آمارها وحشتناک است، 300هزار تصادف سالانه، 17هزار مرگ و 60هزار معلولیت. 22درصد فوتی‌ها 21 تا 30ساله هستند و معلولان این تصادفات هم به‌دلیل ضایعات شدید نخاعی و مغزی علاوه بر تحمیل هزینه‌های کلان به نظام سلامت و وابستگی به خدمات درمانی و توانبخشی، از چرخه نیروی مولد کشور هم خارج می‌شوند! تا همین یک‌سال پیش آمار معلولیت ناشی از سوانح رانندگی و تصادفات جاده‌ای حدود 44هزار نفر اعلام می‌شد، اما حالا به‌گفته رئیس پلیس راه کشور این عدد به 60هزار نفر رسیده.

هر نیم ساعت یک مرگ بر اثر تصادف/معلولیت 60 هزار نفر بر اثر تصادف

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،در ۸‌ماه امسال هم ۱۰‌هزار و ۲۴۵‌نفر به‌دلیل تصادفات در جاده‌ها جان خود را از دست داده‌اند که نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته ۱۵‌درصد افزایش داشته اما به‌گفته کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا با این روند تا پایان سال باید انتظار رسیدن به تلفات جاده‌ای 20هزار مرگ را هم داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۵۱‌درصد از تصادفات در دم فوتی دارند، ۴۳‌درصد در بیمارستان‌ها جان خود را از دست می‌دهند و ۶‌درصد تصادفات هم حین انتقال منجر به فوت می‌شوند که می‌تواند ناشی از نبود بالگرد و آمبولانس یا دوربودن مراکز درمانی باشد.

این در حالی است که بیش از ۹۰‌درصد حمل‌ونقل ایران، جاده‌محور است و این عدد در دنیا، کمتر از ۵۰‌درصد گزارش می‌شود و بیشتر حمل‌ونقل عمومی دیگر کشورها، به‌صورت ریلی صورت می‌گیرد. کارشناسان 3عامل انسانی، راه و خودرو را منجر به تصادفات جاده‌ای و فوتی‌ها می‌دانند که سهم عامل انسانی (بیش از 50درصد) بیشتر است و 82درصد تصادفات ناشی از این عامل را هم سرعت غیرمجاز و سبقت غیرمجاز، بی‌توجهی به جلو و خواب‌آلودگی رانندگان تشکیل می‌دهد.

اما تولید بی‌رویه خودرو، ناایمنی وسایل نقلیه و خارج‌نشدن خودروهای فرسوده از چرخه حمل‌ونقل هم عوامل دیگر این حوادث عنوان می‌شوند. این نکته را کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا هم تأیید کرده و گفته: «خودروهای ناایمن پاشنه‌آشیل تصادفات هستند و 33درصد از کل وسایل نقلیه کشور در شرایط فرسودگی و اسقاطی قرار دارند.» حالا بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که مشکلات اقتصادی هم به این فاکتورها اضافه شده و صاحبان خودرو در تعویض قطعات فرسوده تعلل کنند که خود عاملی در بروز تصادفات جاده‌ای است.

تلفن همراه خطای رانندگی را افزایش داده


حسن مؤمنی، رئیس پلیس راه کشور گفته 65درصد جان‌باختگان تصادفات رانندگی در جاده‌ها 21 تا 60ساله هستند و از سال‌95 تا 1400 بیش از 2میلیون نفر به‌دلیل تصادفات خودرو آسیب دیده‌اند که ۳۹‌درصد آنها را روستاییان تشکیل می‌دهند. مؤمنی به افزایش تصادف ناشی از بی‌توجهی به جلو هم اشاره کرده و این عدد از 34درصد در سال‌98 اکنون به 41درصد رسیده که بخشی از آن به‌دلیل استفاده از تلفن همراه است: «علاوه بر خطای انسانی، بخشی از تصادفات هم به‌دلیل نقص راه و نقاط حادثه‌خیز در محورهای مواصلاتی است که در این زمینه نیاز است اعتبارات لازم برای اصلاح و بهسازی تأمین شود.»

هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا هم نبود تغییرات جدی در کیفیت و ایمنی خودروهای مونتاژ و تولید داخل را در افزایش فوتی‌های حوادث رانندگی مؤثر می‌داند و می‌گوید: «دولت و مجلس باید برنامه کوتاه‌مدت جدی اثربخش و پایدار در موضوع خودرو داشته باشند. در موضوع واردات نیز اگر بنا به واردات خودرو هندی است، همان پراید تولید شود بهتر است.»

به‌گفته این مسئول، مسئله مهم منجر به نگرانی این است که هنوز ۶۰درصد تصادفات در ۳۰کیلومتری شهرها اتفاق می‌افتد و ۳۳درصد تصادفات هم ناشی از واژگونی است که مهم‌ترین عامل آن خستگی و خواب‌آلودگی و بی‌توجهی به جلو است. همچنان ۲هزار و ۸۵۲نقطه حادثه‌خیز هم در کشور وجود دارد که برخی از آنها بسیار کشنده هستند. در شهرها هم هزار و ۹۳۸ نقطه ‌حادثه‌خیز وجود دارد و تا این لحظه هیچ اتفاقی در زمینه ایمن‌سازی جاده‌ها صورت نگرفته است.


دلایل افزایش تصادف و تلفات جاده‌ای


بعد از سال84 که اوج تلفات جاده‌ای حدود 28هزار نفر عنوان می‌شد، به دلایلی ازجمله شکل‌گیری کمیسیون ایمنی، حساسیت‌های اجتماعی و افزایش تجهیزات نظارتی مثل دوربین‌های کنترل سرعت در جاده‌ها این آمارها روند کاهشی به‌خود گرفت. آن‌هم درحالی‌که سفرها روند افزایشی داشت اما تلفات جاده‌ای به 15هزار رسید. حالا این آمارها افزایشی شده و علاوه بر عوامل قبلی، دلایل جدیدی هم می‌توان برای آن مطرح کرد.

اینها را جواد هدایتی، کارشناس حوزه ایمنی و حوادث رانندگی می‌گوید که خودش تا سال‌97 مسئولیت مدیرکل دفتر ایمنی و ترافیک سازمان راهداری را برعهده داشته است: «بحث ایمنی رابطه مستقیم با وضعیت اقتصادی دارد و زمانی که عموم جامعه شرایط مناسبی در این‌باره ندارند، به دلایل مختلف در ایمنی اثرگذار خواهد بود. در بحث تلفات جاده‌ای، مهم‌ترین مسئله عامل انسانی است.

راننده و کسی که مدیریت حمل‌ونقل را انجام می‌دهد، زمانی که در پشت فرمان قرار می‌گیرد، ممکن است تصمیم بگیرد به‌دلیل مشکلات معیشتی حتی تعویض لاستیک خودرو که اکنون به 5میلیون تومان هم رسیده را هم اولویت چندم خود قرار دهد و تا جایی که امکان دارد از لاستیک ناایمن استفاده کند. این مسئله درباره دیگر قطعات یدکی هم صدق می‌کند و ایمنی اولویت درجه چندم رانندگان شده است.»


به‌گفته هدایتی، اتمسفر ایمنی ترکیبی از موضوعات اجتماعی، اقتصادی و روانی است و به همین دلیل اگر رانندگان ذهن درگیر با مسائل متعدد داشته باشند، به‌دلیل کاهش تمرکز در رانندگی، احتمال بروز حادثه افزایش پیدا می‌کند. او همچنین به نقش حاکمیتی در افزایش تصادفات هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «ساختار مناسبی در این حوزه برای مدیریت ایمنی وجود ندارد.

طی 10سالی که کاهش تلفات وجود داشت، ساختاری در اوج تلفات شکل گرفت اما بعد از این مدت کارکرد آن تمام شد و باید به سطح بالاتر ارتقا پیدا می‌کرد. نسخه سازمان ملل برای کشورهای در حال توسعه در این‌باره ایجاد نهاد راهبر است. چون ایمنی یک موضوع بین‌بخشی است، باید یک رهبر برای حوزه ایمنی وجود داشته باشد که اقتدار، بودجه، برنامه و... را در اختیار داشته باشد و براساس تحلیل نتایج داده‌محور حرکت کند.»


به‌گفته این کارشناس، نهاد راهبر در ایمنی در کشور ما وجود ندارد و حالا با توجه به اینکه ساختار قبلی تمام ظرفیتش را طی یک دهه برای کاهش تلفات انجام داده، دیگر ارتقای ساختاری به لحاظ حکمرانی و نهاد مدیریتی به‌عنوان نهاد راهبر در ایمنی وجود ندارد.»نکته مهم دیگر به اعتقاد هدایتی اعمال‌نشدن قانون و مقررات به‌عنوان یکی از ابزارهای کارآمد در حوزه ایمنی است: «مشابه همه دنیا مهم‌ترین عامل بازدارنده در رفتارهای خطرساز، ترس از اعمال قانون و هزینه‌های پیامد آن است، ولی این ساختار در کشور ما به خوبی اجرا نمی‌شود.

این مسئله از دنده عقب رفتن خودروها در بزرگراه‌ها، مخدوش‌شدن پلاک‌ها، ترددهای غیرقانونی موتورسواران و... به خوبی مشخص است. این رفتارها احتمال تصادفات و تلفات را افزایش می‌دهد. به همین دلیل به جز بحث ایمنی خودرو و تأمین بودجه و اعتبار برای بهسازی راه‌های خطرناک، اعمال قانون هم نقش محوری دارد. اهمیت این مسئله در این است که حتی در راه بد هم راننده خوب می‌تواند با کمترین آسیب تردد کند.» هدایتی سیکل معیوب این شرایط را اینطور توضیح می‌دهد که با این میزان از دوربین‌های کنترل سرعت و جریمه رانندگان خاطی، اما هیچ اجبار و الزامی قانونی برای پرداخت جریمه‌ها ندارد تا زمانی که فرد بخواهد خودروی خود را بفروشد یا وسیله نقلیه از سوی پلیس توقیف شود.


چرا جوان‌ها بیشتر تصادف می‌کنند؟


ضرر هر فوت ناشی از تصادف به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم حدود ۸میلیارد تومان است، اما معلولیت ناشی از حوادث جاده‌ای هم هزینه‌های کلانی را به نظام سلامت کشور وارد می‌کند. هزینه سرباری این افراد با توجه به دریافت خدمات درمانی، بهداشتی، ازکارافتادگی، لوازم بهداشتی مصرفی و حمل‌ونقل، سالانه ده‌ها میلیون تومان است اما نمی‌توان عدد دقیقی با توجه به تورم موجود برای آن عنوان کرد.

سیدمنصور رایگانی، رئیس انجمن طب فیزیکی با تأیید این مطلب به همشهری می‌گوید: «در حوادث جاده‌ای ضایعات نخاعی و مغزی منجر به بروز ناتوانی و معلولیت در فرد می‌شود که هر میزان این حوادث شدیدتر باشد، فرد بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرد. این در حالی است که معلولیت ناشی از حوادث جاده‌ای، فرد را به خدمات درمانی و توانبخشی وابسته می‌کند که بسیار پرهزینه و زمان‌بر است.»

رایگانی در پاسخ به این سؤال که چرا جمعیت جوان بیشتر در معرض چنین حوادثی قرار دارند، بیان می‌کند: «این مسئله از دیدگاه اجتماعی، روانشناسی و... قابل بررسی است اما از نظر آماری جوان‌ها انگیزه و فعالیت فیزیکی بیشتری دارند و در معرض آسیب‌های بیشتری قرار می‌گیرند. مخصوصا راکبان موتورسیکلت که بدون حفاظ رانندگی می‌کنند و آن دسته از رانندگانی که وسایل نقلیه‌شان استاندارد نیست و حتی کیسه هوا هم ندارد. مضاف بر اینکه در این سنین، برخی ناهنجاری‌های اجتماعی هم می‌تواند وجود داشته باشد، ازجمله اینکه برخی رانندگان به‌دنبال مصرف مواد غیرمجاز قدرت کنترل در رانندگی را از دست می‌دهند و دچار حادثه می‌شوند.»


هر نیم ساعت یک مرگ بر اثر تصادف


ایران در میان کشورهای جهان رتبه 65حوادث جاده‌ای را دارد و آمارهای منتشرشده سازمان پزشکی قانونی در سال گذشته نشان می‌دهد که هر نیم ساعت یک نفر جان خود را به‌دلیل حوادث جاده‌ای از دست می‌دهد و سیستان و بلوچستان، سمنان، مرکزی، کرمان، خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان شمالی، فارس، بوشهر و زنجان 10استان با بیشترین تلفات جاده‌ای به نسبت جمعیت هستند.

این در حالی است که طی سال‌های 99 تا 1400به‌دلیل پاندمی کووید-19، کاهش سفرهای جاده‌ای منجر به کاهش تلفات این حوادث شده بود اما پس از فروکش کردن بیماری، سفرهای جاده‌ای دوباره به اوج خود بازگشت و حالا با رشد تصادف‌ها در 8ماه امسال، مسئولان نگران رکوردزدن تعداد این تلفات در نوروز سال ۱۴۰۲ هستند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha