سلامت نیوز:مرکز پایش و هشدار مخاطرات منابع طبیعی کشور روز گذشته با حضور مسئولان و اهالی رسانه به بهره‌برداری رسید. 83درصد مساحت ایران را منابع طبیعی تشکیل می‌دهد اما هر سال دامنه مخاطرات آن گستره فزون‌تری می‌یابد. نیاز به رصد آنلاین جنگل‌ها، آبخوان‌ها، مراتع، دشت‌ها، آب و هوا و مسیل‌ها در شرایطی احساس می‌شد که خطرات بسیاری طی سال‌های اخیر این منابع ارزشمند زیستی کشور را تهدید کرده است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،مرکز پایش و هشدار مخاطرات منابع طبیعی کشور که دیروز افتتاح شد، امکان پیش‌بینی و رصد لحظه‌ای آب و هوا، حریق‌ها، قاچاق چوب، رودخانه‌ها و فرسایش منابع طبیعی کشور را از طریق ماهواره‌ها فراهم می‌کند و گامی بزرگ برای رصد آنلاین عرصه‌های طبیعی کشور است. هدف از رونمایی و راه‌اندازی این مرکز، پایش مخاطرات منابع طبیعی از قبیل سیل، زمین لغزش، رانش زمین، پایش آب و هوا و گردوغبار و همچنین شدت بخشیدن به امر حفاظت در منابع طبیعی کشور است.

ایجاد سامانه‌هایی مانند سامانه جامع پاسخگویی به استعلامات، سامانه جامع حدنگاری و اراضی و به‌ویژه سامانه معادن و اتوماسیون ملی که در حال راه‌اندازی است از مهم‌ترین سامانه‌هایی هستند که با هدف تسهیل در خدمت‌رسانی به ارباب‌رجوع از سوی سازمان طراحی شده است. البته به بلوغ رسیدن این طرح‌ها نیازمند منابع قدرتمندی است که بتواند از داده‌های ما در برابر خطرات متعدد نظیر حملات سایبری محافظت کند.

هم‌اکنون حدود 30دوربین در گلوگاه‌های جنگلی که محل رخداد حریق و قاچاق چوب است نصب و راه‌اندازی شده و این سامانه به‌وسیله دوربین‌ها در تمامی استان‌ها و بلوک‌بندی‌های بحرانی راه‌اندازی و به مرور در حال نصب شدن است. همچنین این مرکز با نصب جی‌پی‌اس روی خودروهای گشت و مراقبت تحت رصد قرار گرفته و در مواقع لزوم به‌ویژه آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع، خودروها را به‌سوی محل رخداد حریق هدایت می‌کند.

رضا بیانی، قائم‌مقام معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها در گفت‌وگوی اختصاصی با همشهری درباره این مرکز گفت: نیاز به چنین مرکزی برای رصد منابع طبیعی کشور در شرایطی است که ما دیتابیس‌های متعددی داریم اما باید این منابع در جایی جمع‌آوری شود تا بتوان روی آن تحلیل و تصمیم‌گیری شود. سازمان جنگل‌ها بر اساس وظیفه ذاتی خود در حفظ و نگهداشت عرصه‌های طبیعی کشور، اطلاعاتی که از گذشته داشته و اطلاعاتی که هر روز و ساعت به‌دست می‌آورد را جمع‌آوری و در این مرکز بارگذاری کرده تا تحلیل اطلاعاتی نسبت به تغییرات اقلیمی، انسانی و زیستی را به لحظه ارائه کند و بتوانیم تصمیم دقیقی در موارد مختلف نگهداری و مخاطرات داشته باشیم.

به‌گفته بیانی، بهترین دستاورد این مرکز آنلاین در عرصه‌های جنگلی شکل می‌گیرد. سازمان جنگل‌ها از سال1338 برای تهیه نقشه‌های جنگل اقدامات خاصی انجام داد و پایگاه اطلاعاتی بسیار زیادی تولید کرده که با تصاویر ماهواره‌ای به روز همراه شده است تا نیاز مدیریت منابع طبیعی را رفع کند. یکی از مهم‌ترین نیازهایی که مرکز پایش و هشدار مخاطرات منابع طبیعی کشور به آن پاسخ می‌دهد، مدیریت عرصه‌های جنگلی است. طی سال‌های اخیر مجامع مختلف اعداد متنوعی از مساحت جنگل‌های کشور منتشر و اعلام کرده‌اند که به‌دلیل آتش، قاچاق چوب و ویلاسازی عرصه‌های جنگلی بسیار کمتر از عدد اعلامی نهادهای رسمی شده است.

قائم‌مقام معاون امور جنگل سازمان جنگل‌ها در این‌باره به همشهری می‌گوید: اطلاعات به روز مرکز تازه افتتاح شده بر مبنای نقشه با دقت 10متر، به دقت نشان می‌دهد که مساحت جنگل‌های کشور 14میلیون هکتار است و مساحت آن به اضافه بیشه‌زارها به 17میلیون هکتار می‌رسد. تحلیل نقشه‌های سال‌های مختلف و تطبیق آن با اطلاعات لحظه‌ای ماهواره‌ها ما را به چنین عددی رسانده و بر مبنای چنین وسعتی می‌توان تصمیمات نگهداری و حفاظتی را تعریف و اجرا کرد.

ابعاد فرسایش خاک کشور
دیروز در مراسم آغاز به‌کار مرکز پایش و هشدار مخاطرات منابع طبیعی، رئیس سازمان جنگل‌ها ‌پدیده فرسایش خاک در کشور را مسئله‌ای جدی توصیف کرد و افزود: سالانه به اندازه یک سد امیرکبیر، رسوبات داخل سد می‌آید. مسعود منصور با اشاره به تغییرات زیادی که منابع طبیعی کشور متحمل می‌شود، تغییر اقلیم را یکی از منابع تهدید زیربنایی برای کشور معرفی کرد. وی افزود: حریق و آفات و بیماری‌ها نیز مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم است که تحت‌تأثیر این پدیده
تشدید می‌شود. به‌گفته رئیس سازمان جنگل‌ها، کشور در بحران جدی فرسایش بادی و خاکی قرار دارد و با کمال تأسف بیش از ۱۵.۴تن در هکتار و در سال فرسایش بادی داریم.

وی افزود: این خاک غنی که حفاظت از آن مورد تأکید مقام معظم رهبری بود و ایشان فرمودند که خاک از آب هم مهم‌تر است، سالانه از دسترس خارج می‌شود و گاهی به‌صورت سیلاب زمینه تخریب اراضی و زیرساخت‌ها را فراهم می‌کند و مخازن سدها را پر می‌کند. منصور گفت: سالانه به اندازه سد امیرکبیر، رسوبات داخل سد می‌آیدو وقتی می‌گوییم آبخیزداری می‌تواند ۹تن در هکتار‌ را از فرسایش مهار کند، منظور آن است که این اقدام باعث جلوگیری از فرسایش می‌شود. وی با اشاره به این مراسم ‌، بیان کرد: مرکز پایش ما که در حال تکمیل‌شدن است با هدف حفاظت از آب، خاک و پوشش گیاهی راه‌اندازی شد. به کمک این مرکز جلوگیری از جرایم امکان‌پذیر می‌شود و این مرکز اقدامات فنی که در عرصه‌های طبیعی انجام می‌دهیم را پوشش خواهد داد.

افزایش نظارت‌های آنلاین
طی 2سال اخیر امکانات نظارت آنلاین منابع طبیعی کشور افزایش یافته است. پس از پایش جنگل‌های شمال کشور با پهپادها و تصویربرداری‌هایی که پاییز99 از سطوح جنگل‌های هیرکانی صورت گرفت، در مبادی ترددی نیز دوربین‌های نامحسوسی برای کنترل قاچاق چوب نصب شد. همچنین تصاویر ماهواره‌ای برای رصد آتش‌های افتاده به جان درختان و مراتع به‌کار گرفته شد. تجهیز 8استان زاگرسی به سامانه بی‌سیم دیجیتال نیز امکان دیگری بود که حضور جنگلبانان و خودروهای آنان را قابل رهیابی و نظارت می‌کرد.

گام دیگر انتشار نقشه پیش‌بینی حریق جنگلی در استان‌های زاگرسی بود که تا 70درصد بر حریق‌های صورت گرفته تطبیق داشت و توانست دقت اقدامات حفاظتی را در بلوط‌زارها افزایش دهد. این اطلاعات و دیتابیس‌ها همه در مرکز پایش و هشدار مخاطرات منابع طبیعی کشور جمع‌آوری شده است. همچنین امکان هشدار سیل، ریزگرد، فرونشست، حریق احتمالی و قاچاق چوب در منابع طبیعی کشور فراهم شده تا نظارت بر عرصه‌های طبیعی ایران به روزتر از گذشته شود.‌