سلامت نیوز:بیرجند - 91 درصد مساحت خراسان جنوبی متأثر از خشکسالی است که از این مقدار ۹ درصد در وضعیت طبیعی، ۲۰ درصد خشکسالی خفیف، ۳۵درصد خشکسالی متوسط، ۲۵درصد خشکسالی شدید و ۱۱ درصد خشکسالی بسیار شدید است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ،این توصیف 10 ساله وضعیت آب در خراسان جنوبی تا آخر اسفند سال گذشته بوده که مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی ارائه کرده است. کم‌آبی مهم‌ترین مشکل و پیامد خشکسالی در این استان مرزی و کویری است به طوری که در حال حاضر به‌صورت میانگین به ۴۰۰ روستای خراسان جنوبی با جمعیت ۶۵ هزار نفر با تانکر آبرسانی می‌شود.

بنابر اعلام شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی از مجموع ۴۴ دشت و محدوده مطالعاتی، ۹ دشت ممنوعه بحرانی و ۲۲ دشت ممنوعه است و در دهه اخیر تعداد دشت‌های ممنوعه بحرانی استان به‌دلیل افت مستمر آبخوان‌ها از ۲ به ۹ دشت افزایش یافته است.  سالانه ۹۰۵ میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی خراسان جنوبی برداشت می‌شود که به‌دلیل اضافه برداشت ۱۰۱ میلیون مترمکعبی، به‌صورت میانگین هر سال منابع آب زیرزمینی این استان ۲۶ سانتیمتر مربع افت دارد. پدیده فرونشست زمین به‌عنوان خطر جدی و زلزله خاموش به‌دلیل اضافه برداشت آب از دشت‌ها از سال‌ها پیش گریبانگیر خراسان جنوبی شده و در دشت‌های این استان خشک و کویری به‌دلیل اضافه برداشت زیاد آب در حال پیشروی است.

با وجود این طی سالیان گذشته با محدود کردن چاه‌های کشاورزی و غیرمجاز و نیم‌نگاهی به اجرای طرح‌های آبیاری نوین و تغییر الگوی کشت، سیاست صرفه‌جویی در مصرف آب دنبال شده که این راهکارها عملاً با وجود گستردگی مصرف آب، راه به‌ جایی نمی‌برد و مشکل تنش آبی هر سال عمیق‌تر می‌شود، به‌طوری که در حال حاضر کسری تجمعی از منابع آب زیرزمینی خراسان جنوبی ۳.۷ میلیارد مترمکعب است.

سال ۱۳۹۸ سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی در راستای مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف بخصوص بخش کشاورزی در شورای عالی آب تصویب و توسط وزارت نیرو به استان ابلاغ شد که به‌دلیل شیوع کرونا و تشدید خشکسالی‌ها این طرح با یک سال تأخیر و از سال ۱۳۹۹ اجرایی شد و به‌ گفته مسئولان اهداف طرح به‌طور کامل محقق نشده است.

از این‌رو به‌دلیل کم‌آبی شدید و پیامدهای آن، از یک دهه اخیر انتقال آب یکی از مطالبات اساسی استان‌های شرقی از دولت‌های مختلف بوده است و ابتدای دهه ۹۰ مطالعات انتقال آب از سد دوستی مشهد به خراسان جنوبی انجام شد که به‌دلیل تشدید خشکسالی و کم‌آبی این سد، مطالعات این طرح هم نتوانست مشکل استان را حل کند.

سال ۱۳۹۵ هم مسئولان، انتقال آب از دریای عمان به خراسان جنوبی را به‌عنوان گزینه جدید و قطعی تأمین آب بلندمدت استان مطرح کردند و طی مدت چهار سال کار مطالعات این طرح توسط شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی به اتمام رسید و تخصیص سهمیه آبی خراسان جنوبی از این طرح سالانه ۶۰ میلیون مترمکعب مشخص شد که این طرح هم سال گذشته در مرحله مطالعات رها و منتفی شد.

طرح ملی انتقال آب از خلیج‌ فارس و دریای عمان به ۶ استان واقع در فلات مرکزی و شرق کشور نیز از چند سال گذشته آغاز شد و سال گذشته انتقال آب خلیج‌ فارس به استان‌های کرمان، هرمزگان و یزد به بهره‌برداری رسید که اجرای خط دوم این طرح با هدف تأمین آب صنایع خراسان جنوبی و خراسان رضوی اواخر سال ۱۳۹۹ آغاز شد و تاریخ پایان آن سال ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده است.

نگاه ویژه دولت سیزدهم به تأمین آب خراسان جنوبی
به‌گزارش ایرنا آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی که نوزدهم شهریور امسال بعد از استان‌های خوزستان و سیستان و بلوچستان سومین سفر استانی خود را به خراسان‌جنوبی اختصاص داد، در جمع خبرنگاران در طبس گفت: مسأله آب مشکل بسیاری از استان‌های کشور است و این موضوع را در دولت به‌صورت ویژه دنبال می‌کنیم.

رئیس دولت سیزدهم در این ارتباط از راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت گفت و افزود: اقدامات کوتاه‌مدت را می‌توان در استان دنبال کرد و اگر اعتباری لازم است تصمیم بگیریم اما راهکارهای بلندمدت از جمله انتقال آب از دریای عمان را می‌توان به‌صورت بلندمدت پیگیری کرد نه اینکه خیلی طولانی شود که مردم ناامید شوند و باید مشکل دسترسی مردم به منابع آبی با آنچه دولت دنبال می‌کند، برطرف شود.

استاندار خراسان جنوبی بتازگی با تشریح آخرین روند اجرای مصوبات سفر رئیس جمهوری گفت: توجه به بحث آب به‌دلیل مسائل و مشکلاتی که در استان وجود دارد، از موضوعات مورد تأکید رئیس جمهوری در سفر به خراسان جنوبی بود. حمید ملانوری افزود: دستور رئیس جمهوری بر راه‌اندازی ستاد احیا، بازسازی و مدیریت قنوات استان بود تا استانی که رتبه اول تعداد قنوات را در کشور دارد بتواند با بازسازی و مرمت قنوات از این ظرفیت بزرگ برای تأمین آب استفاده کند.

وی گفت: موضوع انتقال آب نیز مطرح است که الان پروژه انتقال آب از خلیج فارس به خراسان جنوبی در حال انجام است و باید سرعت بیشتری بگیرد و هم اینکه بررسی شود در صورت امکان در قالب ادامه پروژه انتقال آب از دریای عمان به سیستان و بلوچستان، ما هم بتوانیم از این خط انتقال آب بهره‌مند شویم.

پیشرفت ۳۰ درصدی مطالعات انتقال آب از خلیج فارس
براساس آخرین گزارش مدیرعامل شرکت تأمین آب صنایع و معادن به‌عنوان مجری این طرح انتقال آب به خراسان جنوبی خط دوم لوله انتقال آب خلیج‌ فارس به بیرجند و مشهد به‌طول هزار و ۵۵۰ کیلومتر و سرمایه‌گذاری ۴۷ هزارمیلیارد تومانی خواهد بود که بناست در افق پنج ‌ساله یعنی تا ۱۴۰۴، معادل ۲۳۰ میلیون مترمکعب آب را با هدف تأمین آب پایدار برای صنایع استان‌های خراسان جنوبی و خراسان رضوی اجرایی کند که از این مقدار ۶۰ میلیون مترمکعب سهم خراسان جنوبی است. محمدحسن اسدی گفت: افق اجرایی طرح انتقال آب از خلیج فارس از سمت کرمان به خراسان جنوبی و خراسان رضوی تا سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده و افق نهایی طرح برای تأمین آب صنایع تا ۱۴۲۵ است.