به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو، دراین‌ارتباط نواحی مرزی این استان و به‌ویژه جوامع محلی ساکن در مجاورت منابع آبی مشترک با افغانستان، بیش ترین آسیب را دیده و متحمل شده‌اند؛ چراکه از یک‌سو باید خود را با عوامل طبیعی و انسان‌ساخت داخلی در ارتباط با تهدید منابع آبی‌شان تطبیق دهند و ازسوی‌دیگر، باید آثار سوء ناشی از تصمیمات کشورهای همسایه را نیز پذیرا باشند. مردمی که هم پنجه‌درپنجه معضلات ناشی از تنش آبی حاکم بر محیط پیرامون خود انداخته‌اند و هم شاهد عدم تامین حقابه رودخانه هیرمند، رگ حیات‌بخش منطقه، ازسوی دولتمردان افغانستان هستند.

ازآنجایی‌که حقابه رودخانه هیرمند یک حق ملی و جزء منافع ملت ایران به شمار می‌رود که باید ازسوی کشور افغانستان به‌طور کامل تامین شود و دراین‌ارتباط دستگاه دیپلماسی کشور باید با استفاده از تمامی ظرفیت‌های حقوقی موجود پیگیر این مساله تا حصول به نتیجه مطلوب باشد. در همین زمینه محمد سرگزی، نماینده مردم زابل در مجلس گفته است: آقایان مسوول دیپلماسی، امروز با داشتن معاهده بین‌المللی با کشور افغانستان برای اخذ حقابه رودخانه هیرمند با مشکل جدی روبه‌رو هستیم.

سوال این است که درباره سایر رودهای مشترک مانند فراه‌رود، هریرود و دیگر رودهای کشور که منشأ این رودها کشورهای دیگر هستند و هیچ معاهده‌ای وجود ندارد، در صورت ایجاد بند و سد با این دیپلماسی و با این برنامه چگونه می‌خواهیم حقوق خود را استیفا و از بحران جدی آب در نقاط مختلف کشور جلوگیری کنیم؟ لذا با عنایت به توضیحاتی که داده شد، پیشنهاد می‌کنم یک پیگیری در حوزه حقابه رودخانه هیرمند به‌طور متمرکز و جدی با حضور همه نهادهای متولی و با محوریت یک نهاد صورت گیرد. رییس مجمع نمایندگان استان سیستان‌وبلوچستان در مجلس شورای اسلامی، عنوان کرد: اجلاس کمیساریای آب رودخانه هیرمند که به بهانه‌های واهی چند دفعه منتفی و لغو شده است، هرچه سریع‌تر ضمن بازدید از وضعیت بند کمالخوان محقق شود.

ماموریت رئیسی به امیرعبداللهیان

بر همین اساس، سید ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهور در جلسه هیات وزیران (5مردادماه)، وزرای امورخارجه و نیرو را مامور پیگیری حقابه ایران از رود هیرمند کرد و گفت: دولت مردمی در پیگیری حقوق ملت به‌هیچ‌عنوان کوتاه نخواهد آمد. به‌همین‌منظور امیرعبداللهیان که ازسوی رییس‌جمهور مامور پیگیری حقابه ایران از رود هیرمند شده است، در گفت‌وگوی تلفنی (۶مردادماه) با امیرخان متقی با اشاره به بارندگی‌های اخیر و جاری شدن آب در رودخانه هیرمند، ابراز امیدواری کرد که موانع مصنوعی برای رسیدن آب‌ به جمهوری اسلامی ایران و تامین حقابه ایران وجود نداشته باشد. وزیر امورخارجه کشورمان گفت: تحویل حقابه ایران شاخص مهمی برای سنجش تعهدات هیات حاکمه سرپرستی افغانستان در عمل به تعهدات بین‌المللی در قبال ایران است.

امیرعبداللهیان با اشاره به مطالبه جدی مردم و نمایندگان سیستان‌وبلوچستان در مجلس شورای اسلامی از وزارت امورخارجه افزود: اگر مساله حقابه ایران از هیرمند با سرعت و جدیت حل‌وفصل نشود، در سایر حوزه‌های همکاری دو کشور آثار منفی خود را نشان خواهد داد. وزیر امورخارجه کشورمان بیان کرد: به‌زودی هیات عالی‌رتبه‌ای از وزارت نیروی ایران برای بررسی و رفع موانع موجود و رایزنی با مقامات افغانستان درمورد حقابه عازم این کشور می‌شود.

امیرخان: نسبت‌به حقابه ایران متعهدیم

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه افغانستان نیز در این گفت‌وگوی تلفنی روابط دو کشور را برادرانه و در مسیر کمک به ملت افغانستان توصیف کرد. وی با استقبال از سفر هیات وزارت نیروی ایران گفت: ما نسبت‌به حقابه ایران متعهد هستیم. زمانی که آب موجود باشد، آن را به‌سوی ایران روان می‌کنیم. امیرعبداللهیان در پاسخ گفت: ما می‌توانیم با تشکیل تیم فنی و عملیاتی مشترک مسیر رودخانه را به مجرای درست خود برگردانیم تا مردم دو سوی مرز از هدررفت آب آسیب نبینند.

علی‌رغم وجود قرارداد رسمی فوق‌الذکر میان دو کشور ایران و افغانستان و لزوم پایبندی کشور افغانستان به تعهدات خود در قبال تامین حقابه رودخانه هیرمند، متاسفانه در طول دو دهه گذشته و باتوجه‌به تغییرات سیاسی گسترده رخ‌داده در افغانستان از یک‌سو و از سوی دیگر، حضور و نفوذ اشغالگران غربی در آن، قرارداد فوق‌الذکر طبق مفاد خود عملیاتی نشده و کشور افغانستان ضمن جلوگیری از رهاسازی کامل حقابه رودخانه هیرمند، با احداث سدها و بندهای مختلف روی این رودخانه و سرچشمه‌های آن در داخل افغانستان، سعی بر کاهش هرچه بیشتر حقابه این رودخانه داشته و از این طریق اهرم فشاری را برای تامین خواسته‌های نامشروع خود در قبال جمهوری اسلامی ایران به دست گرفته است.

متاسفانه عدم تحرک فعال و پویای حوزه دیپلماسی کشورمان در این زمینه، منجر به کورتر شدن گره ایجادشده ازسوی کشور افغانستان شده است و حال که طالبان قدرت در این کشور را به دست گرفته‌اند، ایشان نیز از این وضعیت به‌ارث‌رسیده از دولت‌های پیش از خود به‌عنوان یک امتیاز استفاده می‌کنند.