به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت، هر ساله از ۴ لغایت ۱۰ خرداد هفته ملی بدون دخانیات نامگذاری شده است. شعار امسال سازمان جهانی بهداشت برای روز جهانی بدون دخانیات «دخانیات، تهدیدی برای سلامت و محیط‌زیست ما» اعلام شد. سازمان جهانی بهداشت، با اعلام این شعار بر اهمیت افزایش آگاهی مردم در مورد تاثیرات زیست‌محیطی دخانیات اعم از کاشت، برداشت، تولید، توزیع و ضایعات ناشی از این فرآیندها تاکید کرده است. آنها بر این باورند که این اطلاعات و آگاهی‌ها به مصرف‌کنندگان دخانیات یک انگیزه مضاعف برای عدم مصرف دخانیات می‌دهد.
از طرفی برخی کشورها مالیات‌های سنگینی بر سیگار و تنباکو اعمال می‌کنند تا تعداد کمتری از آن مصرف کنند. طبق قانون مالیات بر ارزش‌افزوده ایران نرخ این مالیات بر سیگار داخلی ۲۵ درصد و خارجی ۶۵ درصد است. این در حالی است که مالیات سیگار در کشوری همانند ترکیه ۵۵ درصد است. همین امر منجر به کاهش مصرف سیگار در آن کشور شده است. اما مالیات کم ایران منجر به قاچاق و قاچاق معکوس آن به کشورهای همسایه شده است. میزان قاچاق سیگار به کشور سالانه ۲۰ میلیارد نخ است. گردش مالی سیگار قاچاق در کشور سالانه ۴۰ هزار میلیارد تومان است. بد نیست بدانید این میزان قاچاق معادل فرار مالیاتی در کشور، چهار برابر میزان بودجه اختصاص داده‌شده به طرح جوانی جمعیت بوده و معادل چهار ماه درآمد مالیاتی کل کشور و ۴۰۰۰ میلیارد تومان بیشتر از بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان است.
تمام این موضوعات در حالی است که بر اساس اعلام جمعیت مبارزه با دخانیات کشور، مصرف سیگار از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ در بین گروه سنی (بالای ۱۸ سال) در زنان 17.2 درصد و در مردان0.54 درصد کاهش داشته و به طور کلی 7.44 درصد کاهش داشته اما مصرف قلیان از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ در افراد بالای ۱۸ سال، در زنان 57.6 درصد و مردان 17.8 درصد افزایش داشته و حدود ۲۸ درصد افزایش در گروه سنی بالای ۱۸ سال گزارش شده است.
همچنین سالانه بیش از ۶۰ هزار نفر در ایران، بر اثر مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند که اگر روند افزایش مصرف سیگار کنترل نشود، میزان مرگ و میر در ایران در ۱۰ سال آینده به ۲۰۰ هزار نفر در سال خواهد رسید. همچنین یک وعده قلیان به اندازه ۶۰ تا ۷۰ نخ سیگار ضرر دارد.
مصرف دخانیات، سالانه موجب مرگ بیش از هشت میلیون نفر در جهان می‌شود؛ هفت میلیون نفر به علت مصرف مستقیم و 1.2 میلیون نفر به خاطر مواجهه با دود دست دوم فوت می‌کنند. تا سال ۲۰۳۰ این آمار به ۱۰ میلیون مرگ خواهد رسید که هفت میلیون این مرگ‌ها در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد. دود ناشی از مصرف دخانیات سالانه باعث بیش از 1.2 میلیون مرگ زودرس می‌شود که از این تعداد ۶۵ هزار کودک در سال بر اثر بیماری‌های ناشی از دود غیرمستقیم دخانیات، جان خود را از دست می‌دهند. صنایع دخانی با تولید سالانه ۸۴ مگاتن گاز گلخانه‌ای، باعث بر هم زدن تعادل آب و هوا در کره زمین می‌شوند و علاوه بر هدر دادن منابع محیط‌زیست به اکوسیستم آسیب می‌رسانند. بنابراین برخی کارشناسان بر افزایش مالیات سیگار تاکید دارند اما مجلس موافق آن نیست. از طرفی اجرای قانون جامع کنترل دخانیات در سال ۸۵ در ایران به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده اما به طور واقعی و کامل هنوز اجرایی نشده است.
سیگار از گرانی جا ماند
دکتر فرید براتی‌سده کارشناس اعتیاد و مدیرکل سابق مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور درخصوص کاهش سن مصرف‌کنندگان دخانیات و مواد مخدر به «جهان‌صنعت» گفت: این روزها برخلاف تورم و گرانی که در نیازهای ضروری مردم به وجود آمده، قیمت سیگار و موادمخدر تغییر چشمگیری نکرده است. با گسترش بیماری کرونا نیز وابستگی برخی مردم به دخانیات بیشتر از گذشته شده است زیرا افسردگی در میان مردم بیشتر از همیشه نمایان شده است. هنگامی که دولت سیاستگذاری مشخص و برنامه‌های خاصی برای شادی مردم علی‌الخصوص طبقه جوان جامعه نداشته باشد، آنها هم به دلیل فشارهای اقتصادی، بیکاری، بحران کرونا و دیگر مشکل‌های اجتماعی به مصرف دخانیات و موادمخدر روی می‌آورند، زیرا یکی از راه‌های کنترل و تحمل فشارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و خانوادگی از جانب مردم استفاده از سیگار، مواد الکلی و مصرف موادمخدر است. این روزها مردم امیدی برای ادامه حیات ندارند. دولت باید برای شادی و نشاط مردم برنامه‌ریزی کند.
براتی درخصوص کاهش سن مصرف‌کنندگان اظهار کرد: متاسفانه سن مصرف دخانیات و موادمخدر در جامعه بسیار کاهش پیدا کرده است. امروزه سیگار و گاها موادمخدر در مدرسه‌ها توزیع می‌شوند ولی چون تعداد آنها کم است در میانگین آماری قرار نمی‌گیرند، زیرا ما متوسط سن مصرف موادمخدر را در نظر می‌گیریم نه دامنه پایین سن مصرف مخدر را، بنابراین متوسط سن مصرف‌کنندگان دخانیات و موادمخدر در ایران نسبت به یک‌دهه گذشته بین دو تا سه سال پایین آمده است که بر این اساس، متوسط سنی مصرف‌کنندگان مواد که قبلا ۲۵ تا ۲۶ بود، اکنون به ۲۲ تا ۲۳ سال رسیده است. مصرف موادمخدر و به طور عمده حشیش و گل به سنین ۱۳ تا ۱۵ رسیده است. براساس آمارهایی که مطرح می‌شود 2.3 درصد دانش‌آموزان، مصرف‌کننده مواد و عمدتا مصرف‌کننده گل هستند. این آمار در حالی ارائه می‌شود که سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر در دی ۱۳۹۶ سن شروع مصرف موادمخدر را بین ۱۵ تا ۱۷ عنوان کرده بود. مصرف دخانیات همانند سیگار و قلیان در میان نوجوانان بسیار رواج پیدا کرده است، اما آمار جدی در این مورد وجود ندارد.
وی در پایان بیان کرد: اصلی‌ترین راهکار برای جلوگیری از شیوع مصرف موادمخدر و دخانیات در کشور پیشگیری از مصرف است که رسانه‌ها، آموزش‌وپرورش و خانواده در این امر نقش پررنگی دارند.
دولت هم باید سیاستگذاری مناسبی برای اشتغالزایی و شادی و نشاط مردم پیش‌بینی کند. والدین باید با فرزندان در خصوص این موضوعات صحبت کنند، زیرا این موضوعات معضل اساسی خانواده و کشور است.
بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات
دکتر مسعود احتشام فوق‌تخصص بیماری‌های ریوی درخصوص بیماری‌های ناشی از مصرف دخانیات به «جهان‌صنعت» گفت: براساس تحقیقات سیستم ایمنی افرادی که به مدت طولانی سیگار مصرف می‌کنند، بسیار کمتر از دیگر افراد جامعه است. آنها در مقابل هرگونه عفونت ازجمله بیماری کرونا که قبلا نیز شاهد آن بودیم، بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. بنابراین ایمنی ضعیف ناشی از اعتیاد به نیکوتین، در افراد احتمال ابتلا به بیماری‌ها و اختلالات جدی از جمله بیماری قلبی را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر عدم توانایی افراد مصرف‌کننده دخانیات در مدیریت و جلوگیری از تماس با ویروس، از قبیل تماس دستی و دهانی سبب می‌شود تا پروسه استعمال دخانیات از خرید تا باز کردن پاکت، استفاده از فندک یا کبریت آلوده، تماس دست و فیلتر آلوده با مخاط دهان و غیره خطر انتقال ویروس را بیشتر از دیگر افراد جامعه تشدید کند.
وی افزود: مصرف دخانیات، بیماری‌های ریوی نیز در پی دارد. مصرف آن باعث آسیب به راه‌های تنفسی و کیسه‌های هوایی در ریه می‌شود. بیماری‌های ریوی ناشی از مصرف کشیدنی محصولات تنباکو شامل بیماری انسدادی مزمن ریوی مانند آمفیزم و برونشیت مزمن است و افراد سیگاری حدود ۱۰ برابر بیش از افراد غیرسیگاری ممکن است در اثر بیماری انسدادی مزمن ریه فوت کنند.
این فوق‌تخصص بیماری‌های ریوی با اشاره به شیوع بیماری سرطان در مصرف‌کنندگان سیگار اظهار کرد: دخانیات خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها شامل سرطان ریه، برونش حنجره، گلو، زبان، لوزه‌ها، کام نرم، خون، مری، معده، روده بزرگ و مقعد، کبد، کلیه و حالب، مثانه، پوست و لوزالمعده را افزایش می‌دهد و در زنان مصرف دخانیات خطر سرطان گردن رحم و پستان را به صورت قابل‌توجهی بالا می‌برد.
در بارداری با افزایش خطر زایمان زودرس، تولد نوزاد مرده، وزن کم تولد و بارداری نابجا و تولد نوزادان مبتلا به فشار خون ریوی و شکاف کام و لب همراه است.
او ادامه داد: همچنین خطر ابتلا به آب مروارید، دیابت نوع۲، پوسیدگی دندان‌ها، بیماری‌های مخاط دهان، ناتوانی جنسی در مردان، ضایعات شنوایی، ریزش مو، چین و چروک پوست، پوکی استخوان، زخم معده را افزایش می‌دهد.
احتشام در آخر عنوان کرد: به نظرم راحت‌ترین راه کنترل دخانیات، اجرای قانون جامع کنترل دخانیات است که این قانون در سال ۸۵ در ایران به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده اما به طور واقعی و کامل هنوز اجرایی نشده و نیازمند طلب یاری دستگاه‌های مختلف با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. بنابراین امیدواریم برای سلامت جامعه هر چه زودتر این قانون اجرایی شود، چراکه جان عزیزان زیادی در خطر است.
نظر شما