به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر، مصرف الکل، به‌ویژه انواع صنعتی و غیرمجاز، همچنان یکی از معضلات جدی سلامت عمومی در جهان و ایران به شمار می‌رود. دکتر محمدعلی فلاح‌زاده، روان‌پزشک و مشاور سلامت روان اجتماعی و اعتیاد در دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگویی، نسبت به اثرات مخرب مصرف الکل بر عملکرد مغز، رفتار، سلامت روان و جسم هشدار داد.
بلک‌اوت؛ فراموشی موقت، آسیب دائمی
دکتر فلاح‌زاده با اشاره به پدیده "بلک‌اوت" یا فراموشی موقت ناشی از مصرف الکل گفت:
«بلک‌اوت‌ها تنها تجربه‌های ناخوشایند نیستند؛ بلکه نشان‌دهنده‌ی آسیب‌های جدی و غیرقابل بازگشت در ساختار مغز هستند.»
وی تأکید کرد: بخش حافظه مغز، موسوم به هیپوکامپ، یکی از نخستین نواحی‌ای است که در اثر مصرف مزمن الکل تحلیل می‌رود. این آسیب‌ها باعث می‌شود حجم مغز افراد الکلی، معادل فردی با ۱۵ تا ۲۵ سال سن بالاتر به نظر برسد.
مغزی که کوچک می‌شود
مصرف مزمن الکل موجب کاهش ماده خاکستری و سفید مغز می‌شود؛ ساختارهایی که نقش کلیدی در تصمیم‌گیری، حافظه، احساسات و رفتار دارند. این روند که به "آتروفی مغزی" معروف است، باعث چروکیدگی مغز، کاهش مهارت‌های حرکتی، ضعف تصمیم‌گیری و حتی اختلالات هیجانی می‌شود.
زمینه‌ساز آلزایمر و زوال عقل
الکل علاوه بر اثر مستقیم بر ساختار مغز، با اختلال در جذب ویتامین تیامین (B1) می‌تواند منجر به بروز سندروم‌های عصبی خطرناکی مانند ورنیکه-کورساکوف شود؛ اختلالی که با فراموشی شدید، ناهماهنگی حرکات چشم و اختلالات حرکتی بروز می‌کند و گاهی غیرقابل درمان است.
خواب مصنوعی، خلق‌وخوی مختل
برخلاف تصور رایج، الکل نه‌تنها به بهبود خلق‌وخو کمکی نمی‌کند، بلکه موجب اختلالات شدید خواب، حملات اضطرابی، افسردگی و اختلالات روانی می‌شود. دکتر فلاح‌زاده تصریح کرد:
«خواب ناشی از مصرف الکل، خواب عمیق و مفید نیست؛ بلکه خواب سطحی، بی‌کیفیت و دپرس‌کننده‌ای است که باعث تشدید مشکلات روانی می‌شود.»
خطری برای خانواده و جامعه
مصرف الکل اغلب با افزایش پرخاشگری، بروز خشونت‌های خانگی، تصادفات رانندگی و ارتکاب جرایم همراه است. همچنین آمارها نشان می‌دهند که سالانه حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر در کشور، بر اثر مصرف الکل تقلبی جان خود را از دست می‌دهند.
ترک الکل؛ شدنی ولی تخصصی
دکتر فلاح‌زاده تأکید کرد: ترک الکل باید تحت نظارت تخصصی پزشکی انجام شود. خوددرمانی یا اقداماتی مثل محبوس‌کردن فرد در اتاق، بردن به کمپ‌های غیرتخصصی یا قطع ناگهانی مصرف، می‌تواند منجر به تشنج، توهم، کما و حتی مرگ شود.
به گفته وی، روند درمان موفق شامل موارد زیر است:
-
تشخیص دقیق اختلالات همراه (افسردگی، اضطراب، اختلال خواب)
-
درمان دارویی تحت نظر روان‌پزشک
-
درمان شناختی‌ـ‌رفتاری برای کنترل وسوسه و پیشگیری از لغزش
-
حضور در جلسات گروهی و خودیاری
-
آموزش و مشارکت خانواده در روند درمان
-
پیگیری بلندمدت و حمایت اجتماعی
الکل آزاد؟ آمارها چه می‌گویند؟
دکتر فلاح‌زاده با اشاره به برخی دیدگاه‌های غلط درباره آزادسازی مصرف الکل گفت:
«در ایالت‌هایی از آمریکا که محدودیت مصرف و فروش الکل وجود دارد، آمار تصادف، آلزایمر و خشونت خانگی تا ۴۰٪ کمتر از سایر ایالات است.»
در مقابل، هر جا که دسترسی آسان‌تر شده، میزان مصرف مزمن، افسردگی، خودکشی و بیماری‌های عصبی افزایش یافته است.
ترک الکل؛ هر زمان بهتر از هرگز
پیام نهایی این گفت‌وگو روشن است:
هیچ زمانی برای ترک دیر نیست. بسیاری از آسیب‌ها با درمان درست قابل کنترل یا حتی برگشت‌پذیر هستند، به شرط آنکه ترک با مداخله پزشکی، روان‌درمانی و حمایت خانواده همراه باشد.
مراکز درمان ترک الکل در تهران
از جمله مراکز مورد تأیید وزارت بهداشت برای ترک الکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
بیمارستان روان‌پزشکی روزبه
-
بیمارستان‌های دانشگاهی مانند طالقانی و شهید بهشتی
-
کلینیک‌های درمان اعتیاد دارای مجوز
نقش رسانه‌ها و آموزش عمومی
رسانه‌ها نقش حیاتی در اطلاع‌رسانی درباره مضرات مصرف الکل و معرفی مسیرهای درمان دارند. ایجاد دسترسی به لیست مراکز مجاز درمانی، آموزش خانواده‌ها و کاهش انگ اجتماعی می‌تواند جان هزاران نفر را نجات دهد.
الکل نه‌تنها راهی برای فرار از مشکلات نیست، بلکه خود آغاز یک بحران است. آسیب‌هایی که مصرف آن بر مغز، روان و خانواده می‌گذارد، به‌قدری جدی است که باید با آموزش عمومی و مداخلات تخصصی، پیشگیری و درمان را در اولویت نظام سلامت قرار داد.
نظر شما