سلامت نیوز: تغییر سن ازدواج در دختران و پسران، بحثی است كه چندوقتی در مجلس راه افتاده است؛ ممنوع كردن ازدواج دختران زیر ١٣ و پسران زیر ١٥ سال. ماده ١٠٤١ قانون بر ممنوعیت ازدواج در زیر سن بلوغ شرعی افراد تاكید دارد مگر در مواردی كه دادگاه و مصلحت خانواده ایجاب كند و بلوغ عقلی افراد توسط دادگاه محرز شود.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه اعتماد می نویسد: فاطمه ذوالقدر، نماینده تهران در مجلس، با پیگیری این مساله اعلام كرد از ٢ هزار مورد طلاقی كه در كشورمان صورت گرفته ١٧ درصد برای دختران زیر ١٨سال بوده است. ازدواج دختران كم سال بیشتر به خاطر فقر خانواده آنها صورت میگیرد، ما در كمیسیون فرهنگی در دیداری كه با مراجع تقلید در قم داشتیم این موضوع را بیان كردیم. در استفتایی كه از آیتالله مكارم شیرازی در این خصوص گرفته شده، اعلام شد: ازدواج دختران كمتر از ١٣ سال باطل است. ازدواج زیر ١٣ سال تا زمانی كه دختر به حد عقل نرسد مجاز نیست، این مساله شاید درگذشته جایز بوده اما الان به دلیل مفاسدی كه ایجادشده تا زمانی كه دختر به بلوغ عقلی نرسد حكم بر باطل بودن این ازدواج است.
به گفته ذوالقدر، قرار شده آیتالله نوریهمدانی نیز كتبا جواب خود را پیرامون ازدواج دختران زیر ١٨ سال به ما ارایه دهند. یكی از اعضای كمیسیون اصل نود مجلس نیز در این خصوص گفته است: اینكه نمایندگان بخواهند طرحی در مورد منع ازدواج دختران زیر ۱۳ سال ارایه بدهند مستلزم رفع موانع شرعی و از جمله اجماع مراجع عظام تقلید در این زمینه و همچنین نظرات مقام معظم رهبری است. بنا به گزارش ذوالقدر، عضو كمیسیون فرهنگی مجلس، ٥ درصد از ٤٢ هزار ازدواج زیر ١٨ سال مربوط به ازدواج دختران كمتر از ١٣ سال است. این نماینده مجلس در گفتوگو با «اعتماد» از پیگیری این مساله خبر داد و گفت: از آنجایی كه در حال حاضر درگیر برنامه ششم هستیم، این موضوع را به بعد از بررسی برنامه موكول كردهایم. آنچه در حال حاضر روی آن تمركز كردهایم، شرط رسیدن به بلوغ عقلی در دختران است. هنوز روی افزایش سن قانونی ازدواج نظر قطعی نداریم، شاید در آینده روی آن هم كار شود و سن ١٣ و ١٥ سال تغییر كند، اما در حال حاضر بر مبنای استفتای علما نیز تاكیدمان بر بلوغ عقلی است كه زیر ١٣ سال كامل نمیشود. وقتی مشكلات حاضر از ازدواج در این سنین را برای علما تشریح میكنیم، نظر آنها نسبت به قانون تغییر میكند.
تخریب از سوی مخالفان برای تغییر سن قانونی ازدواج یا ایجاد محدودیت برای ازدواج زیر ١٣ سال در راستای پیگیریهای زنان مجلس جلو میرود. مخالفان معتقدند افراد هر زمانی كه آمادگی ازدواج را پیدا كنند، باید بتوانند ازدواج كنند. ایجاد محدودیت برای آنها شرعی نیست، برعكس وقتی محدودیت ازدواج میگذاریم ممكن است افراد به گناه بیفتند. بلوغ عقلی، فكری و روانی روی دیگر ماجرای ازدواج است كه اتفاقا روی مهم آن هم محسوب میشود. ذوالقدر میگوید: در خیلی از دادگاهها دقت نمیشود كه افراد به بلوغ عقلی رسیدهاند یا نه، فقط رسیدن به بلوغ جنسی مهم تلقی میشود. ما میخواهیم كنترل و نظارت درستتری بر بلوغ عقلی انجام شود. قانون هم همین را میگوید. معمولا در مورد این مساله، پدر سریعا این كار را میكند و دادگاه هم تا وقتی شاكی خصوصی نباشد، اقدام نمیكند. ما میخواهیم كنترل و نظارت روی نظر دادگاه تاثیر بگذارد.
مراجع قانونی و قضایی چون پزشكی قانونی، یكی از مراجعی است كه شاید مدنظر ارایهدهندگان طرح اصلاح ماده ١٠٤١ است. ذوالقدر گفت: اگر دادگاه معتقد است دختر ١١ ساله بلوغ عقلی دارد، مدارك لازم به دادگاه ارایه شده باشد، مراجعی چون پزشكی قانونی میتوانند در ارایه این مدارك راهگشا باشند. اما جامعهشناسی چون شهلا اعزازی كه رییس گروه مطالعات زنان انجمن جامعهشناسی است، معتقد است مراجعی چون پزشكی قانونی هم نمیتوانند با پرسیدن سوالاتی ابتدایی بلوغ عقلی افراد را بسنجند. او در این خصوص به «اعتماد» گفت: در حال حاضر هم پزشكی قانونی به این مساله با سوالات بسیار ساده و ابتدایی مثل اینكه آیا از قیمت اجناس اطلاع دارید یا قیمت فلان كالا چقدر است، رسیدگی میكند، سوالاتی كه معمولا پدر و مادرها وقتی قصد ازدواج دخترشان را دارند، به او یاد میدهند. این سوالات به هیچ عنوان نمایانگر بلوغ عقلی فرد نیست. بر طبق تمام اطلاعات پزشكی كه ما داریم، دخترها در نوجوانی، ممكن است از لحاظ قد و هیكل بزرگ شده باشند، اما هیچ علتی وجود ندارد كه دختری كه تازه با این بدن رشد یافته آشنایی پیداكرده و هنوز آن را به خوبی نشناخته، قادر به ازدواج باشد و بدتر از آن قادر به بارداری باشد.
جای دختر ١٣ ساله در مدرسه است، نه خانه شوهر
به اعتقاد اعزازی، ازدواج نهتنها زیر ١٣ سال زود است كه زیر ١٨ سال هم زود است. او معتقد است: آنچه سازمان ملل به عنوان كودك در دنیا درنظر میگیرد كه ایران هم آن را پذیرفته، بر این مبناست كه تا ١٨ سال، كودك دارد رشد میكند. ممكن است بعضی از دختران یا پسران بدنشان زودتر از بقیه رشد كند، اما هنوز كودك محسوب میشوند. كودك حقوقی دارد از جمله آنها حق آموزش است. دختر زیر ١٣ سال وقتی ازدواج میكند چگونه میتواند به درس خواندنش ادامه دهد. اینكه فقط بیسواد نباشند مهم نیست، بلكه این كودكان باید برای زندگی در این جامعه پرتحرك در حال تغییر و گذر آماده شوند. دختر ١٣ ساله هنوز نقش فرزندی خودش را خوب درك نكرده كه باید با سه نقش پیچیده اجتماعی همسری، مادری و خانهداری كه بزرگسالان هم در مواجهه با آنها سخت خود را انطباق میدهند، مواجه شود. این جامعهشناس با تشریح تفاوتهای كودكی نسل كنونی و نسل قبلی گفت: ما در نسل قبل، یك كودك داشتیم كه خیلی زود دورانش تمام میشد و به بزرگسالی میرسید.
امروزه این تعریف دو مقطعی وجود ندارد. كودكی خودش به مقاطع مختلف تقسیم میشود كه مهمترین دورهاش از لحاظ رشد جسمانی، روانی، اجتماعی دورانی است كه نوجوانی نام دارد. در این دوره خلق و خو، احساسات و رفتار افراد تغییر میكند. وقتی كودكی و نوجوانی را از آدمها میگیریم، آنها را دچار نوعی حسرت و كمبود این دورهها میكنیم، بعد انتظار داریم مادر و همسر خوبی باشند و خوب خانهداری كنند. مشكلات فرهنگی خانوادهها از عوامل اتفاق افتادن ازدواجهای زیر سن قانونی است. اعزازی به ارتباط فقر خانوادهها و وظایف دولت میپردازد و میگوید: فقر خانوادهها خیلی از اوقات با فرهنگی كه دارند باعث میشود دست به این كار بزنند. ما نمیتوانیم دختربچهای را قربانی كنیم چون خانوادهاش فقیر است. اگر خانواده فقیر است وظیفه دولت و همه ارگانهای اجتماعی است كه اوضاع را سامان دهند. اگر نمیتوانند این كار را كنند، چشمشان را نبندند كه با فروش یك دختر، خانواده یك مرحله فقر را پشت سر میگذارد؛ این راهحل نیست برای از میان بردن فقر. ما منابع متنوعی داریم برای فرهنگسازی؛ تلویزیون، رادیو، مسجد، روزنامه، مدرسه. مدرسه و رسانه مهمترین نقش را در آموزش دارند. اگر در مدرسه به بچه یاد بدهیم كه تا پایان تحصیل حق ازدواج وجود ندارد، دیگر از پوشیدن لباس عروس و آرایش كردن خوشحال نمیشود. این كودكان برای ورود به زندگی مشترك نیست كه خوشحالند، از پوشیدن كفش پاشنه بلند و به دست آوردن ظاهری زنانه است كه ذوق دارند.
نظر شما