خیلی از افراد بعد از آسیب زانو یا جراحی رباط صلیبی (ACL)، صدای ساییدگی یا تق‌تق در زانویشان حس می‌کنند. این صدا که در پزشکی به آن «کریپتوس» (Crepitus) گفته می‌شود، معمولاً ترس از آرتروز زودرس را به‌دنبال دارد. اما پژوهش جدیدی که توسط دانشگاه «لاتروب» استرالیا انجام شده، این نگرانی را رد می‌کند.

صدای زانو یعنی چه؟

این تحقیق نشان داد که صدای زانو بعد از آسیب، گرچه می‌تواند نشانه‌ای از آسیب‌دیدگی غضروف در همان لحظه باشد، اما الزاماً به‌معنای شروع آرتروز یا تخریب تدریجی مفصل در سال‌های بعد نیست.

بررسی علمی چگونه انجام شد؟

در این مطالعه، ۱۱۲ فرد جوان که میانگین سنی آن‌ها ۲۸ سال بود و تحت عمل بازسازی رباط صلیبی قرار گرفته بودند، بررسی شدند. آن‌ها یک سال بعد از جراحی مورد ارزیابی قرار گرفتند و سپس تا پنج سال پیگیری شدند.

افراد به پرسشی درباره صدا دادن زانویشان پاسخ دادند. کسانی که گفته بودند زانویشان "اغلب" یا "همیشه" صدا می‌دهد، در گروه صدادارها قرار گرفتند.

از همه شرکت‌کنندگان MRI گرفته شد تا میزان آسیب به غضروف و مفصل ارزیابی شود. همچنین درد، کیفیت زندگی و عملکرد حرکتی آن‌ها از طریق پرسشنامه‌های معتبر بررسی شد.

نتایج چه بودند؟

یک سال پس از جراحی:

• افراد با زانوی صدادار، بیشتر دچار آسیب غضروفی تمام‌ضخامت در پشت کشکک بودند.

• آن‌ها درد بیشتری داشتند و عملکرد حرکتی ضعیف‌تری گزارش کردند.

اما در بازه زمانی پنج‌ساله:

• هیچ افزایش چشمگیری در پیشرفت آرتروز یا وخامت مفصل در افراد صدادار نسبت به سایرین مشاهده نشد.

• در واقع، برخی از آن‌ها حتی بهبودی بیشتری در درد و عملکرد حرکتی نسبت به گروه بدون صدا نشان دادند.

نتیجه مهم تحقیق:

محققان به این نتیجه رسیدند که صدای زانو در افراد جوان، به‌ویژه پس از آسیب یا جراحی، بیشتر نشانه آسیب فعلی است و لزوماً پیش‌بینی‌کننده آرتروز در آینده نیست.

جامون کوچ، فیزیوتراپیست و نویسنده اصلی این تحقیق می‌گوید:
«شنیدن صدای زانو می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما لزوماً نشانه وخامت مفصل نیست. این صداها نباید بیماران را از ادامه درمان یا ورزش باز دارد.»

توصیه مهم برای بیماران:

بر اساس یافته‌های این تحقیق:

• صدای زانو بعد از آسیب، یک واکنش طبیعی بدن به تغییرات ساختاری مفصل است.

• این صدا نباید باعث نگرانی بیش از حد یا توقف توان‌بخشی شود.

• افراد باید تمرکز خود را بر تمرین، توان‌بخشی منظم و تقویت عضلات اطراف مفصل بگذارند.

این تحقیق که در مجله معتبر Arthritis Care & Research منتشر شده، می‌تواند به بیماران و حتی پزشکان کمک کند تا صداهای گاه‌وبی‌گاه زانو را درست تفسیر کنند و با آگاهی بیشتر، از تصمیم‌گیری‌های عجولانه و نگران‌کننده پرهیز کنند.