به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه پیام ما، اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست روز ۱۲ جولای (۲۱ تیر) را به اشتباه به عنوان «روز جهانی بدون پلاستیک» اعلام کرده، اما این اشتباه در اعلام نام یک روز جهانی، چیزی از واقعیات فاجعه‌بار رها شدن پلاستیک‌ها در طبیعی نمی‌کاهد. از سال ۱۹۵۰ تاکنون بیش از هشت میلیارد تن پلاستیک در جهان تولید شده است. پلاستیک‌ها در ابتدا به عنوان یکی از ساخته‌های مفید بشر مورد استقبال قرار گرفتند اما حالا افزایش تولید این ماده که تجزیه آن در طبیعت نیز زمان بسیار زیادی طول می‌کشد، تبدیل به یکی از معضلات جدی دنیای معاصر شده است. ایران نیز یکی از بزرگترین تولید کنندگان این ماده آلاینده است. آن‌طور که سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده، کشور ما با تولید سالانه ۱۸۵ هزارتن، هفدهمین تولیدکننده بزرگ پلاستیک در جهان است.

سازمان حفاظت محیط زیست روز چهارشنبه گذشته گفت‌وگویی از «مهدی خادم ثامنی»، مدیرکل دفتر مدیریت پسماند این سازمان منتشر کرد که بهانهٔ این گفت‌وگو، فرارسیدن ۱۲ جولای (۲۱ تیر) به عنوان «روز جهانی بدون پلاستیک» عنوان شده بود. هرچند با کمی جست‌وجو درمی‌یابیم که آنچه به عنوان روز جهانی بدون پلاستیک در تقویم بین‌المللی به ثبت رسیده، سوم جولای (۱۲ تیرماه) است که «روز جهانی بدون کیسه پلاستیکی» نام دارد. هرچند یک روز غیررسمی به عنوان «روز استفاده از کیسه‌های کاغذی» در ایالات متحده امریکا معرفی شده است، اما این روز ثبت جهانی نشده است و البته ارتباطی غیرمستقیم به کیسه‌های پلاستیکی دارد. اگرچه این اشتباه عجیب سازمان حفاظت محیط زیست جای سوال دارد، اما آمارهای که از سوی خادم ثامنی اعلام شده نیز محل تأمل فراوان است.

او گفته است: آمارها حاکی از این است که از سال ۱۹۵۰ تاکنون بیش از ۸ میلیارد تن پلاستیک در دنیا تولید شده است. در سال‌های اولیه به میزان یک و نیم میلیون تن در سال و در حال حاضر نزدیک به ۴۰۰ میلیون تن در سال و این به معنای یک رشد خیره کننده و بسیار فزاینده است.

آنچه به عنوان روز جهانی بدون پلاستیک در تقویم بین‌المللی به ثبت رسیده، سوم جولای (۱۲ تیرماه) است که «روز جهانی بدون کیسه پلاستیکی» نام دارد

او همچنین اضافه کرده است: کیسه‌های پلاستیکی نمادی از فرهنگ مصرف گرایی در دنیای امروز است، این محصولات پلیمری با توجه به روند بسیار کُند تجزیه، نرخ پایین بازیافت و از همه مهمتر رهاسازی در دشت‌ها، رودخانه‌ها، جنگل‌ها، کویرها، اقیانوس‌ها و به عنوان تهدید جدی برای حیات گونه های جانوری و گیاهی، یکی از نگرانی‌ها و دغدغه های جدی زیست محیطی تلقی می شود به طوری که دفتر برنامه محیط زیست سازمان ملل( UNEP )، آلودگی پلاستیکی را به عنوان یکی از ۱۰ مشکل اصلی زیست محیطی در جهان معرفی کرده است.

۶۰ درصد پلاستیک‌ها در ایران بازیافت نمی‌شوند

مدیر کل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست گفته است: متاسفانه کشور ما به عنوان هفدهمین تولید کننده بزرگ پلاستیک در دنیا محسوب می‌شود در بخش بسته‌بندی مواد استفاده شده در مرتبه دوم قرار دارد. بخش قابل توجهی از پلاستیک‌های مصرفی به پسماند تبدیل می‌شود. با توجه به انواع پلاستیک‌ها، بخش کمی از پسماندهای پلاستیکی به عنوان زائدات با ارزش وارد چرخه بازیافت می‌شود اما متاسفانه حدود ۶۰ درصد از پلاستیک‌ها بازیافت نشده و یا در طبیعت رهاسازی و یا بخش عمده آن وارد محل‌های دفن پسماند می‌شوند.

خادم ثامنی توصیه کرده: مهمترین دغدغه زیست محیطی در مورد پسماندهای پلاستیکی، حجم بالای تولید آنها به ویژه کیسه‌های پلاستیکی است که با توجه به قیمت پایین، تولید و سهل‌الوصول بودن، مصرف آن در کشور بسیار زیاد است و توصیه می‌شود برای پیشگیری از روند زیانبار تولید و مصرف کیسه های پلاستیکی، سیاست‌های تشویقی و تنبیهی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان توسط دولت اعمال شود تا ضمن کاهش میزان تولید بی‌رویه کیسه‌های پلاستیکی، مردم نیز تمایلی به مصرف آنها نداشته باشند و خوشبختانه این سیاست‌های تشویقی و تنبیهی در آیین نامه کاهش مصرف کیسه های پلاستیکی پیش بینی شده است.

به گفته او، اکنون حدود ۱۳۰ کشور قوانین و مقرراتی را برای ممنوعیت توزیع و کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تدوین و اجرا کرده‌اند در ایران هم آیین‌نامه‌ اجرایی کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تهیه و سال ۱۴۰۱ تصویب شده است.
خادم ثامنی گفته است: بر اساس گزارش‌ها، در حال حاضر کشورهایی از جمله انگلستان، چین، ایتالیا، استرالیا، هند، فرانسه،‌ بوتان، بنگلادش و بعضی از کشورهای آفریقایی و بعضی از شهرهای آمریکا استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند و برخی دیگر از کشورها از جمله ایرلند، بلژیک، آلمان و چندین ایالت در آمریکا با تعیین مالیات برای این کیسه‌ها، قیمت آنها را افزایش داده‌اند تا جذابیت آنها برای مشتریان کاهش یابد. در سوئیس مردم اجازه ندارند از کیسه‌های پلاستیکی برای حمل زباله‌های خود استفاده کنند و باید کیسه‌های مخصوص زباله که آرم شهرداری روی آنها درج شده را خریداری و برای زباله‌های خود استفاده کنند .

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه کیسه‌های پلاستیکی غالبا از جنس پلی‌اتیلن یا پلی‌پروپیلن و به‌صورت تک‌لایه یا چند لایه‌ای هستند، گفته است: آیین‌نامه کاهش مصرف پلاستیک در۱۰ ماده تصویب شد و در ماده ۲ آن که یکی از مهم‌ترین مواد آیین‌نامه مذکور است، وزارت صمت مکلف است برنامه‌ای پنج ساله را تدوین کند تا سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون با کیسه‌های زیست‌تخریب‌پذیر و یا سازگار با محیط زیست جایگزین شود.

او همچنین گفت: جلسات متعددی در سطح بین‌المللی در حال برگزاری است و توانسته با توجه به زیان‌های زیست‌محیطی پلاستیک‌ها به محیط زیست و سلامت انسان، تعهدات بین‌المللی را در حوزه ممنوعیت و محدودیت تولید پلاستیک ایجاد کند.