رابطه میان تعارض و سلامت روحی و روانی

سلامت نیوز: بهداشت روانی انسان متاثر از عوامل مختلفی است كه هر یك به نوبه خود سلامت روان و بهداشت روانی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. تعارض یكی از این عوامل مهم است كه می‌تواند تاثیرات زیادی بر بهداشت روانی داشته باشد. در حالت تعارض، فرد انرژی روانی زیادی را صرف می‌كند تا یكی از حالات و راه‌های مقابل خود را برگزیند.قرار گرفتن در چنین شرایطی با توجه به ایجاد اضطراب توسط آن قابل توجه است. معمولا انتخاب یكی از حالات موجود، موجب برطرف شدن اثرات مخرب تعارض می‌شود. اما ماندن در چنین شرایطی به صورت طولانی‌مدت می‌تواند اثرات فزاینده مخربی داشته باشد.

انواع تعارض و تاثیرات آن بر بهداشت روانی
تعارضات در انسان انواع مختلفی دارد. با اینكه خصوصیات مشترك تمامی آنها قرار گرفتن در وضعیتی است كه فرد ناچار است از بین دو یا چند راه یكی را برگزیند اما از لحاظ جاذبه یا دافعه بین تعارضات تفاوت است از بین حالاتی كه فرد می‌تواند انتخاب كند. برخی حالات جاذبه دارند یعنی فرد تمایل دارد آن حالات را برگزیند و در حالت دافعه فرد تمایل دارد از انتخاب آن راه سر باز زند.

تعارض جاذب - جاذب و بهداشت روانی
در حالت تعارض جاذب – جاذب، فرد در وضعیتی قرار می‌گیرد كه ناچار است از میان دو راه كه هر دو برای وی جذاب و مطلوب هستند یكی را انتخاب كند. و در واقع انتخاب یكی از این راه‌ها مستلزم چشم‌پوشی از راه دیگر است. به عنوان مثال ساده‌ای تصور كنید فردی را كه علاقه به دو سریال متفاوتی دارد كه هر دو در یك ساعت واحد از دو شبكه تلویزیونی پخش می‌شوند، فرد در حالت انتخاب یكی از این فیلم‌ها برای تماشا كردن در حالت تعارض قرار دارد و به هر حال باید تصمیم‌گیری كند و یكی را برای تماشا كردن انتخاب كند یا هیچ‌یك را؛ حالت سومی وجود ندارد چون فرد نمی‌تواند هر دو را در یك لحظه واحد تماشا كند. در چنین موردی میزان استرس‌زایی این موقعیت پایین است و فرد احساس ناراحتی چندانی نمی‌كند و بهداشت روانی او چندان به مخاطره نمی‌افتد. اما مواردی از زندگی وجود دارد كه انتخاب فرد اهمیت حیاتی دارد و فرد باید تصمیمی بگیرد كه برای زندگی یا بخش‌های مهمی از زندگی او اهمیت قابل توجه دارد. به عنوان مثال فردی كه در رشته مورد علاقه خود در شهر دیگری پذیرفته شده است و در همان زمان شغل مورد علاقه او در شهر خودش به او پیشنهاد شده است. قرار گرفتن در چنین وضعیتی برای فرد آزار‌دهنده است تا زمانی كه انتخاب درستی كرده و خود را از وضعیت خارج كند.

تعارض دافع- دافع و بهداشت روانی
در حالتی تعارض دافع- دافع به وجود می‌آید كه فرد ناچار است از بین دو یا چند وضعیتی یكی را انتخاب كند در حالی كه به هیچ‌یك تمایل ندارد. مثل كسی كه درد شدید بدنی دارد و از زدن آمپول هم ترس شدید دارد. ولی ناچار است یكی از این‌دو را كه هر دو برایش ناگوار هستند، انتخاب كند. در زندگی روزمره موارد زیادی از این حالت تعارض اتفاق می‌افتد كه برخی از آنها مسایلی پیش پا افتاده‌تر هستند و درجه آزاردهندگی و استرس‌زایی آنها برای فرد پایین است اما مواردی نیز وجود دارند كه فرد را در وضعیت بسیار ناگواری قرار می‌دهند و استرس زیادی را بر او تحمیل می‌كنند. تحمل چنین وضعیتی در دفعات مكرر یا طولانی‌مدت اثرات مخرب بر بهداشت روانی فرد دارد.

تعارض جاذب- دافع و بهداشت روانی
این قبیل تعارضات كه فرد با یك راه یا موقعیتی روبه‌رو است كه هم برای فرد جذاب و هم دافع است. وقتی انسان‌ها در حالاتی می‌خواهند راهی انتخاب كنند كه می‌دانند از برخی جهات برای آنها مفید و از برخی جهات برایشان نامناسب است، دچار چنین حالاتی می‌شوند. مثل فردی كه تمایل به ازدواج دارد ولی از سوی دیگر مشكلات بعد از آن مثل قبول مسوولیت و مشكلات مالی حاصل از زندگی مشترك و... او را از این كار باز می‌دارد. این نوع تعارض معمولا بیشترین میزان استرس را بر فرد وارد می‌سازد و بهداشت روانی او را به مخاطره می‌اندازد.

تاثیر بهداشت روانی بر حل تعارضات
تمامی انسان‌ها خواه و ناخواه در وضعیت‌هایی قرار می‌گیرند كه حاكی از وجود تعارض در یكی از انواع آن است. اما شیوه حل این تعارضات به عواملی بستگی دارد كه یكی از این عوامل بهداشت روانی فرد است. افرادی كه موفق به حفظ بهداشت روانی خود شده‌اند در چنین شرایطی با شیوه‌های مناسبی به حل تعارضات آن می‌پردازند و از میزان استرس‌زایی چنین موقعیت‌هایی می‌كاهند. آنها از شیوه‌هایی چون مهارت‌های تصمیم‌گیری حل مساله و... استفاده بهینه می‌كنند.

منبع: روزنامه شرق