به گزارش سلامت نیوز به نقل از فارس،براساس تازه‌ترین گزارش‌ها از سازمان ثبت احوال، در سال ۱۴۰۳، تعداد ۹۷۹ هزار و ۹۲۳ نوزاد در ایران به دنیا آمده‌اند؛ این نخستین بار در نیم‌قرن اخیر است که آمار تولدها به زیر یک میلیون نفر سقوط می‌کند. این کاهش، نسبت به سال قبل حدود ۷.۳ درصد برآورد شده و نشانه‌ای روشن از سرعت گرفتن روند افت زاد و ولد در کشور است.

در سوی مقابل، در همین سال، بیش از ۴۵۸ هزار مورد فوت نیز ثبت شده که با افزایش نسبت به سال‌های قبل، نشان می‌دهد ترکیب سنی جمعیت به سمت سالخوردگی می‌رود. در برخی استان‌ها مثل گیلان نرخ مرگ‌ومیر به ۷.۷ در هزار نفر رسیده است؛ در حالی که استان هرمزگان با نرخ ۴.۲ در هزار کمترین عدد را دارد.

نرخ باروری زیر سطح جایگزینی

نرخ باروری کل در ایران اکنون به ۱.۶۶ فرزند به ازای هر زن رسیده؛ عددی که پایین‌تر از سطح جایگزینی جمعیت (۲.۱) است. یعنی حتی اگر مرگ‌ومیر طبیعی باشد، باز هم جمعیت ایران در حال کاهش خواهد بود، مگر اینکه مهاجرت خارجی جبران‌کننده باشد، که فعلاً چنین نیست.

چرا جمعیت ایران در حال آب رفتن است؟

کارشناسان دلایل متعددی را برای کاهش تولدها برمی‌شمارند، از جمله:

• فشارهای شدید اقتصادی

• بحران مسکن

• بیکاری گسترده جوانان

• افزایش سن ازدواج و کاهش تمایل به فرزندآوری

• تغییر سبک زندگی و الگوی مصرف

• بی‌اعتمادی به آینده

در نتیجه بسیاری از زوج‌ها حتی پس از ازدواج نیز تصمیمی برای فرزندآوری یا داشتن فرزند دوم ندارند.

پیامدهای بحران جمعیتی

اگر این روند ادامه یابد، پیامدهای سنگین اقتصادی و اجتماعی در راه خواهد بود:

• کاهش نیروی کار جوان

• افزایش جمعیت سالمند و نیازهای درمانی

• افزایش هزینه‌های بیمه و بازنشستگی

• کاهش قدرت تولید و رقابت‌پذیری اقتصاد

برخلاف کشورهایی مانند ژاپن که با بحران مشابهی روبرو هستند، ایران فاقد زیرساخت‌های قوی رفاهی برای مقابله با این چالش‌هاست.

هشدار کارشناسان: وقت اقدام جدی است

تحلیل‌گران معتقدند اگر همین امروز هم اقدامی مؤثر انجام شود، دست‌کم ۲۰ سال زمان لازم است تا نتیجه آن نمایان شود. در غیر این صورت، ایران به سمت آینده‌ای خواهد رفت که در آن، اکثریت جمعیت را افراد سالمند و کم‌توان تشکیل می‌دهند، و اقلیت جوان باید بار اقتصادی و اجتماعی سنگینی را تحمل کنند.

راهکارهای پیشنهادی برای نجات جمعیت

کارشناسان بر اجرای سیاست‌هایی واقعی و مؤثر برای حمایت از خانواده‌ها تأکید دارند:

• اعطای حمایت مالی هدفمند و پایدار

• تسهیل اشتغال جوانان

• تأمین مسکن متناسب با نیاز خانواده‌ها

• ترویج فرهنگ فرزندآوری در جامعه

• کاهش موانع اجتماعی و اداری برای زنان شاغل و مادران

• تشکیل یک نهاد ملی مستقل برای رصد و مدیریت جمعیت

جمعیت؛ محور بقا و توسعه کشور

جمعیت فقط یک عدد نیست؛ بلکه نیروی انسانی و پتانسیل رشد اقتصادی و اجتماعی کشور است. روند فعلی اگر متوقف نشود، به بحرانی تبدیل خواهد شد که جبران آن هم سخت است و هم پرهزینه. آینده ایران، امروز ساخته می‌شود.