به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،کارشناسان معتقدند هرچند پشت‌سرگذاشتن بحران گاز در زمستان امسال بدون قطع گاز خانگی یک موفقیت است. به گفته کارشناسان سرمایه‌گذاری، انتقال تکنولوژی نوین از ضروریاتی به شمار می‌آید که در صورت فقدان آن سال‌های بحرانی‌تری را پیش روی خود خواهیم داشت.
سوء مدیریت گازی
مرتضی بهروزی فر، کارشناس انرژی، در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: ایران دارای جایگاه سومین تولید گاز و دومین کشور دارای ذخایر گازی در جهان را داراست در حالی که دارای منابع گازی فراوانی است اما به دلایل مختلف از جمله تحریم امکان بهره‌برداری از تمام توانایی‌های خود را ندارد این درحالی است که قطر با 77 میلیون تن ظرفیت تولید گاز قصد افزایش این میزان به حدود 130 میلیون تن را دارد اما ایران به دلیل تحریم‌ها ظرفیت تولید پایین‌تری را دارد که این امر پیامدهای منفی بسیاری را برای ما دنبال خواهد داشت از سوی دیگر کاهش ظرفیت برداشت ایران از ذخایر مشترک با قطر علاوه بر متضرر شدن ما باعث انتقال سیال منابع نفت و گاز مشترک به سمت مقابل یعنی کشور قطر خواهد شد. او ادامه داد: سرمایه‌گذاری و نبود فناوری مناسب از جمله مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم و به همین دلیل قادر به افزایش تولید و بهره‌گیری از فرصت‌های پیش آمده مانند جنگ روسیه و اوکراین و نیاز اروپا نیستیم.
از سوی دیگر امکان استفاده از سرمایه‌گذاری‌های خارجی را نداریم که در صورت رفع آن شاهد انتقال تکنولوژی در صنعت نفت و گاز و درآمدزایی مطلوبی حاصل از آن بودیم اما در حال حاضر به دلیل از دست دادن فرصت‌ها امکان جذب سرمایه و فناوری‌های نوین را از دست داده و مصرف داخلی نیز افزایش چشمگیری یافته است. این کارشناس انرژی ادامه داد: چنانچه مشکلات مربوط به صنعت گاز مانند رشد سرمایه‌گذاری حل نشود، دامنه این معضل به دیگر بخش‌های انرژی نیز سرایت خواهد کرد و در سال‌های آینده وضعیتی دشوارتر از سالجاری خواهیم داشت.
جمع‌آوری گازهای فلر؛ روزنه امید
او اضافه کرد: اجرای طرح جمع‌آوری گازهای فلر روزنه امیدی برای بهبود ایجاد کرده است، چراکه با جمع آوری گازهای فلر در مرحله نخست و ممانعت از سوزاندن گازهای فلر مانع از آلودگی‌های زیست محیطی در کشور ناشی از انتشار مقدار زیاد گوگرد متصاعد شده از فرآیند سوخته شدن آن‌ها در کشورو باران‌های اسیدی متعاقب آن می‌شویم هرچند تکنولوژی ایران در این زمینه قابل مقایسه با دیگر کشورهای پیشرفته نیست اما برداشتن گام‌های در این خصوص امیدوارکننده است، چراکه این گاز در واقع همان گازی است که تصفیه و وارد شبکه خطوط لوله می‌شود و اگر اقدامات مفید دیگری همراه با سرمایه‌گذاری و تامین تکنولوژی دراین زمینه صورت گیرد می‌توانیم به رفع مشکلات کشور در حوزه ناترازی گاز امیدوار باشیم.
بهروزی‌فر معتقد است: با وجود چالش‌های فراوان در حوزه گاز اما با قطع گازِ خانگی مواجه نشدیم . کشور نیاز به برنامه‌ریزی در حوزه افزایش تولید، بهینه‌سازی مصرف و اجرای پروژه‌های ذخیره‌سازی زیرزمینی دارد تا در پیک مصرف مشکل را حل کند بنابراین باید این مشکلات را حل کنیم و وقت زیادی هم نداریم زیرا زمستان سال بعد حتما سخت‌تر از امسال خواهد بود.
سایه تحریم را از کشور حذف کنیم
او بیان کرد: به نظر می‌رسد تنها راه و اولین قدم حل مشکل برجام و بعد تعامل با دنیاست و باید بتوانیم سایه تحریم را از اقتصاد کشور حذف کنیم و تا این مشکلات رفع نشود اتفاق قابل ملاحظه‌ای رخ نخواهد داد که امیدوار باشیم برای سال‌های بعد مشکلات کمتر شود و بتوانیم وارد بازارهای جهانی گاز شویم. این کارشناس حوزه انرژی بیان داشت: اکنون حجمی از گاز را به عراق و ترکیه صادر می‌کنیم اما اگر روند تولید و مصرف به شکل امروز ادامه داشته باشد مسلما یک واردکننده خواهیم بود اما اگر حتی نیاز به واردات داشته و پول نداشته باشیم امکان واردات هم نخواهیم داشت بنابراین اگر مسائل‌مان با دنیا حل نشود و نتوانیم نفت را بفروشیم پولی نداریم که گاز را وارد کنیم و صرف اینکه بخواهیم واردات هم داشته باشیم این امکان را نداریم چراکه درآمد نفتی نداریم. بر اساس این گزارش، نزدیک به 240 میلیارد دلار سرمایه نیاز است تا ایران در هشت سال آینده تبدیل به واردکننده گاز نشود و این واقعیت بغرنجی است که جواد اوجی، وزیر نفت هم به آن اشاره کرده است از سوی دیگر مالک بزرگ‌ترین میدان گازی جهان حالا در روزگار سخت تحریم و در غیاب سرمایه‌گذاری و تکنولوژی روز دنیا به زحمت می‌تواند نیاز گازی بازار داخلی خود را تأمین کند.
کاهش روزانه 28 میلیون مترمکعب گاز در میدان پارس جنوبی
این گزارش می‌افزاید: پارس جنوبی که یکی از بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است نتوانسته است مانع کسری گاز در ایران شود و ایران از بزرگ‌ترین میدان گازی جهان چیزی حدود 700 میلیون مترمکعب گاز برداشت می‌کند و این رقم کمتر از نیاز بازار داخلی است و البته نیازی که البته سال به سال تشدید می‌شود به طوری که در سال 99 وزارت نفت کسری گاز فصول سرد را حدود 150 تا 160 میلیون مترمکعب برآورد کرد که در سال 1400 به حدود 200 میلیون مترمکعب رسید و حالا کسری گاز فصول سرد سالجاری بین 230 تا 250 میلیون مترمکعب تخمین زده می‌شود.
این درحالی است که جواد اوجی، وزیر نفت سال گذشته درباره علت کسری گاز به رشد 10درصدی مصرف و عقب‌ماندگی تولید از مصرف اشاره کرده بود و امسال هم کسری گاز تصاعدی بوده و بنا بر اعلام جلال نورموسوی، مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز ایران، روزانه 250 میلیون مترمکعب کسری گاز در کشور وجود دارد. 37 درصد از متوسط سالانه گاز کشور در بخش خانگی و تجاری، 33 درصد نیروگاهی و 30 درصد باقی‌مانده در بخش صنایع و حمل‌ونقل مصرف می‌شود.
براساس آمار، از 33 درصد گاز کشور که به مصرف بخش نیروگاهی می‌رسد، 84 درصد برق کشور را تولید می‌کند و این به آن معناست که نه‌تنها گاز مهم‌ترین تأمین‌کننده انرژی در ایران است، بلکه برای تولید برق هم وابستگی بسیار زیادی به آن وجود دارد و کمبود گاز می‌تواند منجر به کمبود برق شود که در این میان دولت برای قطع‌نشدن گاز خانگی ناچار شده است گاز صنایع را سهمیه‌بندی کند و به همین دلیل صنایع مجبور شده‌اند به جای گاز از مازوت آلاینده استفاده کنند و در مواقعی آلودگی هوا در ایران رکوردهای جهانی را شکسته است البته ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود و تولید گاز نه‌تنها از مصرف عقب مانده است، بلکه برای نگهداشت سطح فعلی تولید نیاز به سرمایه‌گذاری کلانی است.
هشدار رسمی برای گاز
هاشم اورعی، کارشناس انرژی و استاد دانشگاه شریف، در این خصوص معتقد است: فقط در پارس جنوبی روزانه 28 میلیون مترمکعب کاهش تولید داریم و در سال 1410 ناترازی روزانه 400 میلیون مترمکعب خواهد بود؛ یعنی بیش از 50 درصد کل مصرف امروزمان کسری خواهیم داشت. به گفته این استاد دانشگاه، پیش از این در پژوهشی که 13 سال پیش انجام شده بود، وضع کنونی به روشنی ترسیم شده بود ولی به آن توجهی نشد. اورعی توضیح می‌دهد: طبق یک بررسی در سال 88 هشدار داده شده بود که از سال 1400 به بعد به ناترازی فزاینده می‌رسیم و اکنون بعد از 13 سال نه در وزارت نیرو و نفت بلکه در مجلس به‌تازگی به این موضوع پرداخته می‌شود.
نیاز 240 میلیارد دلاری صنعت گاز به سرمایه
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران گفت: صنعت گاز ایران برای حفظ میزان فعلی تولید گاز در کوتاه‌مدت به حدود 50 میلیارد دلار، در میان‌مدت به 90 تا 120 میلیارد دلار و در بلندمدت به حدود 200 میلیارد دلار سرمایه نیاز دار و نکته‌ای که حالا جواد اوجی، وزیر نفت هم به آن اشاره کرده توجه به بررسی‌ها در هشت سال آینده در چهار شرکت اصلی برای تکمیل پروژه‌ها به 240 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
او افزود: اگر در این صنعت سرمایه‌گذاری تداوم نداشته باشد در آینده باید شاهد واردات گاز و فرآورده‌های نفتی به کشور باشیم و تصمیم کلیدی می‌تواند به ما در مدیریت مصرف در فصل سرما کمک کند. در 16 ماه اخیر من و همکارانم تلاش کردیم از حداکثر توان سرمایه داخلی برای تأمین منابع مالی صنعت نفت استفاده کنیم و تا به امروز بیش از 20 میلیارد دلار قرارداد و 80 میلیارد دلار تفاهم‌نامه با شرکت‌های داخلی و خارجی سرمایه‌گذار و بانک‌ها همچون مشارکت‌نامه توسعه یکپارچه میدان مشترک آزادگان امضا شده است.
او با اشاره به وجود 48 پروژه نیمه‌تمام در چهار شرکت اصلی وزارت نفت به ارزش 13 میلیارد دلار گفته است؛ خوشبختانه با رایزنی‌های پرشمار توانستیم یخ‌های موجود در روابط با کشورهای همسایه به‌ویژه ترکمنستان را آب کنیم. با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده موفق شدیم در همان ماه‌های نخست سوآپ گاز آغاز شود ضمن آنکه تاکنون توانسته‌ایم نیمی از بدهکاری گازی سنگین به ترکمنستان به یادگار مانده از دولت گذشته را پرداخت کنیم هرچند وزارت نفت مدعی است توانسته تا حدودی بخشی از سرمایه مورد نیاز صنعت نفت را تأمین کند.
نظر شما