به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،وضعیت کیفیت هوای تهران در بهار امسال نسبت به سال گذشته افت محسوسی داشته است. این در حالی است که در هفته‌های اخیر، دسترسی عمومی به داده‌های روزانه کیفیت هوا از طریق سایت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران از اوایل خرداد قطع شده، اما مدیرکل این شرکت آمار رسمی مربوط به ماه‌های ابتدایی سال ۱۴۰۳ را منتشر کرده است.

فاطمه کریمی، مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد که از ابتدای سال جاری تا ۱۹ خرداد، تنها ۶ روز هوای پاک در پایتخت ثبت شده، در حالی که تعداد روزهای قابل قبول ۵۸ روز، روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس ۱۶ روز و یک روز ناسالم برای همه گروه‌ها بوده است.

این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال ۱۴۰۲، تهران ۱۴ روز هوای قابل قبول، ۵ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و هیچ روزی در وضعیت ناسالم برای عموم را تجربه کرده بود. همچنین از ابتدای سال تا ۱۹ خرداد امسال، در مجموع ۷۱ روز هوای قابل قبول، پنج روز ناسالم برای گروه‌های حساس و پنج روز ناسالم برای همه گروه‌ها ثبت شده است.

این آمارها به وضوح نشان می‌دهد که کیفیت هوا در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است.

تغییر ماهیت آلودگی هوا در خرداد ۱۴۰۳

کریمی افزود که نوع آلاینده غالب در خردادماه امسال با سال گذشته متفاوت بوده است. به گفته وی، به دلیل خنک‌تر بودن نسبی هوا در خرداد ۱۴۰۳، آلاینده شاخص در روزهای آلوده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بوده، در حالی که در خرداد سال گذشته ازن عامل اصلی آلودگی شناخته شده بود.

ذرات معلق؛ دشمنی نامرئی برای ریه‌ها

ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، به‌دلیل ابعاد بسیار کوچک‌شان (تقریباً ۱/۳۰ قطر موی انسان)، به اعماق ریه نفوذ می‌کنند و می‌توانند وارد جریان خون شوند. این ذرات از احتراق سوخت در خودروها، نیروگاه‌ها، فعالیت‌های صنعتی و حتی کشاورزی تولید می‌شوند.

بر اساس گزارش‌ها، سالانه بیش از ۱۰ هزار تن از این ذرات در تهران منتشر می‌شود. پیامدهای آن نیز کاملاً شناخته‌شده‌اند: از تشدید بیماری‌های تنفسی و آسم تا افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه، سکته قلبی، و حتی مرگ زودرس در افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای.

ازن؛ آلاینده تابستانی با منشأ نوری

آلاینده ازن برخلاف تصور عمومی، در سطح زمین نه‌تنها مفید نیست بلکه خطرناک است. این گاز به‌عنوان آلاینده ثانویه از واکنش‌های شیمیایی بین نور خورشید و ترکیباتی مانند VOCs (ترکیبات آلی فرار) و NOx (اکسیدهای نیتروژن) به‌وجود می‌آید. منابع آن نیز شامل خودروهای فرسوده، موتورسیکلت‌های دودزا، سوخت‌های غیراستاندارد و بخارات بنزین است.

اثرات ازن بر سلامت مشابه ذرات معلق است و می‌تواند باعث تنگی نفس، تحریک مجاری تنفسی، تشدید آسم و کاهش عملکرد ریه شود.

شاخص کیفیت هوا (AQI) چیست؟

شاخص کیفیت هوا یا AQI شاخصی عددی برای سنجش میزان آلودگی هواست. بر اساس این شاخص:

• ۰ تا ۵۰: هوا پاک

• ۵۱ تا ۱۰۰: قابل قبول

• ۱۰۱ تا ۱۵۰: ناسالم برای گروه‌های حساس

• ۱۵۱ تا ۲۰۰: ناسالم برای همه

• ۲۰۱ تا ۳۰۰: بسیار ناسالم

• ۳۰۱ تا ۵۰۰: خطرناک

با توجه به افزایش تعداد روزهای «ناسالم» در بهار ۱۴۰۳، نگرانی‌ها درباره تأثیر آلودگی هوا بر سلامت عمومی، به‌ویژه در بین سالمندان، کودکان و بیماران قلبی-ریوی افزایش یافته است.

طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۸، آلودگی هوا سالانه ۲.۶ میلیارد دلار به اقتصاد شهر تهران خسارت وارد می‌کند. این رقم در مقیاس ملی به ۷ میلیارد دلار می‌رسد. علاوه بر زیان‌های اقتصادی، هزینه‌های انسانی و سلامت ناشی از آلودگی هوا غیرقابل محاسبه است.

آمارها و تحلیل‌های اخیر نشان می‌دهد که هوای تهران در فصل بهار امسال نسبت به سال گذشته نه‌تنها پاک‌تر نشده، بلکه آلوده‌تر نیز شده است. با ادامه این روند و با توجه به ورود به فصول گرم و احتمال افزایش غلظت ازن، لزوم مدیریت منابع آلاینده، کنترل خودروهای فرسوده و ارتقای سوخت مصرفی بیش از پیش احساس می‌شود.