سلامت نیوز: شب‌های امتحان نزدیک است و برخی دانش‌آموزان و دانشجویان که در طول ترم از درس خواندن شانه خالی کردند، برای جبران کوتاهی یک ترم به دنبال راه‌های میان‌بری هستند که بلکه بتوانند با کمترین زحمت شاخ غول امتحان را بشکنند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی ،در سال‌های نه چندان دور «تقلب» در امتحان رایج‌ترین گزینه و تنها حربه دانش‌آموزان و دانشجویانی بود که به امید شب امتحان درس و کتاب‌های خود را تلمبار کرده بودند. اما اکنون به تناسب دگرگونی‌هایی که حاصل شده تقلب نیز جای خود را به مصرف قرص‌‌هایی که عمدتا مضر و اعتیادآور هستند، داده است.

امروزه بسیاری از دانشجویان و برخی از دانش‌آموزان به‌دلیل تبلیغات غلط و از روی ناآگاهی برای تقویت حافظه، شب‌بیداری و افزایش تمرکز در امتحان از قرص «ریتالین» استفاده می‌کنند. این در حالی است که مصرف نادرست و خودسرانه ریتالین می تواند فرد را مستعد اعتیاد به محرک های خطرناک کند.بار‌ها دیده شده است که دانشجویان برای فرار از استرس و دلهره‌های امتحان و همچنین بنا به وجود این عقیده غلط که برخی از قرص‌ها مانند ریتالین ذهن را باز می‌کند و تمرکز را افزایش می‌دهد، به دام اعتیاد افتاده‌اند.

افزایش گرایش به سمت قرص‌ ریتالین از سوی دانشجویان به بهانه موفقیت در امتحان و درس، سلامت روانی و جسمانی نسل جوان و تحصیلکرده جامعه را تهدید می‌کند و اگر این روند ادامه داشته باشد، در چند سال آینده شاهد پزشکان و مهندسان خماری هستیم که عبور از شب امتحان آنان را به ورطه هولناک اعتیاد کشانده است.

هر چقدر تنور امتحانات دانشگاه‌ها و مدارس داغ شود، مصرف قرص ریتالین - که به قرص شب امتحان معروف است- نیز افزایش پیدا می‌کند.پیش‌تر دکتر ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، اعلام کرده بود که  گزارشاتی وجود دارد که نشان می‌دهد، فروش این دارو در زمان برگزاری امتحانات تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. همچنین مطالعات در داخل کشور نشان می‌دهند مصرف ریتالین در برخی دانشجویان بعد از الکل، مواد خانواده حشیش، تریاک و ترامادول رتبه پنجم را به خود اختصاص می‌دهد.

وقتی صحبت از مصرف قرص ریتالین به میان می‌آید، چگونگی نحوه تهیه این قرص سوال برانگیز می‌شود. این که دانشجویان و دانش‌آموزان چگونه قرصی را که فقط داروخانه ها آن هم با نسخه پزشک حق فروش آن را دارند تهیه می‌کنند؟

«وحید نقدیان»، دکتر دارو ساز در این مورد گفت: هر ساله با آغاز فصل امتحانات درخواست برای خرید این قرص افزایش می‌یابد.  این قرص، دارویی است که بدون تجویز پزشک نباید مصرف شود. اما بسیاری از دانشجویان این قرص را از راه‌های دیگر مثلا بازار ناصرخسرو تهیه می‌کنند، در این میان برخی از داروخانه‌های قانون گریز هم هستند که این قرص را بدون نسخه پزشک در اختیار مصرف کننده که بیشتر دانشجو و دانش‌آموز هستند، قرار می‌دهند.

این دکتر داروساز با بیان اینکه استفاده قرص ریتالین عوارض منفی زیادی دارد، گفت: آثارهای مهم استفاده این قرص عبارتند از ایجاد تحمل و وابستگی شدید، مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری و بی‌خوابی، حالت تهوع و استفراغ، احساس سرگیجه و سردرد، خارش و جوش‌های پوست، دردهای شکمی، کاهش وزن و مشکلات معده، بروز خستگی بسیار زیاد پس از قطع مصرف می‌شود.

به علاوه این عوارض ، برخی از قرص‌های ریتالین که فرایند ساخت آن از کانال‌های غیر از کانال اصلی تهیه می‌شود، عوارض خطرناک‌تری دارند. گاهی افراد این قرص را از جایی تهیه می‌کنند که دز شیشه و مواد مخدر آن به حدی بالا است که منجر به خونریزی مغزی و حتی مرگ فرد می‌شود.

متیل فنیدات که بیشتر به نام تجاری آن، ریتالین شناخته می‌شود، از مشتقات گروه آمفتامین‌هاست. ریتالین در سال 1954 به بازار دارویی جهان عرضه شد که در ابتدا دارویی برای درمان افسردگی، خواب‌آلودگی در طول روز و سندرم خستگی مزمن بود، اما به تدریج و با مطالعات بیشتر از آن در درمان بچه‌های بیش فعال استفاده شد، اما در سال 1998، دانشجویان، دانش‌آموزان دبیرستانی و نوجوانانی که قصد داشتند در شب‌های امتحان بیدار بمانند به مصرف کنندگان قهار این قرص پیوستند.

یک مددکار اجتماعی و کارشناس اعتیاد در رابطه با مصرف این قرص‌ها که در فصل امتحانات در میان دانشجویان رایج می‌شود.، به همدلی گفت: متاسفانه امروزه به اشتباه مد شده است که برای بیدار ماندن در شب‌های امتحان از داروی ریتالین استفاده ‌کنند و حتی استفاده از این دارو در بین این قشر آنقدر اپیدمی شده است که بسیاری از دانشجویان به آن قرص شب امتحان می‌گویند. در صورتی که مصرف قرص ریتالین که همزمان با فصل امتحانات میان دانشجویان رایج می‌شود خطرناک‌تر از مواد مخدر شیشه و کراک است و آثار سویی به دنبال دارد.

«محمدعلی فتاحی» گفت: دانشجویانی که از این دارو با هدف دوپینگ در شب امتحان استفاده می‌کنند به صورت موقت دارای تمرکز و توجه بالا شده و کمتر می‌خوابند و حتی احتمال دارد نمرات بالایی در امتحانات نیز کسب می‌کنند، اما پس از مدتی به این دارو وابستگی روانی پیدا می‌کنند و نمی‌توانند مصرف آن را کنار بگذارند و این گونه به خیل عظیم معتادان کشور وارد می‌شوند.

این مددکار اجتماعی ادامه داد: مصرف این قرص‌ها اگرچه باعث تمرکز در شب امتحان می‌شود، ولی مضراتش بیشتر از فوایدش است. با توجه به روند رو به رشد مصرف این قرص لازم است به مردم آگاهی درست و کافی از سوی رسانه‌ها به‌ویژه صداوسیما داده شود.

اگرچه در سال‌های اخیر هشدارهای زیادی در ارتباط با مصرف این قرص که امروزه به گمان برخی از دانشجویان به یک معجزه نجات‌بخش برای شب‌های امتحان تبدیل شده است از سوی برخی از رسانه‌ها یا از طریق برخی از مسئولان عنوان شده است اما واقعیت عینی آن است که قبح مصرف این دارو در بین شمار زیادی از دانشجویانی که در طول ترم به فکر پایان کار نبودند شکسته شده است و آنان برای موفقیت در امتحانات اقدام به دوپینگ مرگبار می‌کنند.

با توجه به روند موجود که روندی افزایشی است نباید این موضوع را دور از ذهن دانست که شاید در سال‌های آتی مصرف ریتالین هم مانند مصرف سیگار، قلیان، ترامادول و... برای جامعه و مسئولان نهادینه و به امر عادی تبدیل شود.