به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی، متأسفانه هنوز در اطلاعیه‌های جیره‌بندی روزانه‌ همدان از چهار تا پنج ساعت آبرسانی در روز خبر داده می‌شود و مخازن آنقدر خالی است که باید بقیه‌ ساعات روز منتظر پر شدن مخازن ماند تا بتوانند همان چند ساعت به شهروندان آبرسانی کنند. آنچه مردم می‌دانند این است که همدان، یک شهر ششصد هزار نفری در بهت تمام شدن آب فرو رفته و ساعت‌ها و روزها و هفته‌ها و ماه‌ها با شکلی از زندگی رخ در رخ شد که طاقت‌فرسا بوده است. خبرآنلاین با نگاهی به وعده‌های رفع مشکل بی‌آبی شهر همدان، به وضعیت این شهر و گریبانگیر بودن شهروندانش با مشکل بی‌آبی، نگاهی انداخته است:

یک اتفاق مهم

بیشتر از یک سال بود که بخش بزرگی از شهروندان همدان با بی‌آبی شبانه دست به گریبان بودند؛ (احتمالا به دلیل مدیریت مصرف و کاهش اتلاف در شبکه‌ فرسوده‌ی انتقال) فشار آب از حدود ساعت ۲۳ تا ۵ صبح آنقدر کاهش می‌یافت که آب به بخش‌هایی از شهر و یا به طبقات بالاتر ساختمان‌ها نمی‌رسید. تصور کنید که بیش از یک سال است بخش‌های بزرگ یک کلانشهر، شب‌ها آب نداشته، حتی در زمستان و حتی در لحظاتی که برف می‌باریده. یک داستان یک خطی ترسناک، اینکه از پنجره به بیرون نگاه کنیم و برف ببارد اما آبی در لوله‌ها نباشد.

شهر به ناچار با بی‌آبی شبانه سازگار شده بود گرچه در حافظه‌ عمومی شهر هرگز سابقه نداشته که قطعی آب به فصول سرد سال هم رسیده باشد اما بالاخره شهر یک سال را گذراند. ماجرا اما در تابستان امسال چهره عوض کرد و بی‌مقدمه وارد دوره‌ قطعی‌های طولانی‌مدت شد حتی در هفته‌هایی از مرداد و شهریور، آنقدر شرایط حاد شد و آنقدر تنش آبی بالا گرفت که برخی مناطق شهر نزدیک 10 روز تا دو هفته بدون آب ماندند؛ بدون آب. یک اتفاق مهم و دردناک که چندصدهزار نفر از ساکنان یک کلان‌شهر نه چند ساعت که چند روز، بدون آب بمانند.

وقتی از بی‌آبی صحبت می‌کنیم دقیقا از «بی‌آبی» صحبت می‌کنیم نه از جیره‌بندی آب، نه از قطعی دو سه ساعته؛ یعنی آب محدود نشد بلکه آب برای قسمت بزرگی از ساکنان شهر، از دسترس خارج شد و این در زمانه‌ ما، در دوران توسعه‌یافتگی‌ها، در روزگار مدرن که سال‌هاست تأمین آب سالم شهری پیش‌فرضی اساسی است.

بیایید دوباره مرور کنیم، از یک شهر صحبت می‌کنیم که تنها و تنها دسترسی شهروندان به آب از شبکه‌ انتقال آب شهری است، از صدها هزار جمعیت از جمله هزاران کودک و سالمند، از قطعی آب برای مدت طولانی، یعنی استفاده از سرویس بهداشتی، استفاده از حمام، شست‌وشوی ظروف و لباس، نظافت و... هر آنچه روزمره‌ زندگی را می‌سازد ناممکن یا بسیار دشوار می‌شود.

به گل نشستن سد اکباتان

وقتی بحرانی بزرگ رخ می‌دهد، کاستی‌ها بیشتر از هر زمان دیگری رخ می‌نمایانند؛ همدان از نارسایی در شبکه‌ آبرسانی هم رنج می‌برد و دو حلقه‌ مجزای شهر با منابع تامین متفاوت سطحی و زیرزمینی، شرایط ناعادلانه‌ای هم به وجود آورده بود. با به گل نشستن سد اکباتان (اصلی‌ترین منبع تامین از آب‌های سطحی) در خشکسالی تاریخی این یکی دوسال، قسمتی از شهر در شرایط بغرنج‌تری از قسمت دیگر قرار می‌گرفت.

دسترسی ناهمسان به آب سبب می‌شد تا نقاط مختلف شهر به دلیل مخازن متفاوت و یا ارتفاع و شیب متفاوت وضعیت متفاوتی داشته باشند؛ حتی در یک مجتمع ساختمانی هم با توجه به ارتفاع طبقات و فشار بسیار پایین آب ورودی، دسترسی همسایگان هم به آب متفاوت می‌شد و همین ماجرا را پیچیده‌تر می‌کرد. بعضی چندین روز مطلقا بدون آب، بعضی بالای بیست ساعت قطعی و برخی ساعات کمتر؛ این تفاوت‌ها بر پریشانی بیشتر وضعیت می‌افزود.

در بی‌آبی چیزهای بسیار ساده، آنقدر ملال‌آور و آزاردهنده می‌شود که روحیه‌ جمعی یک شهر را متاثر می‌سازد. دشوار است که یک شهروند حتی برای استفاده از سرویس بهداشتی نیز بطری‌ها و سطل‌های آب ذخیره را بشمارد و حساب و کتاب کند که آیا باید تحمل کند و به انتظار وصل شدن حتی یکی دو ساعته آب بنشیند یا ذخیره‌ آب‌ خانواده‌اش را استفاده کند.

به یاد بیاوریم که زیستن در بی‌آبی چقدر برای بیماران، برای سالخوردگان و برای کودکان سخت است؛ به یاد بیاوریم که در شهرها عموما هیچ جایگزینی برای آب شهری نیست نه چاهی و نه رودخانه‌ای و... وقتی فرصت یک دوش گرفتن ساده هم دریغ شود، وقتی محل زندگی از ظروف کثیف و لباس‌های چرک انباشه شود و مجالی برای شست‌وشو نباشد، رنج بی‌آبی با احساس نامطلوب شهروندان از خود و کیفیت تنزل‌یافته‌ زیست‌شان مضاعف می‌شود و شهر انباشته می‌شود از شهروندانی که هم از شهر کلافه‌اند و هم از خود.

همدان تاب آورده

زیستن با بی‌آبی، خاصه در روزهای اوج بحران، فرساینده و طاقت‌سوز است اما امید به موقتی بودن شرایط و انتظار برای انتقال آب، تاب‌آوری را ممکن‌تر می‌کرد و وای از تیره‌روزگاری که امید بهبود هم از اوضاع جهان نتوان شنید و آبی در جایی دیگر نباشد که بشود انتقال داد و شهری غریق در بی‌آبی را نجات داد.

آنچه بحران بی‌آبی را هولناک می‌کند تهاجم‌اش به همه ‌ابعاد زیستن است و ناپایدار کردن همه وجوه نظمی است که شهر و مناسباتش بر آن استوار شده. به نظر می‌رسد که همدان، تاب آورده و سلامت عمومی آن حفظ شده است . آنچه در همدان رخ می‌دهد را باید پیامی دانست از آینده و اینکه چگونه در بحران مهیب آب، شهرها ظرفیت زیست را از دست می‌دهند .

آغاز جیره‌بندی

همدان چند هفته‌ پیش اوج بحران را پشت‌سرگذاشت و شرایط برای مدتی کمی باثبات‌تر شد اما همدان هنوز و همچنان آب ندارد و از وضعیت بی‌آبی تمام‌وقت و طولانی، تازه به شرایط جیره‌بندی رسیده و این روزها چهار پنج ساعتی با فشار کمتر از معمول، آب در شبکه جاری است اما همین هم برای شهری که آن روزهای دشوار بی‌آبی را تجربه کرده، مایه‌ آرامش است.

متأسفانه دوباره در روزهای گذشته ساعات قطعی آب بیشتر شده و باز هم مناطقی از شهر حتی بیش از یکی دو روز بی‌آبی را تجربه می‌کنند آن هم در آستانه‌ وعده‌ اتمام بحران و عملیاتی شدن انتقال آب به همدان. علاوه بر اینها آب در مناطقی دارای کیفیت لازم هم نیست و پس از جوشاندن هم طعم و بوی ناخوشایندش را حفظ می‌کند.

مادرکشی

اگر بالاخره بحران آب همدان تمام شد دیگر نباید به آمار بالای کشت سیب‌زمینی و هندوانه در همدان بالید و افتخار کرد، نباید این «مادرکشی» تداوم یابد و سفره‌های زیرزمینی خالی شود و وضعیت دشت‌های اطراف همدان به آنجا رسد که چاه‌هایی که سال‌ها پیش با کمتر از ده متر به آب می‌رسیدند این روزها حتی با صدمتر حفاری هم به آب نرسند. آن تصویر عبرت‌آموز پوست هندوانه‌های خورده شده در کنار سد خشک‌شده‌ را نباید از یاد برد و نباید هم اجازه داد آنچه همدان از سرگذراند، دوباره تکرار شود؛ حداقل خردمندی در حکمرانی اقتضا می‌کند که راه بر تکرار بحران بسته شود.

آیا ثبات به همدان بازمی‌گردد؟

ششم مهر، فرصت دو ماهه‌ وعده داده شده توسط «ابراهیم رئیسی» برای انتقال آب به همدان تمام می‌شود و چشم‌ها در شهر برای پایان این بحران طولانی به همین روزهای نخست مهر دوخته شده است. متأسفانه هنوز در اطلاعیه‌های جیره‌بندی روزانه‌ همدان از چهار تا پنج ساعت آبرسانی در روز خبر داده می‌شود و مخازن آنقدر خالی است که باید بقیه‌ ساعات روز منتظر پر شدن مخازن ماند تا بتوانند همان چند ساعت به شهروندان آبرسانی کنند.

همه منتظرند تا پس از مراحل تصفیه، آب نهایی آزمایش شده و سلامت‌اش تأیید گردد؛ امید که با اطمینان دادن به شهروندان و تضمین سلامت از سوی نهادهای دارای صلاحیت، شهر از آخرین مرحله‌ بحران هم عبور کند و ثبات به زیست شهروندان همدانی باز گردد.