سلامت نیوزـ*کوروش محمدی:در یک جامعه وقتی میزان شور و نشاط اجتماعی افزایش مییابد که تمامی افراد آن در مولفههای تولید نشاط مشارکت داشته باشند. در این شرایط در بین همگان نشاط جاری و ساری میشود.
به گزارش سلامت نیوز؛ آرمان نوشت: اغلب افراد در جامعه ما در مقوله اقدامات خیر جمعی دو شیوه را آموخته و رفتارهای اجتماعی بر مبنای احساس مسئولیت جمعی، حس نوعدوستی و خیرخواهی انجام میشود. بر این اساس آنها در حد توان خود برای کمکرسانی به دیگر افراد وارد عمل میشوند؛ هدف این است که بتوان با اندک کمکرسانی از شدت اندوه و ناملایمات افراد نیازمند کاست. اغلب در کشور ما این روش کمکرسانی رواج دارد. در روش دیگر هم بر مبنای دیدگاه دینی و مذهبی و براساس سفارشات اسلام در دستگیری از نیازمندان کمکرسانیها انجام میشود. این عملکرد میتواند جامعه را به سمت عدالت و ثبات اجتماعی هدایت کند. در شرایط کنونی این اقدام در درازمدت با فرهنگسازی محقق میشود، اما این عملکرد اگر در جامعه با توزیع فرصتها و امکانات بین آحاد جامعه به شکل برابر انجام شود، طبیعتا دسترسی به امکانات نیز در بین همگان به یک میزان میشود. در این وضعیت دیگر هیچفردی طعم گس فقر و عدم دسترسی به شرایط مطلوب را تجربه نمیکند. همچنین با تحقق این امر مهم دیگر هیچفردی در جامعه اختلاس، کلاهبرداری، دزدی، رانتخواری و ... نمیکند، بلکه همگان خود را مقید به رعایت حقوق دیگران میدانند. البته این مقوله زمانبراست.
کمکرسانیهای نمادین در شب عید
در نوروز باستانی هم بر اساس تجربیات کسب شده در گذشته باید برای تقسیم شادیها اقدامات مناسب انجام داد. البته بخشی از این اقدامات به شکل نمادین انجام میشود. برای مثال برگزاری جشن نیکوکاری و توجه رسانهها به این قضیه یک اقدام نمادین است. هرچند باید پذیرفت که برگزاری این جشنها و حرکات نمادین تاثیر زیادی در زندگی افراد نیازمند و آسیبپذیر جامعه ندارد. از سوی دیگر باید پذیرفت که این رفتارها انسانی است، اما این مسکنهای موقت تاثیر لحظهای دارد و هیچتغییری در زندگی افراد نیازمند جامعه ندارد. به بیان دیگر این کمک رسانیهای مقطعی در ایام محدود میتواند بار غم و اندوه خانواده یا فرد نیازمند را بکاهد. بنابراین اگر قرار باشد که نشاط و شادی اجتماعی در بین افراد جامعه ترویج داده شود، بیشترین میزان نشاط دریافتی یک انسان زمانی اتفاق میافتد که فردی را خوشحال کند. این در حالی است که اگر این خوشحالی و شادی یک شادمانی پایدار باشد، طبیعتا بر روی فرد خیّر تاثیرات مثبت میگذارد و این مقوله با همدلی و همبستگی همراه است.
صدقه صرفا دفع بلا نیست
امروزه مقولهای تحت عنوان صدقه در جامعه باب شده است، باید دانست که پرداخت صدقه فقط برای دفع بلا نیست، چون هدف اصلی از این رفتار یک کمکرسانی اجتماعی به افراد نیازمند است. این در حالی است که اگر هدف از صدقه فقط دفع بلا باشد، این اقدام یک کار خیر جمعی نیست. برای مثال امروزه در جامعه ما، افراد قبل از مسافرت صدقه میدهند، در غیراین صورت لزومی برای اختصاص مبلغی بهعنوان صدقه نیست. در حالی که با بررسی سفارشات معصومان هدف از صدقه صرفا دفع بلا نیست، بلکه یک اقدام برای کاهش فقر در جامعه مسلمان است.
صلهرحم برای کاهش آسیبهای اجتماعی
در ابیات این مرز و بوم بسیار شنیدهایم که «هرچه داریم از اوست» اگر این مقوله در توحید عملی هر یک از افراد جای گرفته باید از مرحله شعار به عمل تغییر کند. افراد با این بینش میتوانند از مستمندان دستگیری کرده و به این شکل از تشدید آسیبها و بزههای اجتماعی در کشور کاسته شود. برای مثال امروزه بهدلیل فقر شاهد پدیدهای تحت عنوان کودکان کار و خیابان هستیم. با بررسی و ریشهیابی هر یک از معضلات اجتماعی باید گفت که در کشور ما برقراری رابطه حسنه و سنت صله رحم سالهاست، مورد کم توجهی یا بیتوجهی قرار گرفته است. در حالی که از دیرباز صله رحم یکی از سنتهای حسنه مردم ایران بوده و هنوز هم در بین اقشار مذهبی جامعه وجود دارد، چون افراد از طریق صله رحم میتوانند از حال و روز و نیازهای یکدیگر آگاه شده و این مساله در راستای پذیرش مسئولیت اجتماعی تعریف میشود. برای مثال وقتی افراد نسبت به فامیل، همسایه، هموطن و... احساس همدردی کرده و گامی نیز در این مسیر بردارند، به معنای احساس مسئولیت اجتماعی است. در این میان با بررسی جامعه باید مسئولیت اجتماعی را در جامعه مورد توجه قرار داد و به تقویت آن پرداخت، چون این اقدام همانطور که در تقویت مسئولیت اجتماعی موثر است، در بروز و تقویت نشاط اجتماعی هم تاثیرات بسزایی دارد.
شرایط اقتصاد کشور مورد بررسی قرار گیرد
با بررسی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و قدرت خرید مردم جامعه باید گفت که سالبهسال از میزان قدرت خرید جامعه کاسته میشود. این در حالی است که هنوز دستاندرکاران امر این واقعیت را که بخشی از جمعیت جامعه با بحران اقتصادی و معیشتی روبهرو هستند، مورد بررسی قرار ندادهاند. در این میان در گام نخست باید همگان نارساییهای اقتصادی جامعه را بپذیرند. از سوی دیگر باید پذیرفت که تاکنون روشهای اقتصادی اعمال شده چندان مناسب نبوده و حوزه اقتصاد بیمارگونه عمل کرده است؛ چون روزبهروز در جامعه شاهد شکل گیری طبقات اجتماعی متعدد با فواصل فراوان هستیم. برای مثال برخی از افراد در قشر کارگری زیر خط فقر و با حقوق کمتر از یکمیلیون تومان در ماه روزگار میگذرانند. از سوی دیگر افرادی در جامعه ما ماهانه 70 - 80میلیون تومان دریافت میکنند. باید دانست که این اختلاف طبقاتی با هیچاقدامی برطرف نمیشود. این مساله نشاندهنده نابسامانی اجتماعی و تغییر الگوهاست. در شرایط کنونی مسئولان بپذیرند که وضعیت اقتصادی نیازمند درمان ریشهای و تحول اساسی است. باید اساس این اقتصاد برچیده و الگوی جدیدی جایگزین شود. در این شرایط میتوان از ظرفیت کارشناسان اقتصادی ایرانی و خارجی بهره برد. این در حالی است که در دولتهای گذشته در حوزه اقتصاد برای تعیین میزان نرخ سپرده و نقدینگی جامعه به شکل دستور العمل شد و این امر آسیبرسان با افزایش تورم و کاهش قدرت خرید مردم همراه بود، چون وقتی قدرت خرید مردم کاهش یابد، طبیعتا شاخصهای اقتصادی همچون ارز، سکه، بورس و ... نوسان پیدا کرده و در اقتصاد کشور اتفاقات غیرمنتظره میافتد. از پیامدهای این اقتصاد نامناسب میتوان به متضرر شدن تولیدکننده داخلی، کاهش و تعطیل شدن کارگاهها و کارخانههای داخلی، تعدیل نیرو، بیکاری، تولید و افزایش معضلات و آسیبهای اجتماعی اشاره کرد، چون هر اقدامی در جامعه با پیامدهای مثبت و منفی متعدد همراه است. کشور ایران از ظرفیتهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... برخوردار است، باید با بهکارگیری این قابلیت آنها را از بالقوه به بالفعل تبدیل کرد.
* رئیس انجمن آسیبشناسی اجتماعی ایران
نظر شما