سلامت نیوز: شاید مسمومیتهای غذایی یا حتی دارویی با اقدامات درمانی زودهنگام، عوارض بسیار خطرناكی نداشته باشد، اما مسمومیت با گاز کربنمونوکسید یا قاتل خاموش در صورتی كه شدید باشد تاوانش مرگ و خاموشی همیشگی خواهد بود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، این روزها با سرد شدن هوا، خطر بروز گازگرفتگی در خانوادهها را باید بسیار جدیتر تلقی كرد؛ خانوادههایی كه معمولا فرزندان كوچكی دارند كه آگاهی از نشانههای خطر این نوع مسمومیت در آنها در نجات جانشان بسیار موثر خواهد بود .البته ناگفته نماند كه نشانههای گازگرفتگی در كودكان و بزرگسالان تفاوت زیادی با هم ندارد و آنچه مهم است شناخت این نشانههای خطر و كمك زودهنگام به مصدوم است. پای صحبت دكتر مینا اصدقی، متخصص اطفال نشستهایم تا از عوارض جبرانناپذیر مسمومیت كودكمان با کربنمونوکسید (CO) پیشگیری كنیم .
کربنمونوکسید گازی بیرنگ، بیبو و بیمزه است و همین ویژگیها تشخیص آن را دشوار میكند. در شرایطی كه سیستم گرمایشی در خانه، خودرو یا فضای بسته دچار نقص باشد یا از آن بهدرستی استفاده نشود، میزان کربنمونوکسید میتواند به سطوح سمی و خطرناك افزایش یابد كه مسمومیت فرد یا افرادی را كه در آن نزدیكی قرار دارند به همراه دارد. وقتی شخصی بیش از اندازه کربنمونوکسید تنفس كند، این گاز در خونش جایگزین اكسیژن میشود. بدون اكسیژن، سلولها در سراسر بدن میمیرند و فعالیت اندامها متوقف میشود.
كودكان مسموم با CO
نشانههای اولیه مسمومیت خفیف با گاز کربنمونوکسید اغلب شبیه علائم مرتبط با آنفلوآنزا، مانند حالت تهوع، استفراغ و خستگی به نظر میرسد. نشانههای مسمومیت با این گاز در كودكان نیز شامل تهوع و استفراغ، سردرد، لتارژی (كاهش هوشیاری) و تشنج میشود. همچنین علائمی شبیه به گاستروانتریت (التهاب معده و روده) و كولیت روده در شیرخواران دیده میشود .
كودكان نسبت به بزرگسالان به مسمومیت کربنمونوکسید حساسترند و با وجود آلودگی (تركیب كربن با هموگلوبین) كمتر از 11 درصد نیز علامتدار میشوند. اما برعكس احتمال بروز آسیبهای عصبی تاخیری در بچهها كمتر است و با درمان اكسیژن بهموقع به كمتر از 21 درصد میرسد، ولی به هر حال در بچهها آسیب مغزی میتواند به اختلال در تمركز و افت تحصیلی و اختلالات رفتاری منجر شود.
چهرههای مسمومیت؛
از سرماخوردگی یا مرگ
علائم و نشانههای مسمومیت با کربنمونوکسید بسیار غیراختصاصی و متنوع بوده و از یك حالت خفیف شبیه سرماخوردگی تا یك حالت شدید شبیه سكته مغزی یا قلبی، كما، آپنه و مرگ متغیر است.
علائم مسمومیت خفیف تا متوسط شبیه به سرماخوردگی به ویژه آنفلوآنزا با علائمی مانند خستگی، سردرد، سرگیجه، تهوع و خوابآلودگی همراه است. گاهی نیز شبیه به مسمومیت غذایی بهصورت گاستروانتریت یا در نوزادان به صورت كولیك دیده میشود.
مسمومیت شدید میتواند علائم بسیاری از بیماریها از جمله حوادث عروقی مغز (سكته مغزی) با علائم عصبی موضعی یا اختلالات روانشناختی، بیماری حاد عروق كرونر و اختلال قلب و عروق (سنكوپ) را داشته باشد.
سردرد؛ اولین نشانه گازگرفتگی
سردرد، سرگیجه، ضعف عمومی، درد معده، تهوع، استفراغ، احساس خستگی، تنفس كوتاه، خوابآلودگی و درد قفسه سینه نیز شایعترین علائم مسمومیت و مواجهه با گاز کربنمونوکسید است. سردرد شبیه به سردرد عصبی یا میگرنی، شایعترین و اولین علامت مسمومیت با منوکسیدکربن است .
كاهش سطح هوشیاری (گیجی و خوابآلودگی تا اغما)، خستگی، ضعف عمومی شدید، عدم تعادل (مانند افراد مست)، گرفتگی عضلانی و تشنج نیز از تظاهرات عصبی ناشی از مسمومیت با کربنمونوکسید است.
تظاهرات تنفسی بهصورت تنفس نامنظم، تنفس تند و سطحی و كوتاه، ایست تنفسی، ادم ریوی، سیانوز و هیپوكسی (كاهش اكسیژنرسانی به بدن) پس از گازگرفتگی بروز میكند.
علائم گوارشی مثل تهوع و استفراغ نیز بهدنبال مسمومیت با کربنمونوکسید شایع است.
اختلالات قلبی- عروقی نیز یكی از دلایل شایع مرگ در ساعتهای اول مسمومیت است.
اكسیژنرسانی؛ پادزهر گازگرفتگی
هدف اصلی درمان در اورژانس بیمارستان، رفع كمبود اكسیژن و اكسیژنرسانی مناسب و پیشگیری از بروز آسیبهای ناشی از آن از جمله سكته حاد قلبی، آسیبهای مغزی و عوارض دیررس كمبود اكسیژن با تجویز آنتیدوت یا پادزهر (اكسیژن 100درصد) و درمانهای علامتی و حمایتی است. اكسیژن، پادزهر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن محسوب میشود و باید برای تمام بیماران علامتدار، اكسیژن صد درصد به مدت حداقل چهار ساعت تجویز شود. در بیمارانی كه مدت كوتاهی در مواجهه با غلظت كم گاز منوکسیدکربن بودهاند، مسمومیت خفیف ایجاد شده و بازگشت سریع علائم مسمومیت اتفاق میافتد. اما در صورت مواجهه طولانی مدت با گاز منوکسیدکربن، بیماران با شوك، تشنج، ایسكمی قلبی، نارسایی حاد كلیوی و
ادم ریه مواجه شده و باید تحت درمان و مراقبتهای دقیق و كامل از جمله سیتی اسكن مغزی قرار بگیرند.
روشهای پیشگیری از گازگرفتگی
كارگذاشتن یك هشداردهنده گاز کربنمونوکسید در محل خواب (نزدیك تخت خواب تا با زنگ هشدار موجب بیدار شدن شخص شود.)
بخاریها و دستگاههای گرمكننده باید سالی یكبار توسط متخصص بررسی و ارزیابی شوند.
از وسایل گرمكننده قابل حمل بدون شعله در اتاق در بسته استفاده نشود.
از باز بودن لولههای خروجی گاز (لوله بخاری) و گردش و تهویه مناسب هوا در وسیله گرم كننده با سوخت فسیلی یا گازی مطمئن شوید.
هرگز از اجاق گاز برای گرم كردن منزل یا اتاق استفاده نكنید .
هرگز ذغال روشن را داخل خانه استفاده نكنید.
كوچكترین نقص در سیستم اگزوز ماشین میتواند به تجمع گاز کربنمونوکسید داخل كابین ماشین منجر شود.
در صورتی كه یخچال گازی بوی بد متصاعد میكند احتمال تولید و نشت کربنمونوکسید وجود دارد و باید بلافاصله متخصص را خبردار كرد .
در صورت حدس به مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن به سرعت به مركز درمانی مراجعه كنید.
نظر شما