دفع مواد زاید و مایعات اضافی، تصفیه خون، نظارت بر تولید گلبولهای قرمز، تولید هورمونهای موثر در تنظیم فشار خون و تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم از وظایف كلیهها محسوب میشود.
اما در كشور ما وقتی صحبت از كلیه میشود، بیشتر از تعریف و تمجیدهای عملكرد این عضو كوچك، بحث خرید و فروش كلیه، گران بودن قیمت داروها و سختیهای بیماران دیالیزی به ذهن میرسد.
آمار بیماران دیالیزی كشور بیش از 20 هزار نفر است و سالانه حدود 15 درصد به تعداد بیماران دیالیزی كشور اضافه میشود. دیالیز یك روش درمانی جایگزین است كه نمیتواند كلیهها را درمان كند یا بهطور كامل جایگزین كار آنها شود، اما تا حدی عملیات تصفیه و دفع مواد زاید خون بیماران را انجام میدهد.
مشكلات كلیوی در بیماران ممكن است به دیالیز و حتی در نهایت به از دست دادن كلیه منجر شود كه درمان آن تنها با پیوند كلیه امكانپذیر خواهد شد، شاید به همین خاطر است كه امسال شعار روز جهانی كلیه در ایران، همچنان شعار اهدای كلیه، اهدای زندگی انتخاب شده است.
دبیر انجمن نفرولوژی ایران دراینباره میگوید: امسال نیز با این شعار سعی بر آن داریم تا توجه سیاستگذاران و مردم را به سمت ترویج پیوند از افراد زنده جلب كنیم.
محسن نفر ادامه میدهد: هزینه پیوند كلیه كمتر از درمانهای دیگر است و افراد نه تنها زندگی خوبی خواهند داشت بلكه در جامعه نیز مفیدتر خواهند بود.او با اشاره به اینكه سیاستگذاران حوزه سلامت نباید به پیوند كلیه به عنوان یك درمان لوكس نگاه كنند، میگوید: سالانه 4500 تا ۵ هزار نفر بیمار نارسایی كلیه و دیالیزی داریم كه فقط برای 2000 نفر آنان پیوند كلیه امكانپذیر است.
پیوند كلیه همیشه مبارك نیست!
یكی از مهمترین چالشهای پیوند كلیه در ایران، بحث خرید و فروش كلیه است. هر چند دولت با عنوان هدیه ایثار مبلغ یك میلیون تومان را برای اهداكنندگان داوطلبانه كلیه در نظر گرفته است اما بجز نزدیكان و اطرافیان گیرنده كلیه، اغلب فروش كلیه با مبالغی زیاد و برای رفع مشكلات اقتصادی افراد انجام میشود.
چنانچه از خانواده فرد، اهداكنندهای وجود نداشته باشد، ممكن است بیماران كلیوی بنا بر نوع گروه خونی حتی تا 2 سال در نوبت دریافت كلیه قرار گیرند.
افراد فروشنده كلیه نیز اغلب فقط بهدلیل فقر مالی اقدام به فروش كلیه خود میكنند، حال آن كه در اكثر موارد نه تنها لزوما این نیاز مالی برطرف نمیشود بلكه ممكن است فرددهنده كلیه دچار مشكلات دیگری نیز شود.
برهمین اساس خیلیها معتقدند باید با ترویج پیوند كلیه از افراد مرگ مغزی شده،هم مشكلات بیماران كلیوی را حل و هم بازار نادرست خرید و فروش كلیه را برای همیشه تخته كرد.
مسوول آموزش انجمن نفرولوژی ایران در همین خصوص میگوید: دهندههای كلیه در كشور به حال خود رها میشوند و هیچ سازمانی آنان را تحت هیچ نوع حمایتی قرار نمیدهد در حالی كه میتوان حداقل آنان را بیمه و سلامت آنان را بررسی كرد.
محمدرضا گنجی با اشاره به اینكه در دهه ۶۰ كه پیوند كلیه از افراد زنده در كشور آغاز شده بود رغبت اقوام برای اهدای كلیه بیشتر بود، ادامه میدهد: متاسفانه امروز اهدای كلیه از فامیل كمتر و اهدا از غریبه بیشتر شده است.
هر سال بین 30 تا 40 هزار نفر در ایران دچار مرگ مغزی میشوند كه اگر زمینه پیوند كلیه از هزار نفر از آنان فراهم شود، احتیاج به پیوند كلیه از افراد زنده رفع میشود
به گفته او در آمریكا نیز هزینههایی كه برای اهداكننده كلیه میشود به عنوان یك هزینه جبرانی عنوان میشود كه در این زمینه برای افراد اهداكننده مرگ مغزی نیز مراسم تشییع مناسبی گرفته میشود و در كشور ما نیز از چند سال قبل، حدود یك میلیون تومان به فرد اهدا كننده داده میشود.گنجی با بیان اینكه انجمن نفرولوژی در تلاش است تا تعداد اهدای كلیه از افراد زنده و مرگ مغزی را افزایش دهد به فارس میگوید: بررسیای كه در كشور سوئد در ۲۰ سال اخیر صورت پذیرفته نشاندهنده آن است كسانی كه پس از اهدای كلیه با یك كلیه زندگی كردهاند طول بقا و عمر آنان از افراد دارای دو كلیه بیشتر بوده است چون این افراد اهداكننده بیشتر مورد بررسی و مراقبت ویژه بودند.
مرگ مغزی یا اهدای زندگی؟
با وجود حمایتهای صندوقهای بیمه و انجمنهای مرتبط با بیماران كلیوی، هر بیمار كلیوی باید ماهانه 100 تا 300 هزار تومان برای درمان خود هزینه كند.
برای كاهش این هزینهها و خصوصا كاهش مشكلات و رنج بیماری بهتر است امكان پیوند كلیه در كشور به شكل درستی افزایش یابد كه مسلما یكی از این راهها بهبود آمار پیوند از افراد مرگ مغزی شده است.
در سال 72 قانون اهدای عضو در مجلس شورای اسلامی مطرح شد. در آن زمان قرار بود اعضای بیماران مرگ مغزی به بیماران خاص پیوند داده شود، اما این قانون به دلایلی تصویب نشد اما در سال 79 و در مجلس ششم این قانون به تصویب رسید، البته در این زمینه فتوای مراجع تقلید راهگشا بود و در سال 81 آییننامه آن به وزارت بهداشت ابلاغ شد.
مرگ مغزی با كما و زندگی نباتی متفاوت است. فردی كه دچار مرگ مغزی میشود را حداكثر تایكی دو هفته میتوان با دستگاه نگهداری كرد، چون به علت متوقف شدن فعالیت مغز، برخی از هورمونها از بین میرود. بنابراین خانوادهها تنها در مدت زمان مشخصی میتوانند برای اهدای عضو تصمیم بگیرند، اما در زندگی نباتی، مغز برخی از فرمانها را میتواند صادر كند و در حالت كما هم احتمال برگشت بیمار به زندگی وجود دارد.
تصادفات علت 90 درصد از مرگ مغزی در كشورمان است، البته بخش عمدهای از افراد حادثه دیده در صحنه تصادف فوت میكنند و كسانی كه به مراكز درمانی انتقال داده میشوند با تایید جراح مغز و اعصاب، متخصص داخلی مغز و اعصاب، متخصص بیهوشی و متخصص داخلی و نظر 2 نفر از پزشكان پزشكی قانونی، مرگ مغزی آنان مطرح و طی معاینات مختلف اعلام میشود.
رئیس انجمن حمایت از بیماران كلیوی با اشاره به اینكه سالانه حدود 2هزار پیوند كلیه در كشور انجام میشود، میگوید: هر سال بین 30 تا 40 هزار نفر در ایران دچار مرگ مغزی میشوند كه اگر زمینه پیوند كلیه از هزار نفر از آنان فراهم شود احتیاج به پیوند كلیه از افراد زنده رفع میشود.
به گفته قاسمی، فعالیت بخش پیوند وزارت بهداشت برای افزایش آمار پیوند از مرگ مغزی كافی نبوده است. البته در سالهای اخیر اقدامات آنان بهتر شده است به گونهای كه سال گذشته 580 مورد از 2200 مورد پیوند كلیه از مبتلایان به مرگ مغزی انجام شد و در صورت تداوم این روند طی 7 تا 10 سال آینده لازم نیست از كلیه افراد زنده برای پیوند استفاده شود.
نارسایی كلیه، چرا؟
مرحله نهایی بیماری كلیه زمانی رخ میدهد كه بیش از 90 درصد از عملكرد كلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی كلیه ممكن است دچار علائمی نظیر تهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشكل در تمركز و از دست دادن اشتها شوند. نارسایی كلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.علت اصلی مرحله نهایی بیماری كلیه در بسیاری از حالات، ناشناخته است، اما ممكن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.
برخی از بیماریهایی كه ممكن است بر كلیه اثر بگذارند، شامل عفونتها، سنگهای كلیوی و بیماریهای ارثی میشود.
معمولا دیابت و فشار خون بالا دو علت مهم برای نارسایی كلیه عنوان میشود. زمانی كه این دو بیماری با درمان مناسب، مراقبت شود، بیماریهای كلیه مرتبط با آنها میتواند پیشگیری شود یا سرعتشان كاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارد.
علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند كم كردن وزن و ورزش، ترك سیگار، تغذیه مناسب و كنترل استرس و اضطرابها در مراقبت از فشار خون بالا و دیابت و حتی پیشگیری از آنها موثر واقع میشود. ناگفته نماند استفاده بیش از اندازه قرصهای ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین میتواند به كلیهها صدمه بزند.
دیالیز و كمبود امكانات
رئیس هیات مدیره انجمن بیماران كلیوی ایران با اشاره به رشد 15 درصدی بیماران نیازمند به دیالیز و كمبود امكانات میگوید: با توجه به رشد فزاینده بیماران نیازمند دیالیز در كشور كه سالانه بالغ بر 15 تا 18درصد است، افزایش دستگاهها و تختهای دیالیز با این وضعیت تناسب ندارد و این موضوع از سالهای قبل نیز وجود داشته است.
مصطفی قاسمی در گفتوگو با فارس ادامه میدهد: درحال حاضر در این زمینه با معضل مواجه هستیم بهطوری كه اگر دستگاهها به روز بود، نباید به عنوان مثال بیمارانی كه در استان البرز هستند برای انجام دیالیز به تهران مراجعه كنند.
به گفته او قرار بود طی 2سال گذشته هزار دستگاه دیالیز وارد كشور شود كه سالها صحبت آن شده بود و اگر این هزار دستگاه بهطور كامل وارد شده بود و به دنبال آن سالانه حداقل 100 تا 150 دستگاه برای به روزرسانی دستگاههای دیالیز وارد كشور میشد نیازها در این زمینه بر طرف میشد.
قاسمی ادامه میدهد: در حال حاضر 20 هزار بیمار دیالیزی در كشور داریم. سالانه بین 1800 تا 2000 پیوند كلیه در كشور انجام میشود و این افراد از چرخه دیالیز خارج میشوند. ولی با توجه به رشد فزاینده بیماران كلیوی در كشور متأسفانه هنوز دستگاههای موجود جوابگو نیست.
رئیس هیات مدیره انجمن بیماران كلیوی ادامه میدهد: در بسیاری از نقاط كشور دستگاههای دیالیز فرسوده و در برخی نقاط نیز دستگاههای قدیمی وجود دارد كه شاید دستگاه به ظاهر كار كند اما مشكل بیمار را رفع نمیكند و به نوعی فقط او را زنده نگه میدارد. لذا درمان مناسب و استانداردی برای این بیماران ارائه نمیشود.
با این تفاسیر برای كم شدن مشكلات بیماران كلیوی در ایران، علاوه بر اینكه باید درخصوص ارائه مناسب داروهای مورد نیاز و افزایش كمی و كیفی مراكز دیالیز حمایتهای لازم دولتی صورت پذیرد، توجه به بهبود وضعیت پیوند كلیه در كشور نیز یك امر ضروری به نظر میرسد. با بهبود سیاستهای نظام سلامت بیماران خاص از جمله بیماران كلیوی نباید رنجی بیشتر از رنج بیماری داشته باشند.
منبع: جام جم آنلاین
نظر شما