سلامت نیوز:بررسیهای سازمان جهانی بهداشت حاکی از این است که بیماریهای قلبی و عروقی رتبه نخست علت مرگ و میرها در جهان را به خود اختصاص داده است به طوری که ۵ر۱۷ میلیون نفر در جهان در سال ۲۰۱۸ به علت ابتلا به بیماریهای قلبی وعروقی جان خود را از دست داده اند.
به گزار سلامت نیوز به نقل از روزنامه اطلاعات ،آمارهای رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم نشان میدهد که ۳۳ تا ۳ر۳۹ درصد مرگ و میرها در کشور بر اثر بیماریهای قلبی و عروقی بوده استبر اساس این بررسی، کشور ما رکورددار آمار مرگ و میر بر اثر بیماریهای قلبی و عروقی در جهان است. این در حالی است که روزانه ۳۰۰ نفر در کشور بر اثر عوارض قلبی فوت میکنند و این در حالی است که شیوه زندگی و نوع تغذیه مردم، ریسک بروز این بیماری را به حداکثر رسانده است.
بیماریهای قلبی و عروقی اولین علت مرگ با ۳ر۳۹ درصد کل موارد مرگها است که از این تعداد ۵ر۱۹ درصد آن مربوط به سکته قلبی،۳ر ۹درصد ناشی از سکته مغزی۱ر۳ درصد مربوط به فشار خون بالا وبقیه مربوط به سایر بیماریهای قلبی و عروقی است.
کارشناسان معتقدند، درکشورهای در حال توسعه، به دلیل فرآیند افزایش سن جمعیتها و تغییرات سریع شیوه زندگی به سوی الگوهای صنعتی، بار بیماریهای قلبی و عروقی در این کشورها رو به افزایش است و مهمترین عوامـل خطـر در بیمـاری قلبـی عروقـی عبارتند از: تغذیه نامناسب، چاقی، فعالیت بدنی ناکافی، مصرف سـیگار، فـشار خـون بـالا، اختلال در چربی خون، دیابت و سن بالا.
آنان میگویند، برخی از عوامل خطرزا مانند: سن، جنس،سابقه خانوادگی،تغییر ناپذیرهستند. اما بسیاری از عوامل خطرزا توسط تغییر در شیوه زندگی، تغییرات اجتماعی، درمان دارویی و پیشگیری از فشار خون بالا، چربی خون و دیابت قابل اصلاح هستند.
افزایش بیماریهای قلب و عروق
دکتر طاهره سماوات ـ رئیس اداره بیماریهای قلبی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد افزایش بیماریهای قلبی عروقی در کشور میگوید: بیماریهای قلبی عروقی شایعترین علت مرگ و میر در کشور ما است و متاسفانه نزدیک به ۴۰ درصد علت فوت جوانان در ایران به دلیل بیماریهای قلبی عروقی است و این آمار به سرعت در حال افزایش است.
وی با بیان این مطلب که شیوع بیماریهای قلبی عروقی در سالهای گذشته در ایران روند صعودی داشته است، میافزاید: براساس برآوردها، بیش از۲ میلیون نفر از مردم کشورمان مبتلا به بیماری عروق کرونر هستند و میانگین سنی مبتلایان در ایران، نسبت به کشورهای توسعه یافته پایینتر است.
در بررسی انجام شده در مرکز قلب تهران میانگین سن بیمارانی که تحت عمل جراحی قلب باز یا آنژیوگرافی قرار گرفتهاند، حدود ۵۸ سال است، در حالی که این سن در کشورهای پیشرفته، ۶۸ سال است. بررسیها نشان میدهد معمولاً حدود ۳۰درصد از افرادی که بین سنین ۶۰ تا ۷۰ سال هستند، فشار خون دارند و قریب به ۷۰ درصد افراد بالای ۷۰ سال نیز از فشار خون بالا رنج میبرند.
این متخصص بیماریهای قلب و عروق در مورد آمار اضافهوزن و چاقی در ایران میافزاید: اضافه وزن و چاقی افراد در کشور ما، بهخصوص در خانمها بالا است، تا آنجا که بیش از ۵۰ درصد از خانمهای ایرانی اضافه وزن دارند و ۷ر۱۶درصد افراد جامعه نیز دچار قند خون بالا هستند.
از سوی دیگر بیش از۵۰ درصد از افراد جامعه که بین ۱۵ تا ۶۴ ساله هستند، تحرک کافی ندارند. زندگی کمتحرک صرفنظر از این که باعث به وجود آمدن بیماریهای زیادی میشود، به چاقی میانجامد و چاقی هم زمینهساز دیابت و فشار خون بالا است. نکته مهم این است که معمولاً تنها یک عامل مهم خطر در فرد وجود ندارد، بلکه یک گروه از عوامل بیماری زا در افراد دیده میشود و از اینرو اگر یک عامل خطرزا وجود داشته باشد، یک درصد باعث ایجاد بیماریهای قلبی میشود، ولی زمانی که عوامل خطرزا یک مجموعه میشوند، اثرات بیماری چندبرابر افزایش مییابد.
دکتر سماوات با بیان این مطلب که بررسیها نشان داده است فردی که دیابت دارد، با مشکل فشار خون بالا و اختلالات چربی هم روبرو است، یاد آوری میکند: اگر بیمار چاق هم باشد، این عوامل خطرساز، او را با سرعت بیشتری به سمت بیماریهای قلبی و عروقی میبرند. ضمن آن که باید به این نکته توجه کنیم فردی که دیابت آشکار پیدا میکند، دچار مشکلات زیادی خواهد شد.
به عنوان مثال، یک فرد دیابتی دارای اختلالات انسولینی، ممکن است به انسولین مقاومت نشان دهد و نتواند سطح گلوکز را در خون به خوبی نگه دارد، که در این صورت ابتدا لوزالمعده (پانکراس) تلاش میکند که این احساس کمبود را مرتفع سازد، اما بعد از مدتی کار به جایی میرسد که دیگر نمیتواند این وظیفه را انجام دهد و خود نارسا میشود. که در این جا بیمار با ۲ مشکل مقاومت به انسولین و کمبود ترشح انسولین روبهرو میشود. زمانی که فرد به مقاومت به انسولین مبتلا شده باشد، سیستم قلب و عروق کرونر او تحت تأثیر قرار میگیرد و بیماری در او به وجود میآید.
ارزیابی و کنترل مستمر سلامت
سرپرست اداره بیماریهای قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همچنین میگوید: ما نباید این باور را از خودمان داشته باشیم که همیشه سالم هستیم و نیازی به آزمایشهای پزشکی نداریم.باید به فکر خودمان باشیم و سلامت خودمان را ارزیابی کنیم، زیرا بسیاری از بیماریها به اصطلاح خفته هستند و زمانی آشکار میشوند که بیماری عوارض خودش را بجا گذاشته است.
وی میافزاید: چاقی و اضافه وزن قابل کنترل است و اگر برنامهریزی درست و اصولی و فعالیتهای بدنی به میزان حداکثر نیم ساعت در روز داشته باشیم، میتوانیم وزنمان را ثابت نگه داریم. باید تغذیهمان را مناسب و با یک متخصص تغذیه مشورت کنیم و نیز باید طرز غذا پختنمان را اصولی کنیم تا بتوانیم از ابتلا به بیماریها پیشگیری به عمل آوریم. باید مهارتهای زندگی را یاد بگیریم و استرسهایمان راکنترل کنیم.
دکتر سماوات میگوید: زندگی ماشینی استرسزا است و افراد را تحت فشارهای روحی و روانی قرار میدهد، از این رو باید یاد بگیریم که با این شرایط کنار بیاییم، زیرا استرس زمینهساز یکسری عوامل خطرزا مانند فشار خون بالا است و به همین دلیل در صورت نیاز باید به روانپزشک مراجعه و با استرسها مقابله کنیم.
دکتر سماوات درمورد پیشگیری از بیماریهای قلب و عروق تاکید میکند: باید روشهایی را یاد بگیریم که به وسیله آنها از ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی پیشگیری کنیم و در صورت مبتلا شدن، بدانیم که چگونه باید با بیماری برخورد کنیم و در برابر آن، چه رفتاری داشته باشیم؟ باید علایم بیماریهای قلبی را بشناسیم تا اگر خدای ناکرده یکی از نزدیکان ما دچار این عارضه شد، بدانیم باید چکار کنیم و چگونه به کمک احیای قلب او بشتابیم؟
احیای قلبی کار بسیار سادهای است و باید این کار را یاد بگیریم و مردم نیز باید آن را از ما بخواهند، تا به آنها آموزش دهیم.خیلی وقتها فرد دچار درد در قفسه سینه میشود و با خوردن عرق نعناع و یا نبات سعی در بر طرف کردن درد میکند و این در حالی است که افراد بخصوص اشخاص میانسال در چنین مواقعی باید به پزشک مراجعه کنند تا او قضاوت کند که آیا فرد مشکل قلبی دارد یا نه؟
سیگار و تنگی عروق کرنر
دکتر ایرج ناظری ـ استاد بیماریهای قلب و عروق و آنژیو پلاستی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد بیماریهای قلبی به گزارشگر روزنامه اطلاعات میگوید: یکی از مهمترین بیماریهای قلب و عروق در جهان و در کشور ما، تنگی عروق تغذیهکننده قلب یا عروق کرونر است که منجر به سکتههای قلبی و مرگهای ناگهانی میشود.
وی با بیان این مطلب که متاسفانه آمار بیماریهای قلبی در کشور روبه افزایش است، میافزاید: متاسفانه سن ابتلا به این بیماری در خیلی از جوامع پایین آمده و این در حالی است که عوامل زیادی برای ایجاد بیماری وجود دارد که یکی از ریسک فاکتورها، ژنتیک است که براساس آن، اعضای خانواده به طور ارثی به بیماریهای قلبی عروقی مبتلا میشوند. از عوامل دیگر میتوان به بیماری فشار بالای خون، چربی بالای خون، اسید اوریک بالا و تغذیه نامناسب، میتوان اشاره کرد.
این استاد پیشکسوت بیماریهای قلب و عروق یاد آوری میکند: استعمال سیگار و قلیان که متاسفانه امروزه در میان جوانان شایع شده است، سرعت ابتلا به بیماری تنگی عروق کرونر را چند برابر میکند. گفتنی است که ریسک فاکتور دیگر این بیماری، سن افراد است، به طوری که هرچقدر سن بالاتر می رود، تنگی عروق کرونرهم بیشتر میشود.
دکتر ناظری در مورد درمان بیماریهای قلب وعروق میگوید: اولین و مهمترین اقدام در این مورد، پیشگیری است.
افرادی که در خانوادههایشان بیماران قلبی وجود دارد و سکته قلبی کردهاند، برای پیشگیری از بیماری باید به پزشک مراجعه کنند، بیمارانی که مبتلا به فشار خون،کلسترول بالاودیابت هستند نیز باید تحت نظر پزشک باشند، زیرا که این بیماریها از مهمترین ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی عروقی است و این در حالی است که متاسفانه روند بیماری دیابت در جهان و کشور ما روبه فزونی است و گاهی بیماری افراد به خوبی کنترل نمیشود.
تشخیص زودرس بیماری
دکتر ناظری با بیان این مطلب که خوشبختانه تشخیص زودرس بیماریهای قلبی عروقی یکی ازعوامل مهم درمان است، میافزاید: «سی تی آنژیو» و «آنژیو» عروق کرونر، میزان گرفتگی عروق را در بیماران قلبی نشان میدهد و این تجهیزات نیاز به عمل جراحی قلب را کاهش داده است. امروزه از این تکنیکها میتوان به آنژیو پلاستی، باز کردن رگ با بالون و گذاشتن “استنت” در قلب اشاره کرد که بیماران با این روشها خیلی سریع درمان میشوند.
وی با اشاره به این مطلب که در گذشته ۶۰ تا ۷۰ درصد بیمارانی که دچار تنگی عروق کرونر بودند جراحی میشدند، میافزاید: این بیماران امروزه با استفاده از تکنیکهای جراحی، به راحتی درمان میشوند. بیماران قلبی به محض مشاهده علایم، در ساعات اولیه باید به مراکز درمانی رسانده شوند تا عمل باز کردن رگها که به آنژیو پلاستی معروف است، روی آنان انجام شود.
وی در پاسخ به این پرسش که بیماران با دیدن چه علایمی باید به پزشک مراجعه کنند، میگوید: مهمترین علامت، احساس سنگینی و درد در جناغ سینه است.
معمولا بیماران به هنگام راه رفتن دردی را از ناحیه جناق سینه و پشت احساس میکنند که با ایستادن، آرام میشود. بیمار درد قفسه سینه را از ناحیه ناف به بالا تا گردن و چانه احساس میکند.
با دیدن این علایم بیمارباید به پزشک مراجعه کند. گفتنی است گاهی پزشکان علائم بیماری قلبی را با بیماریهای گوارشی اشتباه میگیرند و گاهی هم بیماران بعد از خوردن غذا نفخ میکنند که ممکن است به علت تنگی رگ قلب باشد.
این متخصص بیماریهای قلب و عروق با اشاره به بالا رفتن آمار سکتههای قلبی در جوانان میافزاید: متاسفانه آمار بیماریهای قلبی عروقی در جوانان کشور به علت تغذیه نامناسب، عدم تحرک و ورزش، استرس، استنشاق هوای آلوده و استفاده از مواد دخانی افزایش یافته است.
مصرف بعضی از موادمخدر صنعتی مانند شیشه هم آمار سکتههای قلبی را در میان جوانان افزایش داده و این در حالی است که جوانان بعد از سکته، ناتوان میشوند که برای جامعه زیان بار است.
دکتر ناظری در مورد علایم سکته قلبی توضیحات بیشتری میدهد و میگوید: در سکته قلبی بیمار دچار احساس درد در ناحیه قفسه سینه میشود، به طوری که عرق سرد میکند و بی حال میشود که گاهی این علایم تا ۱۰ دقیقه طول میکشدو بیمار در صورت بسته شدن رگ، درد شدید را تجربه میکند که تحمل آن بسیار دشوار است. از این رو درد را به وسیله داروی زیر زبانی و یا مرفین، تسکین میدهند.
بیمار باید هر چه سریعتر به مراکز درمانی فرستاده ودرمان شود و در صورتی که بیمار با علامت بسته شدن رگها مراجعه کند، آنها را باز میکنند و بیمار را نجات میدهند و یا از داروهایی استفاده میشود که لخته خون را به اصطلاح لیز میکند واز بین میبرد.
وی سپس توصیه میکند: مردم باید مواظب سلامتشان باشند و در صورت داشتن ریسک فاکتورها، به پزشک مراجعه کنند، ورزش را از یاد نبرند، پیادهروی را ترک نکنند، از خوردن غذاهای آماده (فستفودها) بپرهیزند و بکوشند بیشتر از میوهها و گوشت ماهی مصرف کنند.
راههای پیشگیری از بیماریهای قلبی
ـ سیگار نکشید: مصرف سیگار به هر تعداد که باشد، زیانبار است. تنباکوی جویدنی و سیگارهای به اصطلاح کم جرم و کم نیکوتین هم مضر است و حتی کسانی که در معرض دود سیگار قرار میگیرند، آسیب میبینند. دود تنباکو حاوی بیش از۴۸۰۰ ماده شیمیایی است که بیشتر آنها برای قلب و عروق خونی ضرر دارند و آنها را مستعد تنگی شریانها (آترواسکلروز) میکنند که در نهایت میتواند به حمله قلبی منجر شود.
ـ ورزش کنید: شرکت منظم در ورزشهای متعادل میتواند خطر ابتلا بیماریهای کشنده قلب را تا یک چهارم کاهش دهد. وقتی شما ورزش را با سایر برنامههای سلامت مثلا حفظ وزن مناسب همراه میکنید، این منفعت دو چندان میشود.
ـ خوب و درست غذا بخورید: یک رژیم غذایی مناسب و دوستدار قلب را انتخاب کنید. خوردن غذاهای سرشار از میوه، سبزی، حبوبات کامل و لبنیات کمچرب، میتواند به حفاظت از قلب شما کمک کند.
لوبیا و منابع کمچرب پروتئین و بهخصوص انواع ماهی میتواند خطر بیماریهای قلب را کاهش دهد و محدود کردن مصرف چربیها هم اهمیت زیادی دارد. چربیهای اشباع و ترانس میتواند با افزایش کلسترول خون، خطر بیماری عروق کرونر قلب را زیاد کند. چربی اشباع که در رژیم غذایی افراد و از جمله گوشت، کره، پنیر، شیر و روغن معمولا بیشتر مصرف میشود، میتواند نگران کنندهترین عامل خطر باشد. بنابراین لازم است افراد، میوه و سبزیجات بیشتری را در وعدههای غذایی خود مصرف کنند (۵ تا ۱۰ واحد در روز).
ـ وزن خود را در حد مناسب حفظ کنید: هر چه در بزرگسالی وزن شما افزایش یابد، بافت چربی شما هم بیشتر میشود. اضافه وزن میتواند به شرایطی بیانجامد که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را افزایش دهد که به عنوان مثال میتوان به بالا رفتن فشار خون، افزایش کلسترول خون و دیابت اشاره کرد.
ـ به طور مرتب سلامت خود را کنترل کنید: فشارخون و کلسترول بالا میتواند به سیستم قلبی ـ عروقی و از جمله قلب صدمه بزند، اما بدون آزمایش خون و اندازهگیری فشارخون، نمیتوان فهمید که کلسترول و فشارخونتان بالاست یا نه؟ غربالگری منظم (آزمایش پیش از ابتلا به بیماری) میتواند شما را از این شرایط آگاه کند و هشدار اولیه برای مراقبت بیشتر از قلبتان باشد.
مدیریت استرس
- مدیریت دیابت: داشتن دیابت خطر ابتلا به بیماری قلبی دیابتی را دو برابر میکند. دلیل این است که در طول زمان، قند خون بالا از دیابت میتواند به رگهای خونی و عصبهایی که قلب و عروق خونی شما را کنترل میکند، آسیب برساند؛ بنابراین، مهم است که برای دیابت آزمایش کنید و اگر آن را داشته باشید، آن را کنترل کنید.
ـ داشتن خواب کافی: اطمینان حاصل کنید که به اندازه کافی میخوابید. اگر خواب کافی نداشته باشید، خطر ابتلا به فشار خون بالا، چاقی و دیابت در شما افزایش مییابد. این سه مورد میتواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. اکثر بزرگسالان نیاز به ۷ تا ۹ ساعت خواب در شب دارند.
ـ چک آپ منظم و مراجعه به پزشک: فشار خون بالا و کلسترول بالا میتواند به قلب و عروق خونی شما آسیب برساند؛ اما بدون آزمایش برای آنها، احتمالا نمیدانید که آیا این شرایط را دارید. غربالگری منظم میتواند به شما بگوید که شما در چه وضعیتی قرار دارید و چه اقداماتی باید انجام دهید.
نظر شما