به گزارش سلامت نیوز پتروشیمی ها از آلاینده ترین صنایع جهان هستند که امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، تعطیل شده اند؛ کشورهایی که با یک حساب ساده سرانگشتی ترجیح می دهند محصولات پتروشیمی را با قیمتی گرانتر از کشورهای جهان سوم خریداری کنند؛ اما در مقابل، هزینه های گزاف مربوط به آلودگی محیط زیست و بهداشت و درمان شهروندان مبتلا به بیماری های خطرناک ناشی از فعالیت پتروشیمی ها را متحمل نشوند.
با این حال اما در ایران، افتخار "وزارت صمت" همچنان این است که بدون توجه به آلایندگی های خطرناک این صنعت بر آب، خاک و هوا و در نتیجه زندگی و سلامت شهروندان، پتروشیمی پشت پتروشیمی افتتاح کند و در مقابل آمار ابتلا به سرطان، سقط جنین های مشکوک در مناطق فعالیت پتروشیمی ها و دیگر بیماری های تنفسی، پوستی، عصبی همچنان بالا برود.
دلایلی هم که برای احداث این صنعت آلاینده عنوان می شود بسیار قابل تامل و تاسف بار است؛ "ایجاد اشتغال" و "بالا رفتن نرخ صادرات کالا" از دلایلی است که برای احداث پتروشیمی ها از آن یاد می شود. غافل از اینکه می توان با استقرار صنایع کوچک و پاک، بیشتر و بهتر از این صنعت، و بدون عوارض بر جان شهروندان اشتغال و زندگی آنها را تامین کرد.
سوء مدیریت پتروشیمی عامل مرگ ماهی ها
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره پیگیری حادثه تلف شدن ماهی های بندر ماهشهر که چندی پیش اتفاق افتاد گفته است که دادخواست قضایی طی نامه‌ای در تاریخ ۶ شهریور به استناد ماده یک قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و همچنین مواد قانونی ۱۲، ۱۱ و ۱۰ قانون شکار و صید و ماده ۶۸۰ قانون مجازات اسلامی، علیه شرکت پتروشیمی بندرامام به دلیل سوء مدیریت صحیح، نبود پمپاژ آب و در نتیجه وارد کردن خسارت غیرقابل جبران به محیط زیست و از بین بردن تعداد ۴۵۵ هزار قطعه ماهی به دادستان شهرستان بندرماهشهر اعلام شده است.
او همچنین با اشاره به تلفات آبزیان در تاریخ‌های ۱۴ و ۲۳ و ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ که در حوضچه‌های استحصال نمک پتروشیمی بندرامام پدید آمد گفت:« مساحت حوضچه‌ها یک هزار و ۵۰۷ هکتار و در تملک پتروشیمی بندرامام از زیرمجموعه‌های هلدینگ خلیج فارس است.»
اشرفی با اشاره به بررسی‌ها و نمونه برداری‌های متعدد و نتایج آنالیزهای آب حوضچه‌ها در محل تلفات گفت: با توجه به عمر حدود ۵۰ ساله این حوضچه‌ها و ورود مواد آلی شامل بقایای جانوران و پلانکتون‌های مرده و فضولات پرندگان در بستر و نبود هرگونه اقدام اصلاحی مانند خشک کردن بستر، باعث ایجاد لایه بی‌هوازی و تشکیل گازهای مضر مانند سولفید هیدروژن و متان در بستر شده که این امر باعث تشدید مرگ و مسیر در آبزیان می‌شود.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان افزود:« تلفات مشاهده شده در صبح بیانگر این موضوع است که وجود نیترات و آمونیوم (حاصل از تجزیه مواد آلی) در آب حوضچه‌ها باعث بروز شکوفایی جلبکی و در پی آن، مصرف اکسیژن توسط پلانکتون‌ها در شب هنگام می‌شود که این شرایط، موجب کاهش اکسیژن شده و احتمال مرگ و میر آّبزیان را افزایش می‌دهد.»
اشرفی با اشاره به کالبدشکافی ماهیان تلف شده تاکید کرد که هیچگونه عوارض و اثری از وجود سم به صورت ظاهری در آبشش و چشم و محوطه بطنی ماهی‌ها مشاهده نشد و تنها خفگی مورد تایید کارشناسان این اداره کل و اداره کل دامپزشکی خوزستان قرار گرفت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین به بررسی عملکرد پمپاژ آب حوضچه‌های استحصال نمک پتروشیمی بندرامام از تاریخ ۱۸ اردیبهشت تا ۱۵ مرداد امسال اشاره کرد و گفت:« میزان ساعت کارکرد آنها بر اساس برنامه جزر و مدی (۱۲ ساعت در شبانه روز) ۹۰۶ ساعت بود، در صورتی که باید تقریبا یک هزار و ۸۰۰ ساعت کارکرد می‌داشت که همین امر باعث کاهش عمق آب حوضچه‌ها شده است.»
او همچنین گفت:« کاهش شدید عمق آب به دلیل قطع و خاموش شدن پمپ‌های ورودی در مواقع جزر و مد و در مواردی مد و خروج آب و انتقال به حوضچه‌های بعدی باعث بالا رفتن دمای آب (دمای ثبت شده بین ۳۳ تا ۳۵ درجه سانتیگراد در ابتدای صبح) و همچنین کاهش اکسیژن محلول آب و ایجاد خفگی در آبزیان می‌شود. دلیل تجمع تلفات در استخر شماره ۲ مهاجرت ماهیان از دیگر استخرها به حوضچه شماره ۲ است زیرا ماهیان به صورت غریزی به سمت آب ورودی و حوضچه‌های اولیه تمایل دارند و افزایش تراکم در استخرهای یک و ۲ باعث افزایش تلفات شده است.»
اشرفی با اشاره به اینکه محل تخلیه فاضلاب شهری از محل آبگیری پمپ‌های استحصال نمک ۳۴۰ متر فاصله دارد گفت که نزدیک‌ترین فاصله تخلیه پساب پتروشیمی‌ها تا محل پمپاژ استحصال نمک حدود ۶، هفت و ۹ کیلومتر است.
مرداد ماه امسال انتشار تصاویری از مرگ و میر گسترده ماهی ها در بندر ماهشهر در فضای مجازی و رسانه ها، واکنش‌های بسیاری به همراه داشت. سخنگوی شرایط اضطراری سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی پیشتر نقش این سازمان را در مرگ و میر ماهیان رد کرده و گفته بود که نتایج به دست آمده بر اساس بررسی میدانی و اقدامات در حوزه کارشناسی از طرف کارشناسان محیط زیست خوزستان و محیط زیست منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی و نمونه فعالیت‌ها در آزمایشگاه تخصصی منطقه ویژه پتروشیمی، وجود آمونیوم نیترات در آب را رد می کند؛ چون این عنصر جزو چرخه تولید صنعت پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی نیست. همچنین دریاچه استحصال نمک با محل دفن پساب‌های صنعتی فاصله زیادی حدود ۱۰ کیلومتر دارد و حوضچه‌های آن محصور است و آب با شرایط خاصی وارد آن می شود در نتیجه اگر قرار است مرگ ماهی ها در حوضچه دریاچه نمک با این دلیل اتفاق بیفتد باید در خورهای دیگر منطقه نیز علایم ظاهری نشان می‌داد.
اما تجربه های متعدد از مرگ و میر دسته جمعی ماهیان در بندر ماهشهر به دلیل ورود مواد آلاینده از پتروشیمی‌ها در دوره های طولانی و متعدد تکرار شده بود. در مهرماه سال ۱۳۹۲ نیز سرازیر شدن مواد شیمیایی "استایرن" و "جیوه" پتروشیمی بندر امام به "خورموسی" در سواحل شمال غرب خلیج فارس باعث تلف شدن بیش از ۲۰ هزار قطعه ماهی شده بود. همچنین در تیرماه سال ۱۳۸۹ در پی مرگ و میر ماهیان در نزدیکی منطقه ویژه ماهشهر و در نواری به طول ۲ کیلومتر، نبوی معاون وقت سازمان حفاظت محیط زیست آن را ناشی از ورود مواد آلاینده بیان کرده بود. به گفته نبوی، وقتی مرگ و میر دسته جمعی اتفاق می‌افتد باید پذیرفت که آلاینده‌ای کشنده وارد آب شده است؛ زیرا نرسیدن اکسیژن کافی به آب باعث می‌شود ماهی ها به آرامی تلف شوند.
بر اساس گزارش های متعدد بندر ماهشهر در جنوب خوزستان همواره با بحران های مربوط به آلودگی محیط زیست خبرساز است؛ اگر چه اخبار آن چندان علنی نمی شوند. در این منطقه حدود ۲۳ واحد پتروشیمی فعالیت می کنند.
پتروشیمی ها از آلاینده ترین صنایع هستند که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، تعطیل شده اند؛ آنها با یک حساب ساده سرانگشتی ترجیح می دهند محصولات آنرا با قیمتی گرانتر از کشورهای جهان سوم خریداری کنند اما در مقابل، هزینه های گزاف مربوط به آلودگی محیط زیست و بهداشت و درمان شهروندان مبتلا به بیماری های خطرناک ناشی از فعالیت پتروشیمی ها را متحمل نشوند.
نظر شما