به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،در دنیای امروز که هزاران زوج به کمک روش‌های نوین باروری مانند IVF دل بسته‌اند، عادتی مانند مصرف سیگار و الکل، می‌تواند همه امیدها را به‌سادگی بر باد دهد. مصرف دخانیات، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، یکی از عوامل اصلی تهدید سلامت مادران باردار و جنین‌هاست؛ عاملی که گاه حتی در اتاق زایمان، پایانی غم‌انگیز رقم می‌زند.
در چنین لحظاتی، نوزادی که هنوز چشم به جهان نگشوده، قربانی دودهایی می‌شود که تصور می‌رفت تنها مادر را آلوده کرده‌اند. سیگار نه فقط تهدیدی برای سلامت مادر، بلکه عاملی برای سقط، ناهنجاری‌های جنینی، زایمان زودرس و حتی مرگ نوزاد است.
اثرات سیگار بر مادران باردار
سیگار در دوران بارداری، ریسک بروز اختلالات قلبی، فشار خون بالا، اختلالات تنفسی و گردش خون را برای مادر افزایش می‌دهد. نیکوتین و مواد شیمیایی دیگر موجود در دخانیات، اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن مادر را کاهش داده و زمینه را برای عوارض جدی در دوران بارداری فراهم می‌کند.
آسیب‌های جبران‌ناپذیر به جنین
بیش از ۴۰۰۰ ماده شیمیایی موجود در دود سیگار از طریق جفت به جنین منتقل شده و رشد طبیعی او را مختل می‌کند. کاهش جریان خون جفت، اختلال در تغذیه جنین و کمبود اکسیژن از جمله پیامدهای رایج مصرف سیگار در این دوران هستند.
نتیجه این روند، نوزادانی با وزن کم، ضعف ایمنی، مشکلات تنفسی و اختلالات رشد در سال‌های بعد از تولد است.
خطر سقط جنین و ناهنجاری‌های مادرزادی
دخانیات با افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس و بروز ناهنجاری‌های مادرزادی – مانند نواقص قلبی، عصبی و ساختاری – همراه است. در بسیاری از موارد، این مشکلات تنها پس از تولد نمایان می‌شوند و کیفیت زندگی نوزاد را برای همیشه تحت تأثیر قرار می‌دهند.
تأثیر سیگار بر روان کودک
مطالعات نشان داده‌اند کودکانی که در دوران جنینی در معرض دود سیگار قرار گرفته‌اند، بیشتر در معرض اختلالاتی مانند بیش‌فعالی، اضطراب، افسردگی و نقص توجه هستند. دلیل آن تأثیر مستقیم نیکوتین بر سیستم عصبی در حال شکل‌گیری جنین است.
حتی دود دیگران هم خطرناک است
مواجهه با دود دست‌دوم – حتی اگر مادر خودش سیگار نکشد – می‌تواند نتایجی مشابه به همراه داشته باشد. این نوع تماس می‌تواند احتمال زایمان زودرس، نارس بودن نوزاد و مشکلات تنفسی را افزایش دهد. محافظت از مادر در برابر این دودهای پنهان، یک ضرورت جدی است.
نظر کارشناسان؛ از نازایی تا سقط جنین
شریف ترکمن‌نژاد، مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، می‌گوید:«سیگار ذخیره تخمدانی زنان را کاهش داده، تخمک‌گذاری را مختل می‌کند و یائسگی زودرس را در پی دارد. در زنان سیگاری، خطر حاملگی خارج‌رحمی تا ۴۳ درصد بیشتر است و نرخ ناباروری نیز به‌شدت افزایش می‌یابد.»
او همچنین با اشاره به آمار نگران‌کننده ناباروری در کشور، می‌افزاید:«بیش از ۳ میلیون زوج ایرانی نابارور هستند و دخانیات نقش مهمی در کاهش قدرت باروری آنها دارد.»
نیکوتین، قاتل خاموش IVF
ترکمن‌نژاد هشدار می‌دهد:«در زوج‌هایی که از روش‌های کمک‌باروری استفاده می‌کنند، مصرف دخانیات تأثیر دوچندانی دارد. نیکوتین روی کیفیت اسپرم و تعادل هورمونی زن تأثیر منفی گذاشته و شانس موفقیت IVF را تا نصف کاهش می‌دهد.»
نظر جنین‌شناس: دخانیات DNA جنین را می‌سوزاند
فاطمه عسگری، متخصص جنین‌شناسی، درباره تأثیر مواد مخدر، سیگار و الکل در سلامت اسپرم می‌گوید:«آسیب به DNA اسپرم می‌تواند باعث ایجاد اختلالات کروموزومی در جنین شود. حتی اگر ظاهر جنین سالم باشد، درون آن پر از ناهماهنگی ژنتیکی است که ممکن است منجر به سقط شود.»
او ادامه می‌دهد:«به مردان توصیه می‌شود حداقل ۳ ماه پیش از IVF، سیگار و الکل را کنار بگذارند، چون فرایند ساخت اسپرم زمان‌بر است و باید فرصتی برای بازسازی سلامت آن داد.»
سلامت نسل بعد، امروز ساخته می‌شود
دود سیگار تنها در ریه مادر نمی‌ماند؛ بلکه به عمیق‌ترین سلول‌های جنین نفوذ می‌کند. از کاهش شانس باروری گرفته تا سقط جنین و تولد نوزادان با مشکلات جدی، رد پای دخانیات در هر مرحله از مسیر بارداری دیده می‌شود.
ترک این عادت مخرب، تنها یک توصیه پزشکی نیست؛ یک مسئولیت اجتماعی، انسانی و خانوادگی برای حفظ سلامت نسل آینده است. آینده‌ای سالم از امروز و از تصمیم والدین آغاز می‌شود.
نظر شما