سلامت نیوز:چند روز قبل، دبیركل سازمان ملل متحد، با یك پیام ویدیویی نسبت به تبادل اطلاعات گمراه‌كننده در مورد ویروس كرونا هشدار داد. آنتونیو گوترش، اپیدمی اطلاعات گمراه‌كننده درباره بیماری نوپدید كووید 19 را «خطرناكتر» از ویروس كرونا توصیف كرد و خواستار «اتحاد جهان» در مقابل «تئوری‌های توطئه‌ای بی‌اساس» شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،بیماری كووید 19 كه امروز بیش از دو میلیون نفر از جمعیت جهان را مبتلا كرده، محصول فعالیت ویروسی است كه جامعه پزشكی هنوز به درستی نمی‌داند چه رفتاری با آن در پیش بگیرد. اگر از تصویر جهانی صرف‌نظر كنیم، از 30 بهمن سال گذشته كه اولین موارد ابتلا و فوت مبتلایان كووید 19 در ایران اعلام شد تا امروز، نظام سلامت با اجرای چند رژیم دارویی و روش درمانی، خواسته كه به یك راهكار قطعی برای درمان مبتلایان نزدیك شود ولی هر بار و در بدن هر یك از مبتلایان، ویروس، رفتار متفاوتی از خود بروز داده است.
اما جامعه پزشكی حالا بر یك گمان پافشاری می‌كند؛ همان گمانی كه مسوولان سازمان بهداشت جهانی در اولین روزهای شیوع ویروس كرونا مطرح كردند و البته واقعیت مستتر در این گمان آن‌قدر تلخ بود كه جهان را با یك بلیت یك‌سره به قرون وسطای علم فرستاد؛ «ویروس كرونا، 70 الی 80درصد جمعیت جهان را درگیر می‌كند و سپس از نفس می‌افتد.»
این گمان حالا به یك نظریه قابل پذیرش در جامعه پزشكی تبدیل شده و اپیدمیولوژیست‌ها و متخصصان عفونی، با تامل بیشتری درباره آن حرف می‌زنند، البته با این مقدمه كه «رفتار این ویروس نوپدید، هنوز قابل پیش‌بینی و ارزیابی نیست.»
بیژن صدری‌زاده كه سال 1365، اولین مبتلای اچ‌آی‌وی در ایران را تحت مراقبت و مداوا قرار داد و سال‌های طولانی هم مسوولیت‌های مشورتی و اجرایی در وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی داشته،، روند بروز و شیوع ویروس كرونا، نتایج برخی تحقیقات جهانی درباره ژنوم ویروس و تعامل جامعه ایران با كووید 19 را تحلیل كرده است.
این متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری هم قایل به همان گمانی است كه مسوولان سازمان بهداشت جهانی را نسبت به خانه‌نشینی یا مرگ عن‌قریب ویروس كرونا 2019 خوش‌بین كرد؛ پایان ابدی حیات ویروس در صورت گسترش همه‌گیری در 70درصد جمعیت عمومی یك جامعه.
ظرف 4 روز گذشته و بنا بر اعلام وزارت بهداشت، آمار مرگ كووید 19 در كشور، دو رقمی شده و تعداد متوفیان كاهش یافته. دو فرضیه درباره این كاهش مطرح است؛ ترس مردم از اعلام علائم مشكوك و پیگیری علائم از طریق سامانه‌های وزارت بهداشت فرو ریخته و مردم با اطمینان و آرامش بیشتری با سامانه‌های بیماریابی وزارت بهداشت تماس می‌گیرند و به دنبال این تغییر نگرش، مراجعات مشكوك و نیازمند پیگیری هم زودتر اتفاق می‌افتد و بنابراین از تعداد موارد حاد غیرقابل بازگشت هم كاسته شده است.
فرضیه دوم هم تاثیر مثبت مجموع روش‌های درمانی است كه ظرف دو ماه گذشته در مراكز بیمارستانی به كار بسته شد كه قطعا در كاهش فوت مبتلایان كووید 19 تاثیر مثبت داشته. شما این كاهش آمار فوت را چگونه تحلیل می‌كنید؟
من هم با فرض اول شما موافقم؛ ظرف این مدت، سطح آگاهی مردم افزایش یافته و آن مبتلایانی كه دچار علائم شدید هستند هم آگاه شده‌اند كه باید هر چه زودتر به مراكز درمانی یا برای انجام تست‌های تشخیصی مراجعه كنند. علاوه بر این، مراكز بهداشتی درمانی هم نسبت به اولین هفته‌های شیوع بیماری، آمادگی بیشتری دارند به این معنا كه تیم درمانی، آموزش‌های بیشتر دیده و تجربه‌اش افزایش یافته و تا امروز هم، كمبود تجهیزات تقریبا برطرف شده.
مجموع این اتفاقات این نتیجه را به دست می‌دهد كه بیمار، به محض مراجعه زودهنگام، به سرعت تحت درمان‌های حمایتی قرار بگیرد. در عین حال نمی‌توانیم تاثیر مثبت درمان‌های تجربی كه در این مدت در مراكز درمانی انجام شده را نادیده بگیریم و قطعا منفعت این روش‌های ولو تجربی، به بهبود همان 4 الی 5 درصد مبتلایان كه به فاز شدید بیماری می‌رسند منجر شده است چنانكه شاهد بودیم و هستیم كه این بیماران، به محض بستری در بیمارستان، با دستگاه اكسیژن یا ونتیلاتور (دستگاه تنفس مصنوعی) تحت مراقبت اولیه قرار گرفته و سپس برخی اقدامات درمانی همچون تزریق پلاسما یا آنتی‌بادی بهبودیافتگان برایشان اجرا می‌شود یا حتی برخی داروها برایشان تجویز می‌شود.
البته كووید 19 هنوز درمان قطعی ندارد چون هنوز داروی ضدویروس كرونا در دنیا ساخته نشده و قطعا اولین روش پیشگیرانه و قطعی در مقابل ابتلا به این بیماری، واكسیناسیون خواهد بود، اما رعایت اصول بهداشت فردی هم از جمله روش‌های پیشگیرانه فرعی است و حتما در پیشگیری از ابتلا موثر خواهد بود.
چند روز قبل، محققان كره جنوبی اعلام كردند كه بنا بر نتایج تحقیقی درباره نحوه حمله ویروس كرونا به سیستم ایمنی بدن، ساختار این ویروس، شبیه ویروس اچ‌آی‌وی است. در هفته اول بعد از ورود ویروس به كشور ما هم، رژیم دارویی بیماران تركیبی از برخی داروهای ضدرتروویروسی بود كه برای مبتلایان ایدز و با هدف جلوگیری از فعالیت ویروس اچ‌آی‌وی تجویز می‌شود.
ویروس كرونا، هیچ شباهتی به ویروس اچ‌آی‌وی ندارد و اتفاقا بیشترین شباهت را با سایر ویروس‌های سرماخوردگی دارد چون ویروس‌های كرونا، خانواده بزرگی هستند و یكی از اعضای این خانواده بزرگ، همان ویروسی است كه در سال 2003 باعث شیوع بیماری سارس در چین و كانادا شد كه البته جهان‌گیری نداشت و در كانادا موفق به كنترل آن شدند. یكی دیگر از اعضای خانواده بزرگ ویروس‌های كرونا، همان ویروسی است كه در سال 2012 باعث شیوع بیماری سندرم تنفسی خاورمیانه – مرس - در عربستان شد.
مخزن ویروس‌های كرونا، اغلب، حیوانات و از جمله، شتر و گربه هستند و همین مشخصات اولیه هم هیچ همخوانی با ویروس اچ‌آی‌وی ندارد. بروز ویروس اچ‌آی‌وی، دلایل دیگری داشت و در این دلایل هم ردپایی از حیوانات وجود نداشت. اگرچه ویروسی در میمون‌ها شناسایی شده بود كه به آن اس.آی.وی می‌گفتند (ویروس نقص ایمنی میمونی SIV كه در میان شمپانزه‌های وحشی شیوع دارد و گفته می‌شود كه ویروس HIV نوع جهش یافته این ویروس است كه در گونه‌ای میمون و در غرب آفریقا شناسایی شده است) و گفته می‌شود كه ممكن است میمون‌ها، مخزن اصلی ویروس در دنیا بوده‌اند كه به انسان منتقل كرده‌اند چون برخی قبایل آفریقایی، خون میمون را در مراسم خاص به خودشان تزریق می‌كردند.
ولی همین فرضیات هم هیچ همخوانی با خاستگاه ویروس كرونا ندارد. بنابراین، ویروس كرونا از نظر نوع انتقال فقط باید با ویروس‌های سرماخوردگی مقایسه شود و خطرات و علائم بالینی و حتی همه‌گیری ویروس‌های كرونا هم فقط قابل مقایسه با آنفلوآنزا است چنانكه همه‌گیری آنفلوآنزا هم به همین شیوه، مرگ و میر زیادی به دنبال دارد.
چند روز قبل، محققان دانشگاه كمبریج یافته‌هایی درباره ژنوم ویروس منتشر كردند و اعلام می‌شد كه منبع ویروسی كووید 19 در اقصی نقاط جهان، یكسان نبوده بلكه نوع A و نوع B و نوع C از منبع شیوع این بیماری - هر كدام در بخشی از جهان - همه‌گیری ایجاد كرده‌اند. چرا این اتفاق افتاده؟ آیا تغییرات جوی یا موقعیت كشورها در نیمكره جنوبی و شمالی باعث جهش ژنوم ویروس و تكثیر با مدل‌های مختلف شده است؟
طبیعی است كه هر وقت یك ویروس تغییر ماهیت می‌دهد و جهش پیدا می‌كند با چنین مدل‌هایی از شیوع هم مواجه باشیم. كووید 19 یك بیماری نوپدید است اما اولین بیماری نوپدید در دنیا نیست و آخرین هم نخواهد بود. شاید ویروس كرونا و ویروس اچ‌آی‌وی فقط از همین بابت به یكدیگر شبیه هستند كه هر دو موجد بیماری‌های نوپدید بوده‌اند. البته اچ‌آی‌وی، 40 سال قبل و سال 1981 میلادی در دنیا بروز كرد و سال 1985 اولین تست سرولوژیك انجام شد اما به هر حال مثل هپاتیت B و هپاتیت C در گروه بیماری‌های نوپدید قرار می‌گیرد.
حتی بیماری ویروسی ایبولا، بیماری ویروسی تب نیل غربی، تب خونریزی‌دهنده كریمه كنگو، بیماری باكتریایی ایكولای و نوع جدید بیماری وبا كه بر اثر باكتری ویبریو كلرا ایجاد می‌شود و نسبت به نوع قبلی وبا، بیماری‌زایی بسیار بیشتری دارد، در گروه باكتری‌ها و ویروس‌های نوپدید هستند كه ظرف 50 سال گذشته شناسایی و شایع شده‌اند.
محققان معتقدند كه اولین علت بروز این ویروس‌های نوپدید، تسهیل مسافرت‌ها در دنیاست به این معنا كه پیش از 50 سال اخیر، امكان سفر مثل امروز آسان نبوده ولی در این مدت، سفرهای بین‌المللی بسیار آسان شده و هر فردی، ظرف 24 ساعت می‌تواند از دورترین نقطه دنیا به دورترین نقطه دیگر برود و مصطلح است كه امروز، دنیا به یك ده بزرگ تبدیل شده است.
در اثنای این سفرها، انسان‌ها باكتری‌ها و ویروس‌ها را هم با خود به اقصی نقاط دنیا می‌برند كه این نقل و انتقال ویروسی و باكتریایی، بروز بیماری‌های نوپدید را به دنبال دارد. محققان، دلیل دوم بروز این بیماری‌ها را هم متوجه جهانی شدن تجارت می‌دانند و تغییرات اقلیمی و از جمله گرم شدن زمین، مهاجرت‌ها، تغییر سبك زندگی و عادات غذایی انسان‌ها را هم از دیگر عوامل موثر در بروز بیماری‌های نوپدید برمی‌شمرند.
ظرف هفته‌های گذشته، صحبتی هم در مورد ویروس زیكا مطرح بود. آیا این ویروس هم در گروه ویروس‌های نوپدید است یا باید به عنوان جهش ویروسی بررسی شود؟
ویروس‌های هانتا و زیكا هم از گونه ویروس‌های نوپدید هستند ولی خوشبختانه باعث همه‌گیری‌های بزرگ نشده‌اند.
با توجه به اینكه گفتید خانواده ویروس‌های كرونا - با شدت و ضعف متفاوت - موجد انواع سرماخوردگی هستند، آیا این ویروس‌ها خطر ماندگاری در شبكه آب‌های زیرزمینی یا در خاك هم دارند؟
هیچ اتفاقی غیرممكن نیست ولی خانواده ویروس‌های كرونا، باعث عفونت حاد در دستگاه تنفسی می‌شوند و ماندگاری طولانی‌مدت در محیط زیست ندارند.
علاوه بر این راه اصلی انتقال ویروس از طریق دستگاه تنفسی بوده و از دستگاه گوارش منتقل نمی‌شود. البته چون این ویروس نوپدید است، احتیاط مفید است اما به یقین می‌شود گفت كه راه انتقال ویروس جدید كرونا از فرد بیمار به فرد سالم است به این معنا كه تماس چشمی یا دهانی یا تنفسی با بزاق فرد بیمار از طریق عطسه و سرفه باعث بیماری فرد سالم خواهد شد.
به همین دلیل گفته می‌شود اگر چه ضدعفونی محیط‌های عمومی كار مفیدی است اما تنها روش‌های پیشگیری از ابتلا، رعایت فاصله بیش از یك و نیم متر با دیگران، استفاده از ماسك، اجتناب از تماس مستقیم با افراد و خودداری از لمس سطوح، به خصوص توسط بیماران است كه حتما ویروس از طریق ترشحات تنفسی آنها به سطوح منتقل می‌شود. علاوه بر این فاضلاب، دفع دستگاه ادراری و دستگاه گوارش است در حالی كه ویروس كرونا، فقط از طریق سیستم تنفسی منتقل می‌شود.
ظرف روزهای گذشته، افرادی كه غیركارشناس بودند و تعدادشان هم در جامعه كم نیست، این نگرانی را به دل مردم انداختند كه متوفیان كووید 19، ویروس را با خود به زیر خاك می‌برند و با وجود گذشت ایام، ویروس با اینها می‌ماند و بعد از اینكه جسدشان تجزیه شد، این ویروس به خاك نفوذ كرده و از خاك هم به شبكه آب‌های زیرزمینی می‌رسد و حالا مردم نگرانند كه از طریق دفن متوفیان كووید 19 به این بیماری مبتلا شوند.
مدیركل سازمان جهانی بهداشت، چند هفته قبل گفت كه خطرناكتر و مشكل‌آفرین‌تر از ویروس كرونا، اطلاعات غیركارشناسانه و نادرست است كه جامعه را گمراه می‌كند. امروز هم همه افراد درباره ویروس كرونا صحبت می‌كنند و فضای رسانه‌های مجازی و شبكه‌های اجتماعی هم آكنده از اطلاعات گمراه كننده‌ای است كه جز ایجاد نگرانی و سرگردانی در جامعه، هیچ خاصیت دیگری ندارد.
مردم باید آگاه باشند كه ویروس كرونا، از گروه ویروس‌های سرماخوردگی است و البته یك بیماری نوپدید است اما درجه كشندگی و مرگ و میر آن از باقی ویروس‌های خانواده كرونا كمتر است چون ویروس نوپدید سارس، 10 درصد كشندگی داشت و ویروس نوپدید مرس هم 35 درصد كشندگی داشت اما ویروس كرونا 2019، 2 الی 3 درصد است.
مردم باید راه‌های انتقال ویروس را بشناسند و بدانند كه علائم ابتلا به كووید 19، بسیار شبیه سرماخوردگی است اما تب، سرفه، تنگی نفس یا هر گونه مشكل تنفسی، نیازمند مراجعه زودهنگام است چون ممكن است فرد مبتلا به ذات‌الریه باشد و حتما باید در بیمارستان بستری شده و با دریافت اكسیژن و وصل به ونتیلاتور، درمان سریع بگیرد.
ویروس كرونا هیچ واكسن و پادزهری ندارد و تمام اقدامات، فقط جنبه پیشگیری داشته و البته بهترین راه پیشگیری، رعایت بهداشت فردی است. به نظر من، همه‌گیری كووید 19 در ایران و جهان، دیر یا زود تمام می‌شود اما پایان همه‌گیری، بستگی به زمان و میزان مصونیت جمعی HEALTH IMMUNITY دارد. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده كه هر زمان بین 40 تا 70 درصد جامعه، با ویروس تماس داشته باشند - نه به این معنا كه حتما بیمار شوند بلكه ویروس به بدن آنها برسد - مصونیت جمعی، خودبه‌خود ایجاد شده و یك الی دو ماه پس از آن، همه‌گیری بیماری به پایان می‌رسد.
آنچه امروز درباره دفن متوفیان كووید 19 و آغشته كردن اجساد با مواد ضدعفونی مطرح است، روشی است كه در زمان‌های بسیار قدیم و در آن دورانی كه بیماری‌هایی مثل وبا و طاعون در دنیا شایع بود و علم و تكنولوژی هم به پیشرفت امروز نرسیده بود، كاربرد داشت اما در این دهه‌ها، هرگز از سازمان بهداشت جهانی نشنیده‌ام كه این مواد در گندزدایی دفن فایده داشته باشد. جسد، جسد است.
بیماری واگیر هم فقط كرونا نیست. امروز در بسیاری نقاط دنیا، انواع بیماری‌های عفونی شایع است اما در هیچ جا، اجساد در هنگام دفن ضدعفونی نمی‌شود بلكه متوفی بر اثر بیماری‌های واگیر باید در عمق كافی دفن شود تا نه تنها باعث آلودگی محیط زیست - آب و خاك - نشود بلكه از دسترس موجودات زیرزمینی هم حفظ شود. با رعایت این نكات كه از روش‌های مرسوم دفن بهداشتی متوفیان بیماری‌های واگیر در اقصی نقاط دنیاست، دیگر نیازی به ضدعفونی اجساد نخواهد بود.
گفته می‌شود كه در ایران و به هنگام دفن متوفیان كووید 19، برای ضدعفونی اجساد یا محل دفن، آهك پاشی می‌كنند. آهك چه تاثیری بر خنثی كردن فعالیت ویروس كرونا دارد ؟
در دهه‌های گذشته وقتی متوفیان وبا و طاعون را دفن می‌كردند، آنها را با آهك ضدعفونی می‌كردند. به نظر می‌رسد از روش‌های سنتی برای متوفیان بیماری‌های واگیر بوده كه در برخی كتب هم به آن اشاره شده و ظاهرا امروز هم رایج است در حالی كه هیچ قطعیت علمی از نظر خاصیت عفونت‌زدایی نداشته و من هم تا امروز نشنیده‌ام كه سازمان بهداشت جهانی، استفاده از آهك را برای عفونت‌زدایی از اجساد یا محل دفن توصیه كرده باشد.
ظرف دو ماه گذشته - به خصوص در شهر تهران - برخی شهروندان، دستكش و ماسك یك بار مصرف استفاده شده را در پیاده‌رو و خیابان رها می‌كنند. این اقلام به عنوان پسماند شهری جمع‌آوری می‌شود در حالی كه در دو ماه گذشته، سوزاندن زباله و تفكیك از مبدا ممنوع بوده و پسماند شهری، فقط دفن می‌شود. آیا رها شدن این پسماند در مسیر تردد عمومی با اصول بهداشت فردی در تضاد نیست؟
فردی كه سوار ماشین آخرین مدل شده و دستمال كاغذی خود را كف خیابان پرت می‌كند یا ماسك و دستكش استفاده شده را در سطح پیاده رو می‌اندازد، نمونه آن افرادی است كه نه تنها فرهنگ درستی ندارند بلكه از فرهنگ اجتماعی بسیار ضعیفی برخوردارند و برای جامعه احترام قائل نیستند و خودخواهانه، فقط خودشان را می‌بینند.
خوشبختانه تعداد این افراد زیاد نیست و ان‌شاءالله در آینده با آموزش بیشتر و تقویت وجدان‌شان، از این رفتار دست بردارند. مردم باید آگاه باشند كه كرونا، ایبولا نیست و رها كردن دستكش و ماسك به عنوان عامل بیماری‌زا، باعث آلودگی كل محیط و انتشار عوامل بیماری‌زا می‌شود.
ظرف 4 ماه گذشته كه ویروس كرونا در كل دنیا شیوع پیدا كرد با سه مدل كنترل بیماری در چین، كره‌جنوبی و ایران مواجه بودیم؛ چین، شهر كانون انتشار ویروس را قرنطینه كرد، دولت كره جنوبی اعلام كرد با تجربه‌ای كه از كنترل سارس داشته همان مدل قرنطینه را به كار بسته و در ایران هم فاصله‌گذاری اجتماعی و فاصله‌گذاری هوشمند اجرا شد كه اتفاقا مدل ایران، برای خیلی از كشورها الگو شد.
این مدل‌های كنترل ویروس نوپدید را چطور تحلیل می‌كنید؟
مدلی كه در كشور خود ما به كار رفت به نظرم مدل بسیار مناسب و خوبی است و كشورهای دنیا هم برایشان جالب بود و از آن به عنوان یك تجربه آموزنده یاد كردند. اما مدل چین امروز در همه كشورها جواب نمی‌دهد.
چین، كشوری با شرایط سیاسی مخصوص خودش است و كاری كه بخواهد را انجام می‌دهد. ممكن است خیلی اقدامات را با زور و اعمال فشار انجام بدهیم ولی اعمال زور، مثل فنر جمع شده‌ای عمل می‌كند كه در صورت رها شدن، آسیب فراوانی خواهد داشت. البته شرایط چین متفاوت بود؛ چون اولین كشوری بود كه ویروس در آن بروز كرد و مردم هم دچار وحشت زیادی شدند و تجربه مواجهه با این ویروس هم كمتر بود. اما در مجموع، قرنطینه یك شهر و جدا كردن خانواده‌ها از كل كشور جوابگو نیست و در بسیاری كشورها كاربرد ندارد.
به جای این كار می‌شد دولت چین از مردم بخواهد از خانه خارج نشوند و تجمع برگزار نكنند و در تجمعات حاضر نشوند و فاصله اجتماعی را رعایت كنند. این توصیه‌ها، آموزنده و اجرایی است بدون آنكه اثری از دیكتاتوری در آن دیده شود و به نظر من، واقع‌بینانه‌تر است و مردم هم رعایت می‌كنند. چنانكه در كشور ما هم وقتی آن اوایل توصیه شد كه مردم در خانه بمانند، مردم رعایت می‌كردند و حتی تردد ماشین‌ها هم كاهش یافت. حالا هم اگر این رعایت‌ها كمرنگ شده، باید دانست كه مردم تا حدی رعایت می‌كنند اما تصمیم‌گیران و سیاستگذاران باید ابعاد روانی این توصیه‌ها و اقدامات را هم در نظر بگیرند.
نكته مهم در تمام توصیه‌ها و اقدامات این است كه باعث وحشت و نگرانی نشود و به جای ایجاد نگرانی، ایجاد آگاهی كند به نحوی كه مردم به خودمراقبتی برسند.
سیاستگذاران باید بدانند كه در بسیاری از اپیدمی‌ها و پاندمی‌ها، دولت‌ها بدون مشاركت موفقیت كمتری دارند و نظام سلامت، زمانی موفق می‌شود كه مردم خود را در تصمیم‌گیری‌ها شریك بدانند.
روزهای اول شیوع ویروس كرونا، این بحث در محافل بین المللی مطرح بود كه اگر این ویروس 70 الی 80 درصد جمعیت جهان را درگیر كند، تضعیف می‌شود. آیا ماهیت ویروس‌های نوپدید همین است كه با همه‌گیری از توانایی‌شان كاسته شود و خطر اولیه را نداشته باشند؟
مصونیت جمعی به همین معناست كه جامعه در مقابل ویروس نوپدید مصونیت ندارد تا زمانی كه این ویروس، یك، یا 100 یا هزار یا 10 هزار نفر را آلوده كند.
سازمان بهداشت جهانی هم معتقد است كه وقتی این مصونیت جمعی به 40 الی 70 درصد برسد و در یك جامعه، 70 درصد جمعیت، آلوده - و نه بیمار - شوند، در واقع 70 درصد جمعیت در مقابل این ویروس مصون شده‌اند و در این زمان، بدن هر انسان می‌تواند در مقابل این ویروس، آنتی‌بادی بسازد و ویروس را از بین ببرد.
چون حیات ویروس منوط به این است كه در بدن موجود زنده باشد. وقتی 70 درصد مردم در مقابل فعالیت مصونیت پیدا كنند، ویروس هر جا می‌رود با بن‌بست روبه‌رو می‌شود و خودبه‌خود محكوم به فناست و به همه‌گیری ختم می‌شود. در واقع هر عامل بیماری‌زا ویروس یا باكتری كه وارد بدن می‌شود، بدن، پادتن می‌سازد چون ویروس و باكتری، آنتی‌ژن است بدن ظرف دو هفته، آنتی‌بادی تولید می‌كند.
ویروس كرونا، بیشترین شباهت را با سایر ویروس‌های سرماخوردگی دارد.خانواده ویروس‌های كرونا، باعث عفونت حاد در دستگاه تنفسی می‌شوند و ماندگاری طولانی‌مدت در محیط زیست ندارند.مصونیت جمعی به این معناست كه جامعه در مقابل ویروس نوپدید مصونیت ندارد تا زمانی كه 70 الی 80 درصد جامعه با ویروس درگیر شود.
نظر شما