نمی‌داند داروی خوبی است یا نه، حاضر است با قیمت‌‌های بالا آن را خریداری کند. برخی از داروهایی كه به دلیل تولید داخلی وارد نمی‌شود نیز به صورت قاچاق به ایران می‌آیند با اینكه طبق قانون پزشك حق ندارد داروهای خارج از لیست را تجویز كند اما برخی از پزشكان اصرار به استفاده از برند خارجی دارند».
از او می‌پرسم چقدر می‌توان به داروهای داخلی اعتماد كرد؟ در پاسخ می‌گوید: «اگر شرکت تولیدکننده از ماده مؤثر خوبی استفاده كرده و فرمول درستی داشته باشد، می‌توان به آن اعتماد كرد.
به طور كلی مشکلی که شرکت‌های تولیدکننده داخلی دارند، جی‌ام‌پی یعنی ارتقای کیفیت خط تولیدشان است؛ آن هم به دلیل اینکه نتوانسته‌‌اند سرمایه‌گذاری کنند یا قیمت دارو آن‌قدر پایین نگه داشته شده و نقدینگی کافی ندارند به همین خاطر شرکت‌ها سعی میکنند برای كاهش هزینه‌ها ماده مؤثر ارزان‌قیمت خریداری کنند.
در این شرایط ممکن است کیفیت پایین بیاید اما در نهایت همه داروها حداقل کیفیت را دارند اما ممکن است تکنولوژی پایین‌تری داشته باشد. در كل دانش ما در این زمینه بالاست و جای نگرانی نیست و اگر بیماری از داروی شركت خاصی رضایت نداشت، می‌تواند از داروی شركت دیگری استفاده كند به دلیل اینكه ماده مؤثر شركت‌ها با یكدیگر متفاوت است».
خرید و فروش دفترچه بیمه
فردای آن روز با دلالی كه روز قبل كارتش را به من داد، تماس می‌گیرم.
سلام آقا... من همونی هستم كه دیروز جلوی داروخانه 29 فروردین ازت كارت گرفتم. هرسپتین دارم؛ می‌خوای؟
ایرانی یا خارجی؟
خارجی.
چند می‌فروشی؟
چند می‌خری؟
دو میلیون تومن.
دفترچه هم می‌خری؟
چه دارویی توش نوشته شده؟
چیزی توش ننوشتن.
دفترچه زمانی می‌خرن كه صاحبش پرونده پزشكی داشته باشه تا من با برگه پرونده بتونم توش نسخه بنویسم. دكتر و بیمه آشنا برام بنویسه و تأیید كنه. در این صورت دفترچه ارزش داره.
دفترچه بدم، دكتر آشنا داری داروها رو توش بنویسه؟
یه بنده خدایی هست دكتر آشنا داره؛ باید با اون صحبت كنم؛ باهاش هماهنگ می‌كنم فردا قراره برام جنس بیاره. كجا كار می‌كنی؟ بیمارستان؟
حالا.
معمولا كسی كه بیمارستان كار می‌كنه یا تو انبار دارویی هست به دارو دسترسی داره.
بیمارستانم.
ببین اگر دسترسی داری، بذار یه دارویی بگم كه واقعا قیمتی باشه نه مثل هرسپتین كه سر و تهش دو میلیون باشه.
دارویی مثل كیترودا قیمتش 16 میلیون تومنه یا داروی ایبروتینیب كه هشت تا 10 میلیون تومنه؛ یه همچین داروهایی بیار. اوستینم بد نیست. تیموگلوبین هم داروی بدی نیست اگر بیاری دونه‌ای 300 تومن ازت می‌خرم؛ چون كوچیكه میتونی تعداد بالا از بیمارستان خارج كنی. یا آی‌وی‌ای‌جی آلمانی.
داروی ایبروتینیب رو هشت تا 10 میلیون می‌خرم.
اشكال نداره بدون جعبه بیارم براتون؟
اوه اوه بدون جعبه سخت می‌خرن؛ با جعبه بیار برام.
آمار این دفترچه رو برام می‌گیری؟
بذار یه راه بهت یاد بدم؛ خیلی راحت‌تره. بیمارایی رو پیدا كن كه دكتر چهارتا آمپول گرون براشون نوشته پول ندارن هر چهارتارو بخرن؛ دنبال اونجور مریض بگرد. بگو دفترچه رو بده من خودم می‌رم یه دونه برات می‌گیرم. به اندازه پولش براش دارو بگیر، بقیه داروهارو برای خودت بردار. من راه و چاه بهت یاد میدم به شرط اینكه یه سودی برای من داشته باشه.
تو به من یاد بده چی كار كنم، با هم كار می‌كنیم.
یه جوری بهت یاد میدم كه هیچ كدوم گیر نیفتیم مثلا هروقت دارو آوردی من پول برات كارت به كارت نمی‌كنم؛ باهات نقدی كار می‌كنم كه فردا روزی اگر گیر افتادیم، نتونن ردمونو بزنن. سعی كن از این به بعد از باجه تلفن باهام تماس بگیری. هروقت دارو داری از باجه تلفن تماس بگیر اما اگر كار داشتی میتونی با تلفن خودتم باهام تماس بگیری؛ اشكال نداره. اگر ناشی‌بازی درنیاری گیر نمی‌افتی.
این دوستت كه گفتی دفترچه می‌گیره، دكتر آشنا داره؟
سعی كن این راه رو نری، همون راهی كه بهت گفتم بهتره؛ اما باهاش تماس می‌گیرم یه نیم ساعت دیگه بهم زنگ بزن ازش بپرسم.
تماس دوم
تماس گرفتم. دوستم گفت باید پرونده داشته باشه.
گفت دكتر آشنا داره؛ فقط باید دفترچه مریضی رو بگیری كه پرونده پزشكی داشته باشه. هرسپتین دستت هست یا نه؟
گیر میارم نگران نباش؛ فقط یه كم سخت گیر میاد.
هرچی دم دستت هست، بیار. اوستین بتونی بیاری، بیار. آلبومین تونستی بیار. حدود دونه‌ای 85 ازت می‌خرم.
این داروها رو به كی می‌فروشی؟
جمع می‌كنیم تعدادش كه رفت بالا، میدم به یه دلال مثل خودم اونم می‌خره ازم میده داروخانه شهرستان.
مگه اینا باركد ندارن؟
معمولا این بارها رو می‌دن به بیمارستان، بیمارستان كه هیچ وقت كد نمی‌زنه، مستقیم پول از بیمه می‌گیره پرداخت می‌كنه؛ اما اگر داروخانه بخواد بده به بیمار باید كد بزنه برای همین به بیمار نمیدن.
اونایی كه خرید و فروش می‌كنن، اونا آشنای مریض دارن. من خودم میدم به دلال، دلال میده به دكتر، داروخانه‌ای هم بیمارستان آشنا داره مستقیم میده به بیمارستان. یك چیز دیگه یادت باشه هیچ وقت جلو داروخانه نیای چون زدی تو كار دارو، مطمئن باش یكی از كادری‌های این داروخانه‌ها بعد از یك مدت می‌شناسنت فردا می‌گن این خانم با فلانی حرف زد آمارش رو داشته باشین. شده كه دارم بهت می‌گم.
اون روز اومدی اشكال نداره تموم شد رفت اما اگر روز دوم بیای با من حرف بزنی با اون یكی حرف بزنی مطمئن باش گیر میفتی. دارو رو بذار تو كیفت همون راه خودت رو بگیر برو. نه با كسی حرف بزن نه از كسی شماره بگیر.
چقدر سود داره برام؟
بستگی به خودت داره، اگر از بیمارستان ورداری بیاری سود خیلی خوبی داره مثلا یه هرسپتین برات میفته 800 هزار تومن، ایرانی بیاری 200 هزار تومن. بیمارستان خیلی بهتره چون داروخونه باید صف وایستی تأییدش كنن اما از بیمارستان ورمیداری میاری دیگه اما حواست باشه.
خیالت راحت سوتی نمی‌دم. حالا اگر كسی رو بگیرن چی میشه؟
می‌برنش كلانتری دردسر داره اما اگر نتونن ثابت كنن اتفاق خاصی نمیفته نهایتش یه جریمه كوچیك میشه میره. برای همین بهت می‌گم كارت‌به‌كارت.
زن جوانی كه با ناامیدی از باجه تحویل نسخه دور می‌شود، می‌گوید: «از صبح چند تا داروخانه رفتم اما هرسپتین خارجی نداشتن یه مدت دارو ایرانی مصرف كردم دو مرحله اما بهم نساخت بدنم شروع كرد به خارش، سرگیجه داشتم و حالت سرماخوردگی شدید گرفتم.
برای همین مجبورم از نمونه خارجیش استفاده كنم؛ چون مشابه داخلی داره، دیگه تحت پوشش بیمه نیست چند وقت پیش یك‌میلیون‌و 200 هزار تومن پول هرسپتین دادم الان نمی‌دونم چقدر شده بعد از اینكه سرطان سینه گرفتم چون هزینه درمانش خیلی بالاست مجبور شدم برم خونه خواهرم زندگی كنم و پول پیش خونه‌ام رو دادم برای درمانم».
از او می‌پرسم تا حالا شده مردان جلوی داروخانه ازت بخوان داروهات رو بفروشی؟ «الانم كه داشتم میومدم داخل بهم گفتن دارو كمیاب دارن برای فروش. آره بعضی وقت‌ها می‌بینم به كسایی كه خارج می‌شن می‌گن دارو اضافه می‌خریم من تا حالا ازشون كارت نگرفتم».
نظر شما