سلامت نیوز: با کنار رفتن محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا و بازگشت افراد به جامعه، زمزمه‌های شروع مجدد و افزایش جرائمی مانند سرقت و کیف‌قاپی و دزدی‌های خُرد مانند سرقت لوازم ماشین به گوش می‌رسد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی ،شاید اگر به لطف کرونا مدتی از این قبیل از جرائم خبری نبود، حالا به همت همین کرونا این دست از جرائم و مانند آن شتاب مجدداً بیشتری گرفته‌اند. کرونا به حکم تاثیر بر کاهش توانمندی اقتصادی افراد جامعه، حالا نقش شتاب‌دهنده را در خصوص جرائم و برخی از بزه‌های دیگر ایفا می‌کند. در روزهای شیوع ویروس کرونا که همچنان هم ادامه دارد، هر کسی از زاویه نگاه خودش به جهان و انسان سعی کرد به این مهمان ناخوانده و سمج نگاه کند؛ ویروسی که به عقیده بسیاری باید به هم‌زیستی با او عادت کرد، چرا که انگار قصد ندارد به این سادگی‌ها از زندگی روزمره نوع انسان بیرون برود.
در لابه‌لای این نگاه‌های متعدد گروهی که معمولا سعی می‌کنند از هر بزنگاهی فرصتی درست کنند کروناویروس جدید را آشکارکننده دردها، آسیب‌ها و امراض پنهان اجتماعی و سیاسی معرفی کردند، مثلا در حوزه مدیریت گفتند که کرونا به ما آموخت کار کارشناسی به عهده کارشناس است، گویی که انگار اگر کرونا نبود، کسی نمی‌دانست کارشناس اولویت دارد! گروهی هم گفتند که کرونا سبب می‌شود تقدیرگرایی از میان برود، یا خرافه‌پرستی کنار گذاشته شود تا برای این ویروس در کنار نقش نابودگری جان انسان‌ها، به تعبیری نقش نابودگری عقاید انسان‌ها هم تعریف شده باشد.
اما گویی کروناویروس جدید دو نقش دیگر هم به عهده دارد، یکی اینکه سبب شد بسیاری از مشکلات پنهان بمانند، بسیاری از جرائم و بزه‌ها مکنون از نگاه ما در خلوت قرنطینه‌گی بازی خودشان را ادامه دادند و پیش رفتند؛ دیگر آنکه کرونا نقش شتاب‌دهنده دارد؛ به این صورت که مانند یک نیروی محرک جدید به کمک سایر عوامل قبلی پیوسته است تا با قوای دوچندان، نقشه پیروزی برای فردای پایان قرنطینه و محدودیت‌ها را پی‌ریزی کند؛ نقشی که به نظر می‌رسد در صحنه جرم، خودش را بهتر و تواناتر بتواند به تماشاچیان صحنه نشان دهد. در این زمینه «مجید ابهری» جامعه‌شناس و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی می‌گوید:
«بروز و گسترش شرایط غیر عادی در جامعه به همراه خود همواره وضعیت غیر عادی آورده و یا باعث بروز و ظهور رفتارهای جدید و بعضی از آسیب‌ها و عوارض جدید دیگر می‌شود.» رفتارهای جدیدی که حالا با ظهور کروناویروس بروز پیدا کرده است.
بدون اجتماع جرم معنا ندارد
سویه پنهان‌کنندگی و شتاب‌دهندگی کروناویروس از همانجا آغاز شد که گروهی اعلام کردند با شیوع ویروس کرونا ما با کاهش جرائم روبه‌رو بوده‌ایم،
نمونه آن نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط جهان هم مشاهده شد، به عنوان مثال سردار رحیمی فرماندهی پلیس تهران بزرگ از کاهش جرائمی مانند نزاع و درگیری‌های خیابانی، یا کاهش جرائمی چون سرقت از منازل سخن گفت، اما چه کسی است که نداند در روزهایی که قرنطینه و خانه‌نشینی برای در امان ماندن از کرونا پررنگ‌تر بود باعث شد که تعدادی از جرم‌ها کمتر شود و ارتکاب به آن بسیار پایین بیاید، مجید ابهری در تحلیل این نوع رفتارها می‌گوید:
«در زمان اعلام قرنطینه ظاهرا با تحریک حس انسان‌دوستی افراد جامعه، آسیب‌های اجتماعی و جرائم کاهش چشمگیری یافته بود. سرقت، نزاع و درگیری‌های خیابانی آسیب‌هایی بودند که کاهش چشمگیری یافته بودند، زیرا با وجود قرنطینه و زندگی دور از جامعه، مردم کمتر در خیابان‌ها بودند و روابط اجتماعی کاهش چشمگیری یافته بود.
اگر وضعیت به همان روال حرکت می‌کرد شاید می‌توانستیم شاهد به صفر رسیدن بعضی از آسیب‌ها هم باشیم.»چیزی که «علی نجفی توانا» حقوقدان و جرم‌شناس با بیان نظری یک واقعه حقیقی، سعی کرده است این رفتار(کاهش جرائم) را به اقتصاد آنلاین توضیح دهد، او معتقد است:
«آنچه مسلم است جرم یک پدیده اجتماعی است و اصولاً بدون اجتماع جرم معنا پیدا نمی‌کند. به همین دلیل است که با مطالعه تاریخ متوجه می‌شویم وقتی بشر زندگی فردی داشت و در کنار خانواده‌اش بود اصلاً جرم اتفاق نمی‌افتاد.»البته جای گفتن دارد که با تهی شدن نسبی شهر از جرم، شواهد حکایت از تغییر شکل جرائم دارد، مثلا چیزی که این روزها به عنوان جرائم سایبری معرفی می‌شود.
جرائم مجازی نیز خود معلول همان حذف شدن جامعه از تعامل میان انسان‌ها بود، البته گزارش‌های مربوط به کودک‌آزاری و خشونت علیه زنان را هم باید معلول دیگر دوران قرنطینه دانست که به ابعاد آن بسیار پرداخته شده است.
شتاب‌دهندگی ویروس کرونا در بازگشت جرائم
اما نکته‌ای که همچنان وجود دارد نقش شتاب‌دهندگی ویروس کرونا در بازگشت جرائم به جامعه است، مثلا سردار رحیمی هفته گذشته اعلام کرده بود که «در روزهای کرونا زده، ما با کاهش جرائمی مانند سرقت از خانه یا نزاع خیابانی روبه‌رو شدیم، اما حالا جرم‌های دیگری مانند سرقت از خودرو یا موتورسیکلت افزایش پیدا کرده است، سرقت اتومبیل و موتورسیکلت هر یک 5درصد و سرقت داخل خودرو حدود 8درصد افزایش داشته است. و به‌طور کلی ما شاهد 4درصد افزایش وقوع در کل جرائم و 6درصد افزایش کشف در کل جرایم هستیم.»
اگر قرار باشد همچنان میان فقر و کاهش توانمندی‌های اقتصادی با وقوع جرم نسبتی قائل باشیم، باید انتظار داشته باشیم با رفتاری که شیوع ویروس کرونا بر سر بیکاری و کاهش توانایی‌های اقتصادی آورد، حالا با روند جهشی و رو به رشد جرائمی مانند دزدی و خفت‌گیری، و هر آنچه مانند آن روبه‌رو شویم. به تعبیر بسیاری از جرم‌شناس‌ها بین عوامل اقتصادی و زندگی جمعی با جرم یک رابطه بسیار قوی و تعیین کننده وجود دارد. یا آن طور که احمد بخارایی جامعه شناس به گفته است:«تاب‌آوری اجتماعی، یکی از عوامل تاب‌آوری اقتصادی است.
یعنی وقتی تحت شرایط خاص، پدیده‌هایی رخ می‌دهد که باعث پایین آمدن تاب‌آوری اقتصادی و کم‌شدن آستانه تحمل افراد می‌شود، آنهایی که گرفتار مشکلات هستند، برای رسیدن به منافع فردی خودشان دست به انواع جرایم می‌زنند» حالا همان طور که می‌دانیم کروناویروس اگرچه لزوم تغییر را به ما آموختف اما کارهای دیگری هم انجام داد، کرونا سبب تعدیل نیرو، حذف کسب‌وکارهای کوچک، افزایش بیکاری و کاهش درآمدهای بسیاری از افراد جامعه شد؛ آسیب‌هایی که شاید برای ترمیم آن، هم وقت لازم باشد و هم دولت کارآمد. این درحالی بود که روند بیکاری و کاهش توانمندی‌های اقتصادی مردم در جامعه حتی پیش از کرونا هم اوضاع به سامانی نداشت. آن طور که «ابهری» می‌گوید:
«با نمودار شدن فقر در جامعه همواره شاهد افزایش فساد هستیم. امیرالمومنین علی(ع) فرموده است به خدا پناه می‌برم از فقر و فساد. بنابراین از نگاه رفتارشناسی اجتماعی فقر و فساد دو پدیده لازم و ملزوم یکدیگرند.»این جامعه‌شناس ادامه می‌دهد:«مشکلات اقتصادی باعث می‌شود بسیاری از افرادی که در چنگال این دست از مشکلات مالی گرفتارند دست به رفتارهایی بزنند؛ حال ما شاهدیم با تغییر وضعیت و از بین رفتن قرنطینه و ضعف اقتصادی مردم، آسیب‌های یاد شده بیشتر رونق می‌گیرند، یعنی برخی دست به سرقت‌های خُرد می‌زنند.» او عنوان می‌کند:
«متاسفانه آمار آسیب‌های اجتماعی مجدداً رشد پیدا می‌کند و دولت باید نه به صورت وام‌های با بهره بلکه با بسته‌های حمایتی به کمک مردم بشتابد و اجازه ندهد زندگی‌ها متلاشی شود. چرا که با بروز و افزایش مشکلات مالی در خانواده‌ها، ما شاهد رشد چشمگیر اختلافات خانوادگی به عنوان آسیبی دیگر خواهیم بود.»
نظر شما