سلامت نیوز: امروزه برای جلوگیری از آفات محصولات كشاورزی از طیف وسیعی از آفت‌كش‌ها استفاده می‌شود. این تركیبات به‌راحتی قابل حذف نیستند و خطر ورود آنها به بدن از طرق مختلف از جمله مصرف محصولات غذایی آلوده به این سموم به‌خصوص میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، پرسش این است كه اثرات مضر آفت‌كش‌ها بر سلامت افراد چیست و تاثیر روش‌های پخت‌وپز، شست‌وشو، پوست‌گیری و... تا چه میزان می‌تواند در كاهش باقیمانده آفت‌كش‌ها در محصولات غذایی اثرگذار باشد. آفت‌كش‌ها موادی شیمیایی هستند كه به‌منظور كنترل جمعیت انواع آفات یا نابود كردن آنها تهیه و تولید می‌شوند و تا مدت زمان مشخصی پس از مصرف این قبیل سموم، حق برداشت و استفاده از محصول برای مصرف وجود ندارد. چنانچه دوره منع مصرف رعایت نشود یا میزان استفاده از سم و باقیمانده آن بیش از حد مجاز باشد محصول مورد نظر برای سلامت مخاطره‌آمیز خواهد بود.
آفت‌كش‌ها اغلب با سطح بیرونی محصولات در تماس هستند و احتمال كاهش غلظت آنها وجود دارد ولی در صورت ورود آنها به لایه‌های عمیق‌تر انتظار می‌رود مقداری از سموم در محصولات گیاهی باقی بماند.
شست‌وشو با آ ب
آفت‌كش‌ها انواع مختلفی دارند. آنهایی كه خاصیت حلالیت در آب دارند با شست‌وشو از سطح میوه و سبزیجات حذف می‌شوند. اما آفت‌كش‌هایی كه تمایل كمتری به حل شدن در آب دارند و بیشتر در بافت چربی ذخیره می‌شوند به شكل مقاومی در لایه‌های واكسی پوست میوه و سبزیجات باقی می‌مانند و چون تمایل به جابه‌جایی در واكس و انتقال به لایه‌های عمیق‌تر پوست محصولات را دارند، عملا شست‌وشو نمی‌تواند باعث حذف آنها شود. البته مطالعات نشان می‌دهد استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌كننده همچون كلر، نمك، ازن و سركه در هنگام شست‌وشو می‌تواند در كاهش باقیمانده آفت‌كش‌های میوه و سبزی‌ها موثر باشد.
پوست‌گیری موثر است
اغلب حشره‌كش‌ها و قارچ‌كش‌های مصرفی نفوذ كمی به داخل بافت محصولات داشته و اغلب در تماس با سطح بیرونی آنها هستند و پوست‌گیری می‌تواند بیش از 50 درصد باقیمانده آفت‌كش‌ها را حذف كند. هر چه پوست محصول ضخیم‌تر باشد احتمال نفوذ آفتكش كمتر است. اما در مورد محصولاتی همچون گوجه‌فرنگی كه پوست بسیار نازكی دارند به نظر می‌رسد آفت‌كش‌ها بتوانند به پالپ آنها نفوذ كنند. در میوه‌ها غلظت باقیمانده آفت‌كش‌ها در ساقه میوه و پوست بیشتر و در سبزیجات برگی این غلظت در برگ‌های بیرونی بیشتر از برگ‌های داخلی است. مطالعات حاكی از آن است كه با پوست‌گیری ضخیم و حذف برگ‌های بیرونی سبزیجات و همچنین جدا كردن پوست نازك گوجه‌فرنگی باقیمانده آفت‌كش‌ها به میزان زیادی حذف خواهند شد.
پخت و پز چطور؟
عوامل مختلفی همچون مدت زمان طبخ، درجه حرارت، روش پخت، نوع آفتكش و افزودنی‌های مورد استفاده می‌تواند در كاهش باقیمانده سموم دفع آفات موثر باشد. در میان روش‌های پخت و پز در صورت استفاده از آب در فرآیند پخت بخشی از مولكول‌های آفتكش به دنبال خروج آب میان‌بافتی وارد آب پخت شده و بخشی بر اثر گرما تبخیر یا تجزیه و البته مقداری از آن نیز می‌تواند دست نخورده باقیمانده و به مصرف‌كننده منتقل شود. مطالعات نشان می‌دهد فرآیند پخت در گوجه‌فرنگی، اسفناج، گل‌كلم و بامیه سبب كاهش باقیمانده آفت‌كش‌ها می‌شود.
عملیات آسیاب كردن و ماندگاری
بیشترین غلظت باقیمانده آفت‌كش‌ها در لایه بیرونی سبوس غلات مشاهده شده است كه با آسیاب كردن، پختن و سایر فرآیندها تا حد زیادی از میزان آن كاسته می‌شود. همچنین مطالعات حاكی است بر اثر نگهداری چند روزه برخی میوه‌ها و سبزی‌ها همچون خیار در دمای یخچال در حد چشمگیری بقایای سموم دفع آفات حذف شده‌اند.
خطرات آفت‌كش‌ها برای سلامت
براساس تحقیقات و مطالعات انجام‌شده آفت‌كش‌ها می‌توانند بر سیستم اعصاب محیطی و مركزی بیشترین اثر مخرب را بگذارند و یكی از دلایل بروز آلزایمر، پاركینسون و اختلالات عصبی محسوب می‌شوند.
همچنین می‌توانند سبب ایجاد ناهنجاری‌های مادرزادی و اختلالات ژنتیكی در جنین و كودكان زیر یك‌سال به‌دلیل سیستم ایمنی ضعیف و عدم‌توانایی سم‌زدایی بدن شوند. از دیگر اثرات خطرناك آفت‌كش‌ها در بزرگسالان و كودكان سرطان‌زایی آنهاست. در نتیجه با توجه به خطرناك بودن آفت‌كش‌ها و این‌كه امكان حذف آنها از مزارع به دلایل اقتصادی وجود ندارد توصیه بر نظارت مسؤولان ذی‌ربط بر باقیمانده سموم محصولات كشاورزی و لزوم تعیین استانداردهای لازمه و كمك گرفتن از روش‌های شست‌وشو با محلول‌های ضدعفونی‌كننده و پوست‌گیری صحیح میوه‌ها و سبزیجات است كه می‌تواند به میزان زیادی از دریافت بیش از حد آفت‌كش‌ها جلوگیری كند.
نظر شما