به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، غربالگری یکی از مهم‌ترین اقدامات برای پیشگیری از معلولیت‌هاست. از ابتدای سال‌جاری تاکنون یک میلیون و ۱۷۰ هزار و ۶۸۸ کودک غربالگری شده‌اند. به گفته مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور، با اجرای طرح کشوری غربالگری بینایی در سال گذشته نیز، بیش از سه میلیون کودک مورد سنجش قرار گرفته‌اند و بیش از ۱۳ هزار مورد تنبلی چشم شناسایی و درمان شده است. اما با هزینه‌های سنگینی که غربالگری برای سازمان‌های بهزیستی ایجاد می‌کند، انجام آن چه اهمیتی دارد؟
برنامه ملی غربالگری بینایی کودکان اولین بار در سال ۱۳۷۴ به‌صورت آزمایشی آغاز شد و پس از آن در تمام شهرها و روستاهای کشور گسترش یافت.
افروز صفاری فرد مدیرکل پیشگیری از معلولیت و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی کشور می‌گوید: « از شروع این برنامه تاکنون، بیش از ۶۲ میلیون غربالگری بینایی کودکان ۳ تا ۶ ساله در سراسر کشور انجام شده که نتایج این غربالگری گسترده نشان می‌دهد نرخ شیوع تنبلی چشم در ایران کمتر از میانگین جهانی است به گونه‌ای که میزان شیوع آن در جهان ۲ تا ۵ درصد و در ایران شیوع این بیماری در کودکان ۳ تا ۶ ساله یک درصد برآورد شده است.»
صفاری فرد با بیان این که از ابتدای سال‌جاری تاکنون یک میلیون و ۱۷۰ هزار و ۶۸۸ کودک غربالگری شده‌اند، توضیح می‌دهد: « در حال حاضر ۱۴ هزار و ۸۶۱ پایگاه غربالگری بینایی فعال در کشور مشغول ارائه خدمات هستند. این شبکه با همکاری ۶ هزار و ۱۵۲ نیروی غربالگر، ۹۰۱ اپتومتریست و ۱۲۷ چشم‌پزشک اداره می‌شود. سال گذشته هم سه میلیون و ۵۲۶ هزار کودک معادل ۸۵ درصد جمعیت هدف، تحت پوشش برنامه غربالگری بینایی قرار گرفته‌اند که ۶۳ هزار و ۳۰ کودک دارای اختلالات بینایی شناسایی شده‌اند و از این تعداد، ۱۳ هزار و ۳۴۲ کودک مبتلا به تنبلی چشم بوده‌اند.»
درمان رایگان برای کودکان نیازمند
مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌ها در پاسخ به این سؤال که خدمات غربالگری بینایی کجا ارائه می‌شود، می‌گوید:« خدمات غربالگری در مهدهای کودک، خانه‌های بهداشت، مراکز بهزیستی، فرهنگسراها، مساجد، مراکز مثبت زندگی و پایگاه‌های سلامت شهری و روستایی ارائه می‌شود. در مناطق روستایی، عشایری، محروم و صعب‌العبور و حاشیه شهرها، غربالگری بینایی به صورت اعزام تیم‌های سیار و با حضور و هماهنگی با نیروهای محلی انجام می‌شود. در مناطق شهری هم تبلیغات به صورت مختلف حقیقی و مجازی از طریق نصب پوستر، بنر، پلاکارد، توزیع تراکت و اطلاع‌رسانی در شبکه‌های مجازی و جلب مشارکت مردم برای مراجعه به پایگاه‌ها جهت دریافت خدمات انجام می‌شود.»
صفاری فرد با تأکید بر درمان رایگان تنبلی چشم برای کودکان نیازمند می‌گوید:« کودکان مبتلا به تنبلی چشم که توان مالی کافی برای ادامه درمان ندارند، تحت حمایت سازمان‌های حمایتی قرار می‌گیرند تا درمان آنان بدون وقفه ادامه یابد.» او با بیان اینکه برنامه غربالگری تنبلی چشم از موفق‌ترین طرح‌های ملی در حوزه پیشگیری از نابینایی در کشور است و تداوم آن نقش مؤثری در حفظ سلامت بینایی نسل آینده دارد، می‌گوید:«گسترش آگاهی عمومی، همکاری خانواده‌ها و استمرار حمایت نهادهای مسئول می‌تواند مسیر ریشه‌کنی این اختلال قابل درمان را هموار کند.» به اعتقاد مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها، حفظ سلامت بینایی در دوران کودکی منجر به تضمین رشد طبیعی و کیفیت زندگی در سال‌های آینده است و بسیاری از اختلالات بینایی در صورت تشخیص زودهنگام به‌طور کامل قابل درمان هستند که این کار نیازمند غربالگری منظم بینایی است.
تنبلی چشم در کودکی
قابل پیشگیری است
عوارض تنبلی چشم شامل اختلال در دید عمق، کاهش تمرکز و توان تفکیک دید و بروز مشکلات تحصیلی و یادگیری است. برآوردها نشان می‌دهد، شیوع این بیماری در جهان بین ۲ تا ۵ درصد و در ایران حدود یک درصد در میان کودکان ۳ تا ۶ ساله است. صفاری فرد در این باره می‌گوید:« تنبلی چشم یکی از شایع‌ترین علل کاهش دید و قابل پیشگیری در دهه اول زندگی است.
کودکی که چشم او در حال تنبل شدن است، ممکن است شکایتی نداشته باشد و والدین او نیز از این موضوع خبر نداشته باشند و وقتی متوجه مسأله می‌شوند که دیر شده باشد. چشم در حال تنبل شدن معمولاً ظاهری طبیعی دارد، به همین دلیل معاینه چشم همه کودکان در سنین ۳ تا ۶ سال ضروری است تا افراد در معرض تنبلی چشم شناسایی شوند.»
او با تأکید بر اینکه تنبلی چشم با تشخیص زودهنگام قابل درمان است اما با بی‌توجهی می‌تواند منجر به نابینایی دائمی شود، می‌گوید:« برای همین غربالگری سالانه برای تمام کودکان این گروه سنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
صفاری فرد با بیان اینکه در حال حاضر برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم کودکان ۳ تا ۶ ساله با هدف ارتقای سلامت بینایی و جلوگیری از بروز نابینایی‌های قابل پیشگیری در سراسر کشور در حال اجرا است، می‌گوید:« در این طرح، نیروهای آموزش‌دیده با استفاده از چارت E و دستگاه‌های غربالگر عیوب انکساری، بینایی کودکان را بررسی کرده و در صورت مشاهده علائم مشکوک آنها را برای معاینه تخصصی به اپتومتریست و یا چشم‌پزشک ارجاع می‌دهند.» به گفته صفاری فرد، این برنامه در سه سطح غربالگری اولیه توسط نیروهای آموزش‌دیده با ابزارهای ساده، معاینه دقیق توسط اپتومتریست و آغاز درمان در صورت تأیید اختلال و معاینات تکمیلی و اقدامات درمانی توسط چشم‌پزشک در موارد خاص طراحی شده است.
برش
تنبلی چشم چگونه درمان می‌شود؟
مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت سازمان بهزیستی کشور در مورد مهم‌ترین راه‌های درمان تنبلی چشم می‌گوید:« بستن چشم سالم، تجویز عینک، جراحی و تمرینات چشمی از مهم‌ترین راه‌های درمان است. یعنی گاهی در درمان تنبلی چشم، چشم سالم را می‌بندند تا چشم تنبل مجبور به دیدن و فعالیت شود و تنبلی آن برطرف گردد، مدت بستن چشم را متخصص تعیین می‌کند و لازم است که در فواصل مشخص به وسیله متخصص معاینه شود.»
او با بیان اینکه در مواردی که تنبلی چشم با عیوب انکساری همراه است معمولاً تجویز عینک همراه با بستن چشم توصیه می‌شود، توضیح می‌دهد: «همچنین در مواردی که تنبلی چشم بر اثر مشکلات ساختمانی چشم مانند آب مروارید، پایین افتادگی پلک یا در اثر استرابیسم ایجاد شده باشد، بهترین درمان، عمل جراحی است که هر چه سریعتر باید انجام شود تا نتیجه بهتری به دست آید. گاهی اوقات مدت درمان چند سال است، در این شرایط والدین کودک باید استقامت، پشتکار و حوصله لازم را داشته باشند و از رفت و آمد مرتب نزد متخصص و سایر مشکلات جانبی آن خسته نشوند.» به گفته او انجام تمرینات چشمی مانند نقاشی کردن، بازی خط و نقطه، کتاب خواندن، خمیر بازی در کنار سایر روش‌های درمانی می‌تواند بر بهبود دید کودک اثر بگذارد و روند درمان او را تسریع کند.
نظر شما