در دادگاه طلاق توافقی رسیدگی چگونه به عمل می آید؟

در این نوشتار به بررسی مهمترین مراحل و ترتیب رسیدگی در دادگاه طلاق توافقی خواهیم پرداخت. طبق ماده 4 قانون حمایت خانواده منظور از دادگاه طلاق توافقی، دادگاه خانواده شهرستان محل اقامت زوجین می باشد که صلاحیت رسیدگی به پرونده طلاق توافقی را دارد. رسیدگی به دعوای طلاق توافقی مستلزم تنظیم توافقنامه توسط زوجین یا وکلای آنان است. زوجین یا وکلای آنان می بایست در توافقنامه طلاق توافقی در خصوص همه مسائل حقوقی از قبیل حضانت اطفال، مهریه، نفقه و سایر حقوق مالی زوجه، استرداد جهیزیه و ... تعیین تکلیف شود. بنابراین در پاسخ به این پرسش که: آیا طلاق توافقی نیاز به دادگاه دارد؟ باید پاسخ داد: بله. برای طلاق توافقی به کدام دادگاه باید مراجعه کرد؟ رسیدگی به دعوای طلاق توافقی مطابق با ماده 4 قانون حمایت خانواده در صلاحیت دادگاه محل اقامت زوجین است.

بر مبنای قانون حمایت خانواده انجام هرگونه طلاق اعم از توافقی و غیرتوافقی منوط به صدور گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده می باشد. در ادامه این نوشتار به بررسی مهمترین شرایط و مراحل دریافت گواهی عدم سازش و شیوه جاری ساختن صیغه طلاق، در دفاتر رسمی ثبت ازدواج و طلاق خواهیم پرداخت.

در حقوق ایران طلاق توافقی به چه معناست؟

حقوق خانواده کنونی ایران از فقه شیعه برگرفته شده است. در فقه شیعه چنانچه طلاق در نتیجه کراهت زوجین از یکدیگر صورت گیرد، با نام طلاق مبارات شناخته می شود. در این حالت برای این که زوجین از نظر حقوقی جدا شوند و میان آنان طلاق اتفاق بیفتد، می بایست به دادگاه خانواده مراجعه کنند. به طور کلی رسیدگی در دادگاه خانواده مستلزم تنظیم و تقدیم دادخواست است. زوجین می توانند وکالت در این کار را به یک یا چند نفر وکیل دادگستری بسپارند. در نتیجه نیازی به حضور چند باره در مراجع قضایی برای زوجین وجود نخواهد داشت.

دادگاه خانواده با حضور یک قاضی مرد به عنوان رئیس دادگاه  و یک نفر قاضی زن به عنوان مشاور تشکیل می گردد. نظر قاضی زن مشورتی است و رای دادگاه مطابق با نظر قاضی مرد تنظیم می شود. البته چنانچه قاضی مرد با نظر قاضی زن مخالف باشد می بایست در ضمن رای خود، نظر قاضی زن را به صورت مستدل و مستند رد کند.

دادخواست طلاق توافقی با صورتمجلس طلاق توافقی تفاوت دارد. دادخواست فرم چاپی خاصی است که مشخصات طرفین دعوی، موضوع دعوی، بهای خواسته، ادله و منضمات و ... بر روی آن درج می گردد. برای رسیدگی به دادخواست طلاق توافقی زوجین می بایست نخست به سامانه برخط عدل ایران مراجعه کرده و برای حضور در دادگاه خانواده وقت بگیرند.

دادگاه طلاق توافقی نخست تلاش می کند تا میان زوجین دوستی و آشتی ایجاد کند. از همین رو زوجین را برای سپری کردن دوره های مشاوره طلاق در مراکز مشاوره خانواده زیر نظر قوه قضاییه یا بهزیستی ارجاع می دهد. ناگفته پیداست که مراجع مذکور در ازای خدمات ارائه شده اجرت دریافت می کنند.

صدور گواهی عدم امکان سازش

در صورتی که پس از سپری کردن جلسات مشاوره، زوجین از تصمیم خود مبنی بر طلاق منصرف شوند، مراکز مشاوره موضوع را به اطلاع دادگاه طلاق توافقی رسانده و با تنظیم سازش نامه، پرونده مختومه می شود. چنانچه با وجود سپری کردن دوره های مشاوره، زوجین همچنان بر تصمیم خود استوار باشند، مراکز مشاوره اگر توافقاتی بین زوجین صورت گرفته باشد، به اطلاع دادگاه خانواده می رساند.

در مورد اخیر دادگاه طلاق توافقی با بررسی محتویات پرونده و تنظیم صورتمجلس طلاق توافقی، گواهی عدم امکان سازش را صادر می نماید. پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین می بایست ظرف مهلت سه ماه از تاریخ صدور گواهی به دفاتر رسمی ثبت ازدواج و طلاق مراجعه کرده و نسبت به جاری ساختن صیغه طلاق مبادرت نمایند. از نظر حقوقی طلاق نوعی ایقاع یا عمل حقوقی یک جانبه است که اختیار انجام آن در دست شوهر قرار دارد. در موارد طلاق توافقی نیز اصولاً درخواست طلاق از طرف مرد مطرح می گردد. (https://dadarmanesh.com/divorce-from-man/)

آنچنان که گذشت پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین ظرف مهلت محدودی می بایست طلاق را در دفاتر رسمی ثبت کنند. پس از انقضای مهلت سه ماه، دیگر نمی توان به استناد گواهی عدم امکان سازش قبلی، صیغه طلاق را جاری نمود.

نمونه متن توافقنامه طلاق توافقی

همانطور که اشاره شد در هنگام صدور گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی، می بایست یک صورتمجلس تنظیم شده و به امضای زوجین یا وکلای آنان برسد. در این صورتمجلس در خصوص مهمترین موضوعات حقوقی مربوط به انحلال نکاح میان زوجین، تعیین تکلیف می شود. در ادامه یک نمونه متن توافقنامه طلاق توافقی درج شده است:

در تاریخ ........ صورتمجلس توافقنامه طلاق توافقی میان خانم .......... فرزند ........... صادره از ....... به شماره شناسنامه ...... به شماره ملی ......... و آقای ........ فرزند ......... صادره از ......... به شماره شناسنامه .......... به شماره ملی ......... تنظیم گردیده است. در راستای مواد 10 و 219 قانون مدنی، طرفین توافق و رضایت خود را نسبت به مفاد و بندهای ذیل، اعلام می نمایند:

مهریه زوجه؛ مهریه زوجه تعداد ....... سکه بهار آزادی / مبلغ ..... وجه نقد به نرخ روز می باشد. زوجه اقرار به بذل ..... تعداد/ مبلغ در قبال طلاق نموده و زوج نیز قبول بذل می نماید که مبلغ ...... به عنوان پیش پرداخت در دفتر رسمی ثبت ازدواج و طلاق و باقی مانده به صورت ...... هر ماه به حساب شماره ........ واریز گردد.

حضانت و ملاقات با فرزندان؛ در خصوص حضانت فرزند مشترک به نام ......، حضانت ایشان به عهده ........ می باشد. حق ملاقات با فرزند برای ...... محفوظ بوده و ........ نیز متعهد می گردد هر هفته به میزان ...... ساعت/ روز ترتیبات ملاقات با فرزند را در محل ..... به عمل آورد و پدر موظف است هر ماه مبلغ .... را بابت نفقه فرزند مشترک به شماره حساب ....... واریز نماید و هر سال ...... به مبلغ آن اضافه خواهد شد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص شیوه رسیدگی در دادگاه طلاق توافقی می توانید با یک نفر وکیل دادگستری، مشاوره حقوقی داشته باشید.