به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، صنعت دارو و نظام سلامت به جای تمرکز بر افزایش کیفیت داروها، گرفتار تامین ارز، تغییر سیاست‌های ارزی و تبعات ناشی از آن شده است. سال 1401که طرح دارویار اجرا شد، ارز دولتی 4200تومانی به 28500افزایش یافت. با اجرای این طرح، قرار شد صنعت دارو بعد از مدت‌ها افزایش قیمت داشته باشد و مابه‌التفاوت تغییر نرخ ارز هم به بیمه‌هاپرداخت شود؛ سیاستی که به تعبیر کارشناسان به‌خوبی اجرا نشد و علاوه بر گرانی دارو، یک چالش جدی برای صنعت رقم زد. موضوع اینجاست که فعالان حوزه تامین دارو به دلایل مختلف قادر به تامین نقدینگی برای خرید ارز نیستند؛ البته اگر تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی بموقع صورت بگیرد. دکتر محمدرضا واعظ‌مهدوی، رئیس انجمن ملی اقتصاد و سلامت و دکتر مرتضی خیرآبادی، عضو هیأت‌مدیره سندیکای داروهای انسانی در اینباره صحبت کرده‌اند.

مشکل داریم، بحران نداریم

واعظ‌مهدوی: برخی سیاست‌ها صنعت داروسازی را دچار مشکلات جدی کرده که ازجمله آنها می‌توان به حذف ارز ترجیحی و بالا بردن نرخ ارز مصرفی دارو اشاره کرد. بالابردن نرخ ارز منجر به این شده که بسیاری از شرکت‌های دارویی با کمبود نقدینگی برای تخصیص و دریافت ارز خودشان مواجه شوند. اگر در گذشته شرکتی یک‌میلیون دلار مصرف ارزی داشت، با ارز 4200تومانی 4میلیارد تومان نقدینگی نیاز داشت و اما با ارز 28هزار و 500تومانی این رقم به بیش از 28میلیارد تومان رسیده است. شرکت‌های دارویی حتی مطالباتشان را هم بموقع نمی‌گیرند. گزارش‌های ما حاکی از آن است که گاهی تا 500روز طول می‌کشد تا دوباره پول برگردد.

مابه‌التفاوت نرخ ارز پرداخت نشد

خیرآبادی: قرار بود با تغییر نرخ ارز، مابه‌التفاوت آن به بیمه‌ها پرداخت شود. شرکت‌ها 80هزار میلیارد تومان بابت مابه‌التفاوت ارز به دولت برگرداندند اما دولت آن را به بیمه‌ها پرداخت نکرد. همزمان با اجرای دارویار، با سازمان برنامه، وزارت بهداشت و معاون اول رئیس‌جمهور توافقنامه‌هایی نوشتیم و در مجلس تبدیل به قانون شد اما در اجرای این قانون چالش‌هایی به‌دلیل عدم‌پرداخت‌ها رخ داد.

اجرای یک سیاست غلط 

واعظ‌مهدوی: در ایران 60تا 70درصد از هزینه‌های تولید به منابع مالی اختصاص پیدا کرده؛ چون سیاست غلط حذف ارز ترجیحی و بالا بردن نرخ ارز، تولید را از جهت تامین نیازها و نهاده‌های خود در منگنه قرار داده است. بسیاری از شرکت‌ها نتوانسته‌اند ارز خود را دریافت و دارو تولید کنند. اکنون در بازار 140قلم دارو کمبود داریم که گفته می‌شود گاهی به 400قلم هم می‌رسد. در چنین شرایطی واردات دارو رخ می‌دهد، اما با چه قیمتی؛ 7برابر یک داروی ایرانی!

چرا دارو هر بار گران‌تر می‌شود؟ 

خیرآبادی: درباره یک داروی ساده مثل استامینوفن، فقط ماده اولیه آن ارز حمایتی می‌گیرد و سایر مواد جانبی آن، همه با ارز مبادله‌ای تامین می‌شود. از سال گذشته قیمت ارز مبادله‌ای از 50هزار به 70هزار تومان رسیده است. 70درصد اجزای تشکیل‌دهنده یک دارو، قرص، شیاف و... قیمت متغیر دارد پس آیا قیمت باید ثابت بماند یا حتی آن را ثابت نگه داریم؟ علاوه بر هزینه ایاب و ذهاب، غذا و حقوق کارکنان شرکت‌های دارویی هم 40درصد افزایش پیدا کرده است. مگر کارخانه‌های داروسازی از شرایط افزایش دستمزد و تورم مستثنا هستند؟ 

3.6میلیارد دلار

3/130 میلیارد دلار سال گذشته برای تامین دارو پرداخت شد. امسال تا پایان خرداد قرار بود 800میلیون دلار پرداخت شود که حدود 500میلیون دلار تاکنون پرداخت شده است. 

300میلیون دلار 

(20هزار میلیارد تومان) از صندوق توسعه برداشت شد، اما تنها 52درصد مطالبات شرکت‌های دارویی از دولت برای خرید دارو بود. در 3ماهه اول امسال هم تنها 10درصد مطالبات پرداخت شده است.


 

چه باید کرد؟ 

خیرآبادی: ایده‌هایی که در کشورهای دیگر رخ داده در کشور ما قابل اجرا نیست و اجرا هم نشده است. تنها راه‌حل این است که اگر قیمت دارو را افزایش می‌دهیم، مابه‌التفات آن از طریق بیمه‌ها به بیمار پرداخت شود که این افزایش قیمت را احساس نکند. صنعت بیمه باید بیمار را زیر چتر حمایت خود بگیرد و مانند بیمه آتش‌سوزی، ساختمان و شخص ثالث آنقدر قوی باشد که به کارخانجات داروسازی کاری نداشته باشد. کارخانه یک صنعت است؛ چرا سازمان‌های بیمه‌گر ضعف و عملکرد بد خودشان را به کارخانجات داروسازی نسبت می‌دهند. تولیدکننده می‌تواند هر قیمتی را درنظر بگیرد، بیمه مذاکره و قیمت اعلام کند و در توافق نهایی با هر قیمتی پوشش کامل برای بیمار داشته باشد. این سیاست در 190کشور دنیا هم وجود دارد، اما مسئله اینجاست که تمام مشکلات روی صنعت آوار شده ‌ و 180کارخانه دارویی کشور که در سطح خاورمیانه بی‌نظیرند را در شرایط بدی قرار داده‌ است.

در وضعیت فعلی باید این 2محور را دنبال کنیم 

واعظ مهدوی: صندلی دولت‌ها در جهان، صندلی ارزانی است؛ چون نماینده قاطبه مردم هستند. دولت باید منافع این گروه‌ها را حفظ کند. ما نباید قیمت ارز حمایتی را افزایش می‌دادیم؛ یعنی نباید از 4200به 28500می‌رسید. زمانی که ارز دولتی به این میزان می‌رسد، بازار هم روند صعودی می‌گیرد و معلوم است که قیمت‌ها چند برابر می‌شود. اما در وضعیت فعلی باید 2محور را دنبال کنیم؛ سیاست‌های ارزی باید درست و با اولویت‌بندی انجام شود؛ یعنی همین مقدار ارز موجود باید با اولویت تولید پرداخت شود و محور دوم هم اجرای طرح ژنریک و تخصیص کل ارز دارو بر این طرح است؛ یعنی دارو با یک نام و یک قیمت در بازار عرضه شود. ما درمورد انواع انسولین قیمت‌های متفاوت از 164هزار تا 260هزار تومان را داریم که این یعنی منابع در حال دورریختن است. بحران ما ناشی از عدم‌اولویت‌بندی درست، پرداختن به واردات به جای تولید و میدان دادن به منافع واسطه‌گری‌های مالی است.