به گزارش سلامت نیوز به نقل از رکنا،آخرین گزارش رسمی وضعیت سدهای کشور نشان میدهد که ایران پیش از آغاز فصل گرما با بحران آب روبهرو می شود.
حجم ذخیره آب در مخازن سدهای کشور در پایان آذر ۱۴۰۴ به ۱۷.۵ میلیارد مترمکعب رسیده که نسبت به سال گذشته کاهش ۲۲ درصدی داشته و میانگین پرشدگی سدها تنها ۳۴ درصد است.این کاهش ذخایر، تراز منفی ورودی و خروجی سدها و پراکندگی نامتوازن بارشها، هشدار میدهد که عبور از تنش آبی صرفاً با بارشهای مقطعی ممکن نیست و نیازمند مدیریت دقیق و تصمیمگیری فوری در حوزه منابع آب است.
آخرین گزارش رسمی وضعیت سدهای کشور در پایان آذر ۱۴۰۴ زنگ خطر را برای تمام بخشهای اقتصادی و اجتماعی ایران به صدا درآورده است.دادههای منتشرشده نشان میدهد که منابع آب سطحی کشور، پیش از رسیدن به فصل گرما و اوج مصرف، در وضعیتی بسیار شکننده قرار می گیرند.
حجم کل آب موجود در مخازن سدهای کشور تنها ۱۷.۵ میلیارد مترمکعب است؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۲ درصد کاهش یافته و نشان میدهد ایران حتی از سال قبل که سالی بحرانی از نظر آب بود، وضعیت بدتری دارد.
سدهایی که نیمی از ظرفیتشان خالی است
در حال حاضر میانگین پرشدگی سدهای کشور تنها ۳۴ درصد است؛ یعنی نزدیک به دو سوم ظرفیت مخازن اصلی کشور خالی و آماده بحران. این رقم وقتی جدیتر جلوه میکند که بدانیم هنوز به پیک مصرف آب در بخش کشاورزی و شرب نرسیدهایم.
ادامه روند فعلی، یک هشدار روشن و جدی برای شکنندگی منابع آب کشور است و اگر تصمیم فوری و کارآمدی اتخاذ نشود، ممکن است تابستان آینده تبدیل به بحران ملی آب شود.
تراز منفی سدها؛ خروجی بیش از ورودی
آمارها نشان میدهد که سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری تاکنون بیشتر مصرف شدهاند تا تغذیه. ورودی آب به سدها حدود ۴.۹ میلیارد مترمکعب بوده، در حالی که خروجی سدها به ۵.۳ میلیارد مترمکعب رسیده است.
به بیان سادهتر، پیش از رسیدن به فصل تابستان، بخش عمدهای از نیاز کشور از ذخایر گذشته تأمین میشود؛ ذخایری که نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری داشتهاند. این وضعیت حاشیه امنیت مدیریت منابع آب کشور را به شدت محدود کرده و هشدار میدهد که ادامه این روند، کشور را در مسیر بحران جدی قرار خواهد داد.
تنش آبی سراسری، نه منطقهای
کاهش ذخایر سدها محدود به یک یا دو منطقه نیست.در فلات مرکزی، سد زایندهرود با کسری جدی مواجه است و پیامدهای مستقیم آن برای تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت غیرقابل انکار است. در خوزستان، با وجود حجم نسبتا مناسب آب در برخی سدها، افت ذخیره نسبت به سال قبل نشان میدهد این منطقه نیز در برابر کمبارشی و افزایش مصرف آسیبپذیر است.
در شمالغرب کشور و حوضه دریاچه ارومیه، بخش قابلتوجهی از سدها در وضعیت نامطلوب باقی مانده و روند کاهش ذخایر ادامه دارد.حتی در شمال کشور، حوضه سفیدرود نیز افت ذخیره را نسبت به شرایط معمول تجربه میکند. مجموع این دادهها یک پیام روشن دارد: تنش آبی اکنون مسئلهای ملی و سراسری است و محدود به یک منطقه نیست.
بارشها کافی نیست؛ وضعیت واقعی سدها ثابت مانده
بارشهای نسبتاً قابلتوجه اخیر در جنوب کشور و حوزه خلیج فارس این سوال را ایجاد کرده که چرا جدول سدها تغییر نکرده است. پاسخ در توزیع جغرافیایی بارشها نهفته است. بخش عمده بارشها در جنوب کشور رخ داده، در حالی که بسیاری از سدهای راهبردی در حوضههایی قرار دارند که سهم کمتری از این سامانههای بارشی داشتهاند؛ از جمله استانهای تهران و البرز.
به همین دلیل، بارشهای قابلتوجه در یک بخش از کشور، لزوماً به بهبود ذخایر سدها در مقیاس ملی منجر نمیشود. علاوه بر این، بخشی از بارشها به صورت برف بوده که برخلاف باران، اثر فوری بر ذخایر سدها ندارد و نقش آنها تنها در ماههای آینده و همزمان با ذوب برف مشخص خواهد شد.
پیام روشن نیاز به مدیریت جدی و فوری است
آمارها و مشاهدات میدانی یک حقیقت تلخ را فریاد میزنند. سدهای کشور پیش از رسیدن به تابستان با ذخایری کمتر از سال گذشته وارد فصل پرمصرف میشوند. اگر تصمیمات مدیریتی عاجل و برنامههای بلندمدت اصلاح منابع آب اتخاذ نشود، خطر تنش شدید آب، کمبود شرب و بحران کشاورزی در انتظار کشور است. واقعیت این است که عبور از این تنش، صرفاً با چند دوره بارندگی مقطعی ممکن نیست و نیازمند مدیریت علمی، سیاستگذاری فوری و نظارت دقیق بر منابع آب کشور است.
هر روز تأخیر در اتخاذ تصمیمهای جدی، فاصله ایران را با یک بحران آب ملی و غیرقابل جبران بیشتر میکند؛ بحرانی که پیامدهای آن نه تنها بر کشاورزی و صنعت، بلکه بر زندگی روزمره مردم و امنیت غذایی کشور، اثرگذار خواهد بود.
نظر شما