به گزارش سلامت نیوز به نقل از health، آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌های مضر ضروری‌اند، اما در کنار نابودی عوامل بیماری‌زا، می‌توانند تعادل باکتری‌های مفید روده را نیز بر هم بزنند. این عدم تعادل ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی از جمله یبوست، نفخ یا تغییر در حرکات روده شود. در ادامه، به دلایل این اتفاق و راهکارهای پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.

یبوست از عوارض شایع آنتی‌بیوتیک‌ها نیست، اما در برخی افراد به‌ویژه سالمندان، مبتلایان به اختلالات گوارشی یا کسانی که مدت طولانی از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنند، ممکن است رخ دهد.

اگر هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک دچار یبوست شدید، می‌توانید با مصرف پروبیوتیک‌ها، افزایش فیبر غذایی، نوشیدن آب کافی و تحرک بدنی، از شدت آن بکاهید. با این حال، هرگز مصرف دارو را بدون مشورت پزشک قطع نکنید؛ پزشک می‌تواند داروی دیگری تجویز کند یا از ملین‌های ایمن برای رفع یبوست استفاده نماید.

ارتباط آنتی‌بیوتیک و یبوست

برخی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها به‌ویژه گروه ماکرولیدها مانند:

• اریترومایسین (Erythrocin)

• کلاریترومایسین (Biaxin)

• آزیترومایسین (Zithromax)

• لینزولید (Zyvox)

می‌توانند حرکت طبیعی دستگاه گوارش را کند کنند و باعث تأخیر در تخلیه معده و روده شوند.تحقیقات نشان می‌دهد که آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل باکتری‌های مفید روده را بر هم می‌زنند و در نتیجه، حرکات روده کاهش یافته و یبوست بروز می‌کند.

عوامل افزایش‌دهنده‌ی خطر یبوست هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک شامل موارد زیر است:

• سن بالا

• مصرف کم فیبر

• ابتلا به بیماری‌های التهابی روده (IBD)

• مصرف طولانی‌مدت آنتی‌بیوتیک‌ها

• استراحت مطلق یا بی‌تحرکی

• مصرف داروهای یبوست‌زا مانند مُسکن‌های مخدر

آنتی‌بیوتیک‌ها و میکروبیوم روده

در روده‌ی انسان بیش از ۱۰۰ تریلیون میکروب زندگی می‌کند که ترکیب آنها را میکروبیوم روده می‌نامند. این میکروب‌ها نقش مهمی در هضم، ایمنی، تنظیم هورمون‌ها و تولید ویتامین‌ها دارند.اما آنتی‌بیوتیک‌ها، به‌ویژه انواع طیف‌گسترده، می‌توانند هم باکتری‌های مفید و هم مضر را از بین ببرند.
نتیجه‌ی این وضعیت، کاهش تنوع باکتریایی در روده است که ممکن است باعث عوارضی مانند اسهال، یبوست، نفخ، گاز و درد شکم شود.

راهکارهای کاهش یبوست ناشی از آنتی‌بیوتیک

استفاده از پروبیوتیک‌ها

پروبیوتیک‌ها میکروب‌های زنده‌ای هستند که به حفظ تعادل باکتری‌های روده کمک می‌کنند. مصرف آنها به‌صورت مکمل یا مواد غذایی تخمیری مانند ماست، کفیر، کیمچی و ساورکروت، می‌تواند عملکرد گوارش را بهبود دهد.
توجه داشته باشید که تأثیر پروبیوتیک‌ها در همه‌ی افراد یکسان نیست و ممکن است زمان‌بر باشد.

افزایش فیبر غذایی

فیبر، به‌ویژه نوع نامحلول (سبوس گندم، غلات کامل و سبزیجات)، موجب حرکت سریع‌تر غذا در روده و نرم‌تر شدن مدفوع می‌شود.
اگر می‌خواهید فیبر را به رژیم خود بیفزایید، این کار را تدریجی انجام دهید تا دچار نفخ یا دل‌درد نشوید. هم‌زمان باید آب کافی بنوشید تا فیبر اثر خود را بهتر بگذارد.

مصرف داروهای ملین بدون نسخه

در صورت لزوم، می‌توانید از ملین‌های خفیف به‌صورت کوتاه‌مدت استفاده کنید.
مانند:

• متاموسیل (psyllium)

• میرالاکس (polyethylene glycol)

• میلک آو مگنیشیا (magnesium hydroxide)

اگر پس از یک هفته بهبود حاصل نشد، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

نوشیدن آب کافی

نوشیدن روزانه حدود ۸ تا ۱۰ لیوان آب برای پیشگیری از یبوست ضروری است، به‌ویژه زمانی که فیبر بیشتری مصرف می‌کنید.

فعالیت بدنی

حتی پیاده‌روی ملایم می‌تواند به تحریک حرکات روده کمک کند. ورزش منظم علاوه بر سلامت عمومی، به عملکرد بهتر دستگاه گوارش نیز کمک می‌کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت مشاهده‌ی علائم زیر، لازم است با پزشک مشورت کنید:

• درد یا تورم شدید شکم

• خون در مدفوع

• کاهش وزن بی‌دلیل

• یبوست طول‌کشیده یا مقاوم به درمان

در صورت بی‌توجهی، یبوست می‌تواند منجر به عوارضی مانند بواسیر، انسداد روده یا بیرون‌زدگی مقعدی (پرولاپس رکتوم) شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها گاهی می‌توانند به بهای درمان عفونت، تعادل طبیعی روده را بر هم بزنند. اما با مراقبت‌های ساده‌ای مانند مصرف پروبیوتیک، فیبر، آب کافی و فعالیت بدنی، می‌توان این اثرات را کاهش داد.یادتان باشد: هیچ‌گاه مصرف آنتی‌بیوتیک را خودسرانه قطع نکنید.