به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،این 2 آلاینده که ناشی از احتراق هستند، آسمان شهرهای بزرگ را تیره کردند و با تحمیل تعطیلی‌های متوالی به مدارس، دانشگاه‌ها و دورکاری در مشاغل دولتی و خصوصی، خسارات متعدد به زیست و اقتصاد کشور وارد کردند. این 2آلاینده سمی هر سال در ماه‌های سرد خودنمایی و تنفس را برای ساکنان شهرها سخت می‌کنند.

اطلاعات گزارش پیش‌رو از غلظت دی اکسید گوگرد، غلظت ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون و شاخص آلودگی هوای تهران، کرج و اصفهان از تصاویر ماهواره‌ای «ونتوسکای» گرفته شده است. طبق اطلاعات این ماهواره که از استاندارد سازمان جهانی محیط‌زیست پیروی می‌کند، 10روز متوالی هوای غیراستاندارد و ناسالم در شهرهای تهران، کرج و اصفهان تنفس شده و در 5روز اخیر شدت این آلاینده‌ها به اوج خود رسیده است. اما این آلاینده‌ها از کجا تولید شده‌اند؟ چه اثری بر سلامت ما داشته و دارند؟ کدام نقاط شهرها را بیشتر از بقیه آلوده کرده‌اند؟ و کدام روزها بیشتر در آسمان شهرها جولان دادند؟

معمای یک مجهولی وحید نوروزی-دکترای مدیریت محیط زیست :مازوت‌سوزی طبق شواهد موجود طی سال‌های اخیر به صورت متناوب وجود داشته است. مثل روز روشن است که این وضع چه عوامل و ریشه‌هایی دارد. آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و خاصه تهران متهم‌های همیشگی خودش را دارد. خودروهای بی‌کیفیت، مصرف بالای سوخت و صنایع همواره در این عرصه نقش‌ داشته‌اند و دارند. در اواخر پاییز و فصل زمستان که افت فشار گاز در برابر مصرف بالای صنایع و خانه‌ها اتفاق می‌افتد، کفه به سمت مصرف خانگی سنگین می‌شود و صنایع به استفاده از مازوت رو می آورند و دوستان وزارت نفت مثل هر سال این موقع غافلگیر می‌شوند.

آنها گازوییل و مازوت پرگوگرد به صنایع می‌دهند. البته اعلام می‌کنند داخل شهرهای بزرگ این سوخت‌های سنگین را نمی‌سوزانند اما چیزی که از شاخص‌ها برمی‌آیند اینکه در جایی می‌سوزانند که موثر است. و این احتراق آلودگی ناشی از گوگرد را مشخص می‌کنند. البته در دوره‌هایی هم شدت و ضعف دارد اما در این روزها صنایع به وضوح سوخت پرگوگرد مصرف می‌کنند. این معمای بسیار ساده یک مجهولی است که اگر مصرف نکنند، آلودگی کاهش می‌یابد.

شدت گوگرد عامل کاهش شدید کیفیت هواعلیرضا مومن زاده-کارشناس مدلسازی آلودگی هوا: مازوت و گازوییل با شدت گوگرد بالا خود می تواند عاملی برای کاهش شدید کیفیت هوا باشد. این روزها بیشتر کلانشهرهای کشور، همانند سال‌های گذشته درگیر آلودگی شدید هوا هستند. اما نکته‌ای که در این چند روز مطرح شده این که چرا غلظت بالای دی‌اکسید گوگرد (SO2) در این روزها به‌ثبت رسیده‌است و اینکه چرا تصاویر ماهواره‌ای بر ابر بالاسر شهرهای تهران، کرج، تبریز و اصفهان را ناشی از اکسیدهای گوگرد نشان می‌دهند.

در این باره 2 نکته وجود دارد، یکی بحث پایین بودن بیشینه عمق اختلاط در زمستان یعنی بیشترین ارتفاعی که یک آلاینده در جو می‌تواند صعود کند که بستگی به شدت نور خورشید دارد. اگر بیشینه عمق اختلاط کم شود، غلظت آلایندگی بالا می‌رود و در واقع این لایه مثل یک پتو بر شهر افکنده می‌شود و آلاینده‌ها نمی‌توانند از آن به سمت بالا فرار کنند.

در فصل زمستان به‌علت ضعیف‌شدن شدت نور خورشید بیشینه عمق اختلاط کاهش می‌یابد و پدیده وارونگی دما اتفاق می‌افتد و این موضوع باعث افزایش غلظت آلاینده NO2 می‌شود. اما مورد دوم بحث سوزاندن مازوت و گازوییل است. براساس ضرایب انتشار ارائه‌شده در سازمان حفاظت محیط‌زیست، آلاینده عمده ناشی از سوزاندن مازوت و گازوییل ذرات ریز اولیه است. بنابراین اگر سوخت مازوت و گازوییل دارای گوگرد بالا باشند آن زمان میزان غلظت بالای آلاینده SO2 نیز به‌ثبت خواهد رسید.