دشنه محیط زیستی ترین دولت ایران بر قلب مناطق حفاظتی و اکوسیستم های ارزنده و شکننده کشور در آخرین هفته های پایانی پیش از تحویل به دولت جدید فرورفت. این بار پارک های ملی و مناطق حفاظت شده حاشیه پایتخت قربانی تصمیم های خلاف قاون سازمان متولی محیط زیست کشور شده اند.

عیسی کلانتری با عبور مترو پردیس-تهران از قلب پارک های ملی "خجیر" و "سرخه حصار" موافقت کرد

سلامت نیوز- الهه موسوی: در آخرین روزهای دولت دوازدهم ، عیسی کلانتری با طرح سراسر تعارض و پرمخاطره متروی تهران-پردیس در قلب دو پارک ملی "سرخه حصار" و "خجیر" و "منطقه حفاظت شده جاجرود" که به ریه های پایتخت معروف هستند موافقت کرد.

به گزارش سلامت نیوز پروژه فوق از محدوده شرق تهران در مجاورت پایانه جدید اتوبوسرانی با طول تقریبی 24 كیلومتر واقع در "منطقه حفاظت شده جاجرود" و مجاورت "پارك ملی سرخه حصار" شروع و پس از طی مسیر در داخل "منطقه حفاظت شده جاجرود" در قسمت سعیدآباد وارد "پارك ملی خجیر" می شود.

از كل مسیر، حدود 14200 متر در داخل زون های سپر-بازسازی و سایر استفاده منطقه حفاظت شده جاجرود و حدود 4300 متر در زون های سپر و بازسازی پارك ملی خجیر قرار دارد. اصرار بر احداث متروی تهران-پردیس در حالی رخ داده که ابتدا قرار بود "قطار ریلی" حمل ونقل پردیس نشینان را به عهده بگیرد؛ حمل و نقلی سبز که با کمترین هزینه های اقتصادی و محیط زیستی قابلیت اجرایی شدن را دارد.

با اینهمه متولیان طرح، ترجیح داده اند قطار ریلی را به مترو تبدیل کنند؛ طرحی بسیار پر هزینه و پر ریخت وپاش و پرسش برانگیز که پیامدها و مخاطرات بزرگ محیط زیستی و اقتصادی را در پی خواهد داشت. شنیده شده دستگاه های متولی امر در اطراف منطقه مذکور تعاونی مسکن داشته و برخی مسوولان دولتی نیز در آنجا زمین و آپارتمان دارند که به نظر می رسد این اصرار از همین جا ناشی می شود.

همچنین به گفته مسوولان منابع طبیعی در صورت اجرای این طرح تعداد 17426 اصله درختچه و بوته و 560 اصله درختان سوزنی برگ موجود با سن بالا و ارزش اکولوژیکی زیاد که امکان جابه جایی آنها وجود ندارد قطع خواهد شد. از ایرادهای مهم ارزیابی طرح فوق که در گزارش های رسمی سازمان حفاظت محیط‌زیست آمده این است که به لحاظ مكان یابی، صرفاً یك مسیر معرفی شده كه از لحاظ ضوابط وفق ماده 8 آیین نامه اجرایی "قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست"، اجرای پروژه به هر روشی با توجه به تغییر اكوسیستم و تخریبات پروژه ممنوع است. جالب اینجاست این موافقت در حالی اتفاق افتاده است که معاونان و کارشناسان بدنه سازمان در ابتدا مخالفت صریح خود را با آن اعلام کرده بودند.

اما در هفته های پایانی دولت، ناگهان همه با آن موافقت کرده اند.

همچنین بر اساس اسناد رسیده به سلامت نیوز اقتدار مدیرکل "دفتر زیستگاه ها و امور مناطق" در ابتدای امر مخالف پروژه فوق بوده که در نامه ای خطاب به حمید جلالوندی مدیركل دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده است. تعارض دیگر این طرح بند "د" ماده ۱۰ و بند "ج" ماده ۱۲ قانون شکار وصید است.

بر اساس این مواد قانونی هر گونه تخریب و تجاوز به مناطق حفاظت شده و پارک های ملی جرم محسوب می شود که در موافقت کلانتری با طرح فوق نادیده گرفته شده است. قطع درختان ارزشمند در گزارش اداره کل منابع طبیعی استان تهران بر قطع 17426 درختچه و بوته و 560 اصله درختان سوزنی برگ موجود با سن بالا و ارزش اکولوژیکی زیاد که امکان جابه جایی آنها وجود ندارد تاکید شده در مسیر اجرای پروژه قطع خواهد شد.

محیط زیست در نامه موافقت گفته که جابه جا شوند اما منابع طبیعی در نامه دیگری گفته که درختان سن بالایی دارند و امکان جابه جایی آنها وجود ندارد. ایرادات طرح در نامه معاونت محیط طبیعی وتنوع زیستی در بخشی از نامه کیومرث کلانتری معاونت محیط طبیعی وتنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست خطاب به معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس آمده است:« بر اساس نقشه ارائه شده در گزارش ارزیابی اثرات زیست محیطی قطار شهری پردیس-تهران به این معاونت، بخشی از مسیر در تداخل با منطقه حفاظت شده جاجرود و پارک ملی خجیر می باشد.

با توجه به بررسی های صورت گرفته طول مسیر 25 کیلومتر و از پایانه اتوبوسرانی شرق تهران شروع شده و 4.3 کیلومتر آن با پارک ملی خجیر تداخل دارد که به غیر از 200 متر از مسافت تداخلی با پارک ملی خجیر که به صورت روباز اجرا می گردد مابقی به صورت زیرزمینی خواهد بود.

لازم به ذکر است در عرصه 200 متری مذکور، به دلیل ورود TBM ، محل استقرار عوامل اجرایی پروژه نیز در این محل تعیین شده است که استقرار به صورت موقت بوده و پس از اتمام عملیات اجرایی، کمپ های موجود از منطقه خارج خواهند گردید. لذا خواهشمند است با توجه به موارد مطروحه دستور فرمایند امکان اجرای طرح با توجه به تداخل با پارک ملی خجیر مورد بررسی حقوقی قرار گرفته و نظرات به این معاونت اعلام کردد.»

مخالفت صریح دفتر زیستگاه هاوامور مناطق بر اساس اسنادی که به سلامت نیوز رسیده مخالفت صریح رضا اقتدار مدیرکل دفتر زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست با این پروژه در نامه های موجود اعلام شده است.

آنجا که اقتدار خطاب به حمید جلالوندی مدیرکل دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان می نویسد:« در خصوص پروژه قطار برقی تهران-پردیس به استحضار می رساند با توجه به پیگیری به عمل آمده از طریق اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران مسیر مورد طراحی از داخل زیستگاه های حساس و حفاظتی منطقه حفاظت شده و رودخانه حفاظت شده جاجرود و پارک ملی خجیر عبور می نماید که به استناد قوانین و مقررات، مسیر مورد طراحی مورد تایید این دفتر نمی باشد.»

تعارض ها و مشکلات طرح خطاب به کمیته ارزیابی سازمان در نامه دیگری که خطاب به جلالوندی مدیرکل دفتر ارزیابی اثرات زیست محیطی سازمان حفاظت محیط زیست نوشته شده موارد متعددی از تعارض های قانونی و مشکلات محیط زیستی طرح، آمده است. در بخشی از این نامه می خوانیم:« ضمن ارسال نامه شماره 35512/99/ص/608 مورخ 2/6/99 "شركت عمران شهر جدید پردیس" در خصوص مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی پروژه قطار برقی تهران- پردیس منضم به یك نسخه فایل الكترونیكی مطالعات مذكور، خواهشمند است دستور فرمایند با توجه به مصوبات كمیته ارزیابی اثرات محیط زیستی مورخ 4/8/99(تصویر پیوست) و مد نظر قرار دادن موارد مشروحه ذیل، موضوع، بررسی و نتایج را به این اداره كل اعلام کنند.

در بخش دیگری از این نامه آمده است:« به لحاظ مكان یابی صرفاً یك مسیر معرفی گردیده كه از لحاظ ضوابط وفق ماده 8 آیین نامه اجرایی "قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست"، اجرای پروژه به هر روشی با توجه به تغییر اكوسیستم و تخریبات پروژه ممنوع می باشد».

در ادامه این نامه درباره موارد مرتبط با مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی بر ضرورت هایی تاکید شده :

« - لزوم ارائه نظریه دستگاه متولی (شركت آب منطقه ای تهران) در خصوص بستر و حریم آبراهه های موجود در محدوده پروژه اعم از محدوده بلافصل و اثرات مستقیم وغیر مستقیم و بلامانع بودن پروژه

- عدم هرگونه تداخل با بستر رودخانه جاجرود در محل پل و ممنوعیت آن.

- ضرورت ارائه اطلاعات رقومی مرتبط با پروژه اعم از مسیر، تونل ها، تونل های احتیاطی، كارگاه ها، پل، بخش های رو زمینی و ...

- انجام مطالعات ویژه در خصوص منابع آب های زیرزمینی و چشمه های موجود. - انجام ارزیابی توان اكولوژیك منطقه و مطالعات دقیق تر و تكمیلی تبعات اجتماعی پروژه.

- ارائه تمهیدات دقیق عملیاتی در ارتباط با مدیریت نخاله های عمرانی، پسماندها، خاك های برداشتی و گل های حفاری، تصفیه و استاندارد نمودن فاضلاب های ناشی از عملیات حفاری در زمان ساخت و فاضلاب انسانی در زمان ساخت و بهره برداری.

- بازنگری بخش بیولوژیكی پروژه از جمله منطقه حفاظت شده، پارك ملی، حیات وحش منطقه و پوشش گیاهی با ارائه نقشه پراكنش و برنامه های مدیریتی ویژه، با توجه به تداخل مسیر با "منطقه حفاظت شده جاجرود" و "پارك ملی خجیر". - بررسی و بازنگری روش ارزیابی اثرات محیط زیستی پروژه با توجه به خطی بودن آن.

- مشخص نمودن وضعیت حقوقی ترمینال شرق تهران به عنوان نقطه آغازین پروژه و تعبیه ایستگاه در این محل. - انجام استعلام در خصوص وضعیت اراضی پروژه از دستگاه های مرتبط از جمله اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری استان و ارائه پاسخ مستند.

- انجام استعلام در خصوص راه های دسترسی پروژه از مراجع و دستگاه های متولی از جمله شورای ترافیك و اداره كل حمل و نقل و راهداری استان و ارائه پاسخ مستند.

-بررسی سایر گزینه های قابل اجرا جهت اجرای پروژه از جمله منوریل با توجه به اینكه هدف، طرح اتصال خط ارتباطی تهران تا پردیس می باشد و ایستگاه نهایی آن در فاز 4 پردیس واقع شده و شامل شهرهای دیگر نمی شود.»

در بخشی از این نامه مهم درباره بررسی گزینه های متعدد مکانی تاکید کرده است:« یكی از موارد مرتبط با ارزیابی اثرات محیط زیستی، بررسی گزینه های متعدد مكانی علاوه بر گزینه اجرا و عدم اجرا می باشد تا بتوان به گزینه اصلح رسید؛ لذا دلایل قابل استناد در زمینه انتخاب تك گزینه مد نظر، ارائه شود.»

در انتهای این نامه نیز با تاکید بر نگاه عمیق تر به مسائل محیط زیست آمده است:« به طور كلی مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی می بایست با نگاه عمیق تر به مسائل محیط زیست و شاخص های مربوطه، مورد بازنگری قرار گرفته و به همراه برنامه مدیریت و پایش عملیاتی، دقیق و مرتبط با نوع پروژه، اثرات آن و حساسیت منطقه ارائه گردد.

ضمناً درج انجام نمونه برداری از آب رودخانه جاجرود در زمان ساخت برای سنجش سیلیس، سولفات، فسفات و ... علاوه بر پارامترهای متداول و سمی در برنامه پایش، الزامی می باشد. ضروری است محدوده های مطالعاتی اعم از محدوده بلافصل، مستقیم و غیرمستقیم بر اساس مراجع علمی ارزیابی مشخص و ارائه گردد.» ایرادهای اعلام شده به معاون محیط طبیعی اما نقدها و ایرادهایی که در نامه های اداری خطاب به معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست درباره این طرح اعلام شده قابل توجه است. در این نامه آمده است :

《 - به لحاظ مكان یابی صرفاً یك مسیر برای اجرای پروژه معرفی گردیده كه مسیر مذکور به استناد مواد 8 و 11آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، اجرای پروژه به هر روشی با توجه به تغییر اكوسیستم و تخریب محیط زیست ممنوع می باشد. لذا مسیر مغایرت قانونی داشته و در قانون استثنایی به لحاظ عبور به صورت تونل و یا روش دیگری تعیین نشده است. بدیهی است در صورتی که مسیرهای دیگری خارج از پارک ملی و با کمترین تداخل با منطقه حفاظت شده پیشنهاد گردد موضوع با توجه به اهداف محیط زیستی چنین پروژه هایی و همچنین مباحث ترافیک و حمل و نقل با دیدگاه مساعدت در چارچوب ضوابط قابل بررسی خواهد بود. ضمناً مسیر پروژه از سوی دفتر مدیریت زیستگاه ها و امور مناطق سازمان متبوع نیز طی نامه شماره 30714/430/99 مورخ 21/8/99 مورد تائید قرار نگرفته است.

- درخصوص مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی نیز لازم به توضیح است بسیاری از مشکلات و ابهامات مطرح شده در کمیته ارزیابی استان همچنان پابرجا و رفع نگردیده از آن جمله می توان به مباحث حقوقی نقطه آغازین پروژه یعنی پایانه شرق تهران اشاره نمود که با عنایت به اقدامات حقوقی گذشته از سوی این اداره کل و همچنین عدم ارائه هرگونه مستندات مرتبط با اراضی و سایر ارگان های ذیربط از جمله شهرداری منطقه 13، مشخص نمودن وضعیت حقوقی ترمینال شرق تهران ضرورت دارد.

- بر اساس گزارش، بخشی از مسیر بر روی زمین خواهد بود لذا می بایست اطلاعات محل ایستگاه ها، کارگاه ها، نواحی که بالاجبار اقدام به قطع درختان خواهد شد و پل مربوط به گذر از رودخانه حفاظت شده جاجرود ارائه گردد که تاکنون از سوی مجری علی رغم نامه های رسمی ارائه نشده است.

- ضروری است موارد مطرح شده در نامه جدید شرکت آب منطقه ای تهران به شماره 411/8364/99ص/08 مورخ 02/12/99 (تصویر پیوست) انجام و مستندات مربوطه ارائه شود. همچنین طبق نظر نماینده شرکت آب منطقه ای تهران هرگونه تداخل با بستر رودخانه جاجرود در محل پل ممنوع می باشد که این موضوع نیز می بایست مد نظر قرار گیرد

 - در مصوبات جلسه ارزیابی مقرر گردید مطالعات منابع آب های زیرزمینی و چشمه ها با عنایت به اثرات اینگونه پروژه ها بر منابع آبهای زیرزمینی، همچنین ارزیابی توان اکولوژیک با توجه به عبور مسیر از منطقه حفاظت شده جاجرود و پارک ملی خجیر، انجام شود که این مهم نیز انجام نگردیده است.

- با توجه به حجم خاکبرداری در اینگونه پروژه ها مدیریت نخاله های عمرانی و سایر پسماندها همچنین پساب های پروژه الزامی می باشد.

- روش ارزیابی در پروژه های خطی نمی تواند همانند پروژه های نقطه ای دیده شود، ضروری است در چنین پروژه ای از روش های ارزیابی متناسب با پروژه استفاده گردد. - به طور كلی مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی می بایست با نگاه عمیق تر به مسائل محیط زیست و شاخص های مربوطه مورد بازنگری قرار گرفته و به همراه برنامه مدیریت و پایش عملیاتی و اجرایی دقیق و مرتبط با نوع پروژه، اثرات آن و حساسیت منطقه ارائه گردد.

- ارائه مجوزهای دستگاه های مربوطه از جمله اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، شركت آزادراه تهران- پردیس، شركت عمران با راه آهن شهری تهران و حومه، شهرداری منطقه 13 و شهرداری منطقه 4 ضرورت دارد. و اما بعد ...

حال این پرسش مطرح است که چرا با وجود تمام این تعارض ها که در نامه های متعدد خطاب به مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست آمده و معاونان و مسوولان این سازمان که به صراحت با دلایل حقوقی و کارشناسی علت این مخالفت را تشریح کرده اند عیسی کلانتری رییس این سازمان با طرح متروی پردیس-تهران در قلی دو پارک ملی و منطقه حفاظت شده موافقت کرده است.

حال باید پرسید آیا دولت های مختلف که اغلب در آخرین هفته های کاری خود برای سهم دادن به برخی نزدیکان و سازمان ها و نهادهای دیگر با طرح های متعارض قانونی و ضد محیط زیستی موافقت می کنند، می توانند عوارض و پیامدهای این طرح ها را بر سرنوشت شهروندان و منافع ملی کنترل کنند؟ یا اینکه دولت ها عوض می شوند؛ مدیران جابه جا شده و می روند و پیامدهای مخاطره آمیز برای سرزمین و ساکنانش بر جا می ماند؟!

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha