به گزارش سلامت نیوز به نقل از nytimes، بسیاری از ما برای کاهش مصرف شکر به سراغ عسل، شربت افرا یا آگاو می‌رویم و تصور می‌کنیم این شیرین‌کننده‌های طبیعی سالم‌ترند. اما آیا واقعاً چنین است؟ سه کارشناس تغذیه در گفت‌وگویی علمی توضیح داده‌اند که چرا بدن ما تقریباً همه‌ی انواع قند افزوده را یکسان پردازش می‌کند و چه راه‌هایی برای رفع میل به شیرینی بدون آسیب به سلامت وجود دارد.
قند موجود در یک سیب از همان اجزای سازنده‌ای تشکیل شده است (مانند گلوکز و فروکتوز) که در یک شکلات هم یافت می‌شود. اما بدن شما بسته به «بسته‌بندی غذایی» آن قند، واکنش متفاوتی نشان می‌دهد.
به گفته‌ی کارن دلا کورت، استادیار علوم تغذیه در دانشگاه بریگم یانگ در یوتا، زمانی که قند را از طریق میوه یا سبزی کامل مصرف می‌کنید، فیبر موجود در آن روند هضم را کند می‌کند و از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری می‌کند.
در مقابل، مصرف قندهای افزوده مانند شکر تصفیه‌شده یا شربت ذرت با فروکتوز بالا باعث می‌شود قند با سرعت بیشتری وارد جریان خون شود و سطح قند خون به‌طور چشمگیری بالا برود. حتی نوشیدن آب‌میوه‌های طبیعی هم می‌تواند چنین اثری داشته باشد، زیرا در فرآیند آبگیری، فیبر مفید آن‌ها از بین می‌رود.
افزایش مکرر قند خون در طول زمان باعث می‌شود سلول‌ها نسبت به انسولین مقاوم شوند؛ وضعیتی که در نهایت می‌تواند به دیابت نوع ۲ منجر شود.
علاوه بر این، مصرف زیاد قند ممکن است کبد را وادار کند بخشی از آن را به چربی تبدیل کند. این چربی می‌تواند در کبد تجمع یافته و خطر ابتلا به بیماری کبد چرب متابولیک (MASLD) را افزایش دهد؛ وضعیتی مزمن که ممکن است به سرطان یا نارسایی کبد بینجامد. چربی اضافی همچنین می‌تواند وارد جریان خون شود و با انسداد عروق، خطر سکته و حمله قلبی را بالا ببرد.
به همین دلیل، مقامات بهداشتی فدرال توصیه می‌کنند مصرف قند افزوده را به حداکثر ۵۰ گرم در روز محدود کنید. انجمن قلب آمریکا حتی سخت‌گیرانه‌تر است: ۲۵ گرم برای زنان و ۳۶ گرم برای مردان در روز.
آیا شیرین‌کننده‌های طبیعی سالم‌ترند؟
با وجود محبوبیت زیاد در فروشگاه‌های مواد غذایی سالم، شیرین‌کننده‌هایی مانند عسل، شربت افرا و شربت آگاو همچنان در دسته‌ی قندهای افزوده قرار می‌گیرند و در صورت مصرف زیاد، می‌توانند همان‌قدر مضر باشند.
به گفته‌ی دکتر دلا کورت، بدن شما تفاوتی بین شکر سفید، عسل یا آگاو قائل نیست: «بدن همه‌ی آن‌ها را به همان مولکول‌ها تجزیه می‌کند.»
اما آیا برخی از آن‌ها «کم‌ضررتر» هستند؟
اغلب پژوهش‌هایی که به مقایسه‌ی این شیرین‌کننده‌ها پرداخته‌اند، با بودجه‌ی صنایع مربوطه انجام شده‌اند، بنابراین نمی‌توان چندان به نتایجشان اعتماد کرد.
برای مثال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ با حمایت مالی صنعت شربت افرا ادعا کرد که شربت افرا تأثیر بهتری بر قند خون و سلامت قلب دارد. اما کارشناسان معتقدند روش تحلیل داده‌ها در آن تحقیق، نتایج را به نفع شربت افرا نشان داده است.
در مقابل، مطالعه‌ی کوچکی در سال ۲۰۱۵ (با طراحی علمی دقیق) شرکت‌کنندگان را به سه گروه تقسیم کرد که هرکدام به مدت دو هفته روزانه ۵۰ گرم از یکی از این سه منبع قند را مصرف کردند: عسل، شربت ذرت با فروکتوز بالا یا شکر معمولی. نتایج نشان داد هیچ تفاوتی در سطح قند خون، کلسترول یا التهاب میان گروه‌ها وجود نداشت؛ یعنی عسل نه بهتر بود و نه بدتر از سایر انواع قند.
درباره‌ی شیرین‌کننده‌های مصنوعی چه؟
اگر قصد دارید از شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام (Equal، NutraSweet) یا سوکرالوز (Splenda)، یا از شیرین‌کننده‌های گیاهی مانند استویا یا میوه‌ی مونک استفاده کنید، توجه داشته باشید که پژوهش‌ها هنوز در حال بررسی اثرات احتمالی آن‌ها بر سلامت انسان هستند؛ از جمله تأثیرشان بر میکروبیوم روده و کنترل اشتها.
راه‌های سالم‌تر برای رفع میل به شیرینی
وقتی میل شدید به شیرینی دارید، سعی کنید ابتدا سراغ منابع طبیعی بروید:
- میوه‌ها و سبزیجاتی با طعم شیرین مانند توت‌فرنگی، سیب یا سیب‌زمینی شیرین برشته‌شده می‌توانند انتخاب خوبی باشند.
- اگر این‌ها کافی نیستند، مقدار کمی شکر — مثلاً چند قطره عسل روی برش سیب — نیز اشکالی ندارد.
- حتی شکلات تلخ (دارای شکر کمتر) می‌تواند گزینه‌ای هوشمندانه‌تر نسبت به شکلات شیری باشد.
نظر شما