مطالبه گری اجتماعی چیست و برای احقاق حقوق شهروندی چه باید کرد؟

انسان به عنوان موجودی اجتماعی که در جامعه ای متشکل از افراد و نهاد های مختلف زندگی می کند، دارای وظایف و حقوق اجتماعی و شهروندی بسیاری است. یکی از مشکلاتی که به رشد و تشکیل حکومت های مستبد و سلطه گر منجر می شود، فقدان انتقاد پذیری توسط این نظام ها و نبود روحیه مطالبه گری و گفتگو و مسئولیت پذیری از سوی افراد جامعه می باشد.

یکی از راه های دستیابی به خواسته ها و حقوق محقق نشده، بیان و پیگیری آن ها در قالب مطالبه گری اجتماعی است.

مطالبه گری اجتماعی راهیست برای تحقق حقوق شهروندی انسان ساکن در اجتماع و کمک به گسترش عدالت و ایجاد بستر های مناسب، برای داشتن زندگی بهتر و جامعه ای آرمانی. چرا که بر اساس روایات و آموزه ها و مبانی دینی، انسان در برابر سرنوشت خود و هم نوع خود و بهبود شرایط زندگی، مسئول است.

مطالبه گری اجتماعی ابعاد مختلفی را از جمله سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و یا اقتصادی در برمیگیرد. همانطور که از نام آن مشخص است، مطالبه گری در این راستا، به این معناست که افراد جامعه، متحد باهم درتعاملی مثبت و سازنده، خواسته ها و مطالبات منطقی و واقعی خود را به سازمان های مجری و مسئول نظام، در چهارچوب گفتگو، انتقال داده و سعی در احقاق حقوق خود می کنند. البته برای انسجام و سهولت دستیابی به یک نتیجه مطلوب، این امر با تشکیل انجمن ها، تشکل ها و یا نهاد ها و سازمان های مردمی صورت میگیرد. چرا که مطالبه گری به شکل اجتماعی قدرتمند تر و دارای نتیجه ثمربخش تری نسبت به مطالبه گری فردی می باشد.

جامعه مطالبه گر از انفعال و انزوا و سیطره پذیری دور بوده و در حل مسائل و مشکلات اجتماعی پیش قدم می باشد. البته مطالبه گری اجتماعی را با رفتار های هنجار شکنانه و خشونت آمیز اعتراضی و دشمنی نباید اشتباه گرفت. بلکه این روش احقاق حقوق، راهی هوشمندانه و منطقی در سایه گفتگو و انتقاد و ارائه پیشنهادات سودمند برای اصلاح قوانین و حل مسائل در حوزه های مختلف است. شهروند مطالبه گر نیز در کنار داشتن روحیه مسئولیت پذیری و پیگیری، باید برای ارائه طرح ها و برنامه های پخته و موثر برای تمام جامعه، دست از مطالعه و اندیشیدن و جستجو بر ندارد.

مددکاری اجتماعی با مطالبه گری اجتماعی چه تفاوتی دارد؟

یکی از مهمترین منابع اجتماعی جهت حل مشکلات پیچیده ای که گریبانگیر افراد و گروه های مختلف جامعه است، مددکاران اجتماعی‌ و مددکاران اجتماعی می باشد. مددکاران اجتماعی نقش بسزایی در ارائه راه حل ها و پیشنهادات سازنده به مسئولین ذیربط ایفا میکند. چرا که اصناف مددکاری اجتماعی ایران بطور کلی از تخصصی ترین اصناف در خصوص مطالبه گری اجتماعی و تحقق حقوق افراد جامعه می باشند. بنابراین مطالبه گری در مددکاری اجتماعی و در جوهره اصلی آن وجود دارد. در واقع مددکاری اجتماعی بیان دیگری از مطالبه گری اجتماعی است.

اصول و نکات قابل توجه در مطالبه گری به صورت جمعی

همانند سایر امور، مطالبه گری نیز برای تاثیرگذاری بیشتر و بهتر، از اصول و نکاتی پیروی می کند. الزامات، اصول و مبانی مطالبه گری اجتماعی که توجه به آن ها ضروریست، عبارتند از:

• بیان خواسته ها و مطالبات در ساختار اجتماعی و سازماندهی شده نه فردی و جداگانه.
• داشتن روحیه همکاری و مشارکت، تحرک و پویایی و احترام به نظرات مختلف.
• داشتن تعهد و مسئولیت در قبال مطالبات.
• داشتن روحیه صبر و بردباری و اختصاص زمان مناسب برای رسیدن به خواسته ها در طولانی مدت.
• صرف هزینه های مختلف اعم از مالی، زمانی و یا حتی جانی و از خودگذشتگی برای تحقق خواسته های به حق و منصفانه.
• و...

نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا؛ مدیر و موسس مجموعه رسانه های مددکاری اجتماعی ایرانیان