ویروسHIV و بیماری ایدز
به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، ویروسHIV، شکل تکاملیافته ویروس نقص ایمنی میمونی (SIV) در شامپانزههای وحشی است که از اواخر دهه ۱۸۰۰ در زمان شکار و تماس با خون آلوده این حیوانات، به انسان منتقل شد. طی چند دهه، این ویروس بهآرامی در سراسر آفریقا و سپس در جهان گسترش پیدا کرد.
HIV یا ویروس نقص ایمنی انسانی، عضوی از گروه رتروویروسها است. افرادی که به این ویروس آلوده میشوند، تا پایان عمر آن را در بدن خود دارند. عدم تشخیص و درمان، باعث مختل شدن عملکرد سیستم ایمنی بدن میشود.
ویروسHIV با حمله به گلبولهای سفید خون (لنفوسیتهایT) آنها را از بین میبرد. با کاهش تعداد این لنفوسیتها، بیمار دیگر توان مقابله با عوامل بیماریزا را نخواهد داشت، حتی بیماریهایی که در حالت عادی بدن بهراحتی میتواند آنها را مهار کند. و اینجا است که فرد به سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا ایدز مبتلا میشود. افراد مبتلا به ایدز به دلیل آسیبدیدگی سیستم ایمنی مستعد ابتلا به بیماریهای مختلف، از عفونت ریه گرفته تا برخی سرطانها، میشوند. عفونتهای شدیدی که معمولا افراد سالم را درگیر نمیکند اما میتواند منجربه مرگ این بیماران شود.
راههای انتقال
ویروسHIV در بعضی از مایعات بدن مثل خون، شیر مادر، منی، ترشحات واژن و رکتوم وجود دارد و از طریق تماس جنسی با فرد آلوده، خون و فرآوردههای خونی آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان و شیردهی منتقل میشود. بنابراین تماس جنسی محافظتنشده، استفاده از سوزن یا سرنگ مشترک در بین معتادان، خالکوبی، تتو، پیرسینگ در مکانهای غیربهداشتی از جمله راههای انتقال بیماری است.
این ویروس از راه هوا یا غذا، در آغوش گرفتن و بوسیدن و تماسهای عادی یک فرد آلوده با دیگران، حتی در صورت استفاده از ظروف و سرویس بهداشتی مشترک، منتقل نمیشود. همچنین با آنکه ویروس در عرق، استفراغ، مدفوع و ادرار فرد وجود دارد، ولی تاکنون انتقال بیماری به این طریق گزارش نشده است. مگس، پشه و دیگر حشرات هم قادر به انتقال ویروس نیستند.
علائم بیماری
علائم بیماری در افراد مختلف با هم فرق دارد و بهطور کلی در سه مرحله نمایان میشود. مرحله نهفتگی یا عفونت حاد: در این مرحله ویروس بهسرعت تکثیر میشود و سیستم ایمنی تلاش میکند با تولید آنتیبادی از بدن محافظت کند. بعضی افراد در این مرحله هیچ علامتی ندارند اما بیشتر افراد علائمی شبیه آنفلوانزای فصلی را تجربه میکنند. به همین دلیل فرد متوجه خطر نمیشود و برای تست HIV اقدام نمیکند. مرحله بالینی: بعد از گذشت بیش از یک ماه، بیماری وارد فاز تاخیر بالینی میشود که بین چند ماه تا چند سال طول میکشد. در این مرحله ویروسها، لنفوسیتهایT را از بین میبرند. بعضی افراد در این مرحله هم هیچ علامتی ندارند، اما همچنان ناقل بیماری هستند. مرحله نهایی و ابتلا به ایدز: در این مرحله سیستم ایمنی بدن کارایی خود را از دست میدهد و در عرض چند سال منجربه مرگ بیمار میشود.
راههای تشخیص
تنها راه تشخیص، انجام آزمایش خون و بررسی وجود آنتیبادیهای ضدویروس یا ذرات ویروس است. بنابراین اگر فردی، به هر دلیل، فکر میکند در معرض خطر آلودگی به ویروس قرار گرفته است، باید آزمایش دهد. مشاوره و آزمایش ایدز در مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری رایگان است.
آیا بیماری ایدز درمان میشود؟
در حال حاضر درمان قطعی برای بیماری ایدز وجود ندارد. با این حال پیش از کشف داروهای ضدرتروویروس (ART)، افراد آلوده بعد از چند سال وارد مرحله نهایی عفونت میشدند. اما این داروها، تکثیر ویروس را سرکوب و به حفظ و بازیابی لنفوسیتهایT و سیستم ایمنی کمک میکنند. بنابراین بیماران میتوانند عمر طبیعی و زندگی سالمی داشته باشند و از شرکای جنسی خود محافظت کنند.
پیشگیری از بیماری
برای پیشگیری باید از ورود ویروس به بدن جلوگیری کرد. گرچه استفاده از سرنگهای یکبار مصرف در تزریق و کاندوم در روابط جنسی مانع از انتقال بیماری میشود اما مهمترین اقدام پیشگیرانه، شناسایی و درمان افراد مبتلا است.
نگاهی به آمار ایدز در ایران
طبق گزارشهای آماری تا پایان سال ۱۴۰۰تعداد افراد آلوده به این ویروس در ایران، ۵۴۸۵۰ نفر است که ۴۲ هزار و ۹۳۳ مورد شناسایی شدهاند. از این تعداد ۲۰ هزار و ۲۸۴ مورد جان باختهاند و ۶۸۸۵ نفر برای مراقبت و درمان مراجعه نکردهاند. درحال حاضر ۲۲۶۸۴ مورد مبتلا به عفونت و زنده شناسایی شدهاند که بیش از ۱۵ هزار نفر از آنها تحت مراقبت قرار گرفته و ۱۴ هزار نفر درمان موفق داشتهاند. ۳۲ درصد موارد ابتلا به خانمها مربوط میشود. از میان راههای احتمالی انتقال در سال گذشته، ۱۶٫۱درصد به موارد اعتیاد تزریقی، ۵۵٫۳ درصد به روابط جنسی و ۱٫۳درصد به انتقال از مادر به کودک مربوط میشود. هیچ مورد ابتلای جدید از طریق خون و فرآوردههای خونی ثبت نشده است. پرخطرترین استانها، از نظر ابتلا به ایدز، مازندران، کرمانشاه، فارس، هرمزگان، خراسان رضوی، اصفهان و تهران هستند.
کلام آخر
هر انسانی در هر سن و با هر جنسیتی، در هر مقطع تحصیلی، سطح و طبقه اجتماعی ممکن است به ایدز مبتلا شود. بنابراین لازم است با فرهنگسازی مناسب نگرانی بیماران را نسبت به آشکار شدن بیماری و واکنشهای ناخوشایند در جامعه از بین ببریم. برچسب زدن و طرد شدن بیمار از سوی خانواده و جامعه منجربه پنهانکاری بیشتر و گسترش بیماری میشود. روز جهانی ایدز فرصتی است برای بازنگری و تغییر رویکردهای فرهنگی نسبت به این بیماری.
نظر شما