دکتر علیرضا رئیسی با اشاره به سابقه بیش از هفت دهه‌ای تولید واکسن در ایران، اظهار کرد: «متأسفانه دو مرکز مهم واکسن‌سازی پاستور و رازی، طی سال‌های گذشته نه‌تنها توسعه کافی نداشتند بلکه حتی در تولید واکسن‌های روتین مانند توأم و ثلاث نیز دچار مشکل شدند و کشور ناچار شد این واکسن‌ها را از خارج وارد کند.»
وی با بیان اینکه ورود بخش خصوصی به این حوزه نیز با موفقیت کامل همراه نبوده است، افزود: «بسیاری از شرکت‌ها نتوانستند واکسن‌هایی با کیفیت و استانداردهای بین‌المللی تولید کنند و به همین دلیل هنوز بخش عمده واکسن‌های مصرفی کشور از خارج وارد می‌شود که علاوه بر هزینه ارزی، در شرایط تحریم مشکلاتی برای تأمین و ترابری ایجاد کرده است.»
معاون بهداشت وزیر بهداشت از مذاکرات جدید برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی خبر داد و گفت: «به‌زودی انستیتو پاستور برای عقد قرارداد انتقال فناوری تولید واکسن روتاویروس به کوبا سفر می‌کند و مذاکراتی نیز با چین برای تأمین برخی واکسن‌ها در حال انجام است. با این حال، راهبرد اصلی ما تولید واکسن در داخل کشور توسط شرکت‌های دانش‌بنیان، انستیتو رازی و انستیتو پاستور است.»
رئیسی با تأکید بر اینکه «واکسن یک کالای استراتژیک سلامت است»، تصریح کرد: «در زمان کرونا شاهد بودیم که چندین مرکز مدعی تولید واکسن شدند، اما در نهایت فقط یکی دو مجموعه موفق شدند. تجربه کرونا نشان داد که حمایت از تولید داخلی بدون رعایت کیفیت کافی نیست.»
وی در عین حال خاطرنشان کرد: «حمایت از تولید داخل در حوزه سلامت زمانی معنا دارد که استانداردهای لازم رعایت شود. ما نمی‌توانیم بیماران را مجبور کنیم از تجهیزات بی‌کیفیت داخلی استفاده کنند. برای مثال، همان‌طور که نمی‌توانیم به جای بهترین خودروها، پراید را برای آمبولانس انتخاب کنیم، در مورد دستگاه دیالیز یا واکسن نیز نمی‌توانیم تنها به بهانه تولید داخلی از کیفیت غافل شویم. واکسنی که به نوزاد یک‌روزه تزریق می‌شود، باید استانداردهای کامل داشته باشد.»
انتقال کلینیک‌های دامپزشکی به خارج از شهر پاک کردن صورت مسئله است
معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به ضرورت پذیرش واقعیت‌های اجتماعی، گفت: «نادیده گرفتن مشکلات هیچ‌گاه راه‌حل نیست. همان‌طور که درباره مصرف الکل، برخی منکر وجود آن می‌شوند اما شواهد پزشکی مانند آمار پیوند کبد نشان می‌دهد مصرف الکل در کشور وجود دارد، در مورد حیوانات خانگی هم همین وضعیت حاکم است.»
رئیسی افزود: «نمی‌توان گفت چون حیوان‌گردانی در خیابان ممنوع است، پس حیوانات خانگی وجود ندارند. این حیوانات در خانه‌ها نگهداری می‌شوند و می‌توانند مشکلاتی مانند حساسیت یا بیماری‌های مشترک بین انسان و دام ایجاد کنند. بنابراین، مراقبت و واکسیناسیون حیوانات خانگی امری ضروری است.»
وی با تأکید بر اینکه سیاست‌های مبتنی بر انکار مشکلات راه به جایی نمی‌برد، اظهار داشت: «انتقال کلینیک‌های دامپزشکی به خارج از شهر اگر بر اساس دلایل علمی و مشخص باشد، قابل بحث است، اما اگر هدف پاک کردن صورت مسئله باشد، اقدامی کاملاً اشتباه خواهد بود. چنین تصمیمی تنها باعث افزایش مشکلات می‌شود، زیرا دسترسی مردم به خدمات دامپزشکی سخت‌تر خواهد شد.»
به گفته رئیسی، «افرادی که حیوان خانگی نگهداری می‌کنند باید دسترسی آسان به خدمات دامپزشکی داشته باشند تا از بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و دام در امان بمانند. محدود کردن یا دور کردن کلینیک‌ها از دسترس مردم نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه سلامت عمومی را نیز تهدید خواهد کرد.»
۹۰ درصد سقط جنین‌ها در خانه‌ها انجام می‌شود
معاون بهداشت وزیر بهداشت با اشاره به چالش‌های حوزه سلامت گفت: «آمار رسمی سقط‌های قانونی در کشور سالانه کمتر از ۱۰ هزار مورد است، اما درباره سقط‌های غیرقانونی در خانه‌ها آمار دقیقی وجود ندارد. از نظر ما حتی یک مورد سقط غیرقانونی هم نباید رخ دهد.»
رئیسی با بیان اینکه «طرح نفس» توانسته در کاهش سقط مؤثر باشد، افزود: «تاکنون ۱۵ هزار نفر در این طرح مشاوره دریافت کرده‌اند و از سقط منصرف شده‌اند که نتیجه آن تولد حدود ۱۰ هزار نوزاد بوده است. بیشترین خطر در این زمینه مربوط به عوارض جسمی و روانی مادران باردار است که بر اثر سقط ایجاد می‌شود.»
وی با اشاره به اینکه بیش از ۹۰ درصد سقط‌ها در بیمارستان‌ها و مطب‌ها انجام نمی‌شود، اظهار داشت: «بخش عمده این موارد در خانه‌ها و با مصرف قرص‌هایی است که به‌صورت غیرقانونی در فضای مجازی خرید و فروش می‌شود. در این زمینه قوه قضائیه و پلیس فتا ورود کرده‌اند، اما کنترل فضای مجازی دشوار است.»
معاون بهداشت وزارت بهداشت در ادامه به موضوع پزشک خانواده پرداخت و گفت: «اجرای برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع از اولویت‌های اصلی ماست. اکنون ۴۰ درصد آزمایش‌ها و بسیاری از داروها غیرضروری است و هزینه‌های سنگینی بر نظام سلامت تحمیل می‌کند. هزینه‌های سلامت آنقدر بالاست که هر میزان بودجه‌ای اختصاص یابد، باز هم کافی نخواهد بود. پزشک خانواده میتواند این آشفتگی را ساماندهی کند.»
وی همچنین با تأکید بر اهمیت مدارس به‌عنوان محور اصلی فعالیت‌های بهداشتی خاطرنشان کرد: «سرمایه‌گذاری در پیشگیری برای افراد زیر ۱۸ سال بسیار ارزشمند است، چرا که رفتارهای بهداشتی در همین سنین شکل می‌گیرد. در حوزه سلامت دهان و دندان باید از دوران نوزادی آغاز کرد. تجربه جهانی نشان داده افزایش تعداد دندانپزشکان ارتباطی با بهبود سلامت دهان ندارد. ما از ابتدای مهرماه پویش سلامت دهان و دندان را با محوریت ترویج مسواک‌زدن آغاز خواهیم کرد.»
رئیسی درباره سبک زندگی کودکان نیز هشدار داد: «به دلیل شیوه زندگی نادرست، دیابت نوع ۲ اکنون به سن ۲۰ سالگی رسیده است. در گذشته، دیابت در این سن معمولاً نوع یک بود، اما امروز به دلیل سبک زندگی غلط، نوع ۲ است. به همین دلیل بیماری‌های غیرواگیر کودکان و غربالگری سلامت روان در نوجوانان از برنامه‌های جدی ماست.»
وی درباره وضعیت بیماری‌ها پس از راهپیمایی اربعین نیز گفت: «هیچ بیماری خاصی شایع نشده است. البته در تجمعات همواره بیماری‌های ویروسی و تنفسی مشاهده می‌شود. کرونا نیز باید به‌عنوان یک ویروس بومی مشابه آنفلوانزا تلقی شود، مگر اینکه سویه جدیدی ظهور کند که قدرت تهاجمی یا توانایی فرار از ایمنی موجود داشته باشد.»
پزشک خانواده بدون منابع پایدار موفق نمی‌شود
معاون بهداشت وزیر بهداشت با تأکید بر ضرورت اجرای پزشک خانواده گفت: «پزشک خانواده صرفاً خدمات درمانی ارائه نمی‌دهد، بلکه مراقبت از مادران باردار و رشد تکاملی کودکان نیز بخشی از وظایف آن است. در سطح یک مشکلی نداریم، اما در سطح دو و کلینیک‌های تخصصی با کمبود متخصص، بدهی‌های انباشته و تعرفه‌های پایین مواجه هستیم. کارانه بسیاری از متخصصان از اسفند پرداخت نشده است.»
وی افزود: «یکی از چالش‌های جدی برنامه، نبود منابع پایدار است. پرداخت‌ها باید ماهانه و به‌موقع انجام شود و بیمه‌ها و سازمان مدیریت تعهد دهند. رئیس‌جمهور میتواند این الزام را برای سازمان مدیریت ایجاد کند. پزشک خانواده باید در سطح ملی اجرا شود، اما همانند تجربه جهانی، اجرای کامل آن حدود ده سال زمان خواهد برد. در فارس و مازندران فعلاً فقط بخشی از سطح یک اجرا شده است.»
به گفته رئیسی، اجرای پزشک خانواده در ذات خود عدالت در دسترسی و حفظ منابع را به همراه دارد، هرچند ممکن است همه اقشار را راضی نکند. او همچنین تعرفه پایین ویزیت را از دیگر چالش‌های نظام سلامت دانست.
ایران موفق به دریافت گواهی حذف سرخک شده است
رئیسی در ادامه با اشاره به دستاوردهای کشور در حوزه بیماری‌های واگیر اظهار داشت: «ایران موفق به دریافت گواهی حذف سرخک شده است، در حالی که افغانستان و پاکستان بالاترین میزان شیوع سرخک را دارند. بیش از ۲۰ سال است که حتی یک مورد فلج اطفال در کشور گزارش نشده، در حالی که این بیماری در همسایگان ما به‌شدت شایع است. همچنین میزان بروز سل در ایران کمتر از ۱۰ در صد هزار نفر است، در حالی که این عدد در افغانستان و پاکستان ۲۷۵ است.»
وی از برنامه سه‌ساله حذف هپاتیت C در کشور خبر داد و درباره تب دنگی گفت: «این بیماری از امارات وارد شد و در بندرلنگه، هرمزگان و به‌ویژه چابهار شایع شد. اخیراً دو مورد مثبت در هرمزگان شناسایی شده است. چون این بیماری واکسن ندارد و سم‌پاشی نیز اثربخش نیست، تنها راه مقابله، بهداشت محیط است.»
معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به پوشش بالای واکسیناسیون در کشور گفت: بیش از ۹۵ درصد مردم واکسینه شده‌اند و از این نظر وضعیت مطلوبی داریم.
وی با بیان اینکه برخی واکسن‌ها در سبد روتین کشور قرار دارند و برخی دیگر همچون واکسن آنفلوانزا به صورت فصلی و برای افراد خاص استفاده می‌شوند، افزود: «در مورد واکسن اچ‌پی‌وی، دو اقدام اصلی پیش‌رو داریم که شامل شیوع‌شناسی و پیشگیری از سرطان دهانه رحم است. همچنین قرار است میزان شیوع زگیل‌های تناسلی بررسی شود. کمیته علمی واکسن، اچ‌پی‌وی را رد نکرده و اعلام کرده است که میتواند مؤثر باشد، اما در برنامه واکسیناسیون روتین کشوری قرار نخواهد گرفت و نهایتاً در داروخانه‌ها عرضه می‌شود.»
وی همچنین از واردات ۵۰۰ هزار دوز واکسن کزاز در هفته گذشته خبر داد.
هرکس از اصطلاح طب اسلامی استفاده کند، کلاهبردار است
رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود، اصطلاح «طب اسلامی» را فاقد وجاهت علمی دانست و تأکید کرد: «طب اسلامی وجود خارجی ندارد و هر کس از این عنوان استفاده کند، کلاهبردار است. ما طب ایرانی و طب سنتی داریم اما طب اسلامی نداریم.»
او با اشاره به قانون حمایت از تولیدات داخلی گفت: «در حوزه سلامت نباید با جان مردم شوخی کرد. تولید داخل زمانی ارزشمند است که با کیفیت باشد. اگر یک ابزار پزشکی خارجی بتواند حتی یک ساعت عمر بیمار را بیشتر کند، باید از آن استفاده شود نه اینکه به اجبار نمونه داخلی را ترجیح دهیم. استانداردهای حوزه سلامت باید بسیار سخت‌گیرانه باشد تا سلامت مردم به خطر نیفتد، هرچند برخی تجهیزات پزشکی داخلی نیز کیفیت بالایی دارند.»
معاون بهداشت وزارت بهداشت درباره موضوع جوانی جمعیت نیز اظهار داشت: «این مساله بسیار مهم است، اما همه مسئولیت آن با وزارت بهداشت نیست. وظیفه ما حفظ سلامت جمعیت است، نه افزایش جمعیت. متأسفانه هنوز بسیاری عمق موضوع را درک نکرده‌اند. آینده ایران در خطر است. در صورت ادامه روند فعلی، جمعیت کشور در ۷۰ سال آینده به حدود ۳۰ میلیون نفر خواهد رسید. استان گیلان هم‌اکنون رشد جمعیت منفی دارد و بسیاری از استان‌های دیگر نیز در مسیر کاهش جمعیت قرار دارند. برای نخستین بار بعد از انقلاب، تعداد تولدها در کشور به کمتر از یک میلیون نفر رسید.»
وی تأکید کرد: «اگر این مساله جدی گرفته نشود بسیار خطرناک خواهد بود. حل مشکل با اجبار و تحکم ممکن نیست بلکه نیازمند فرهنگ‌سازی عمیق است.»
نظر شما